Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu bia cao nhất thế giới và tỷ lệ uống rượu bia ngày càng gia tăng. Nếu như năm 2010 có 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượu bia trong 30 ngày qua thì sau 5 năm, đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới.
Đặc biệt, tình trạng sử dụng rượu, bia trong lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng diễn ra nghiêm trọng với tỷ lệ uống rượu, bia trong vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm. Tỷ lệ uống rượu, bia ở mức có hại - tức là uống từ 6 đơn vị rượu trở lên trong một lần uống lên tới 44%.
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến – Bộ trưởng Bộ Y tế, Trưởng ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương cho biết, rượu bia gây nhiều tác hại, tác hại trước mắt là vấn đề tai nạn giao thông, rồi tác động đến văn minh xã hội, bạo lực gia đình, không ít trường hợp “rượu vào lời ra” gây xô xát, cãi nhau, nhức nhối nạn xâm hại – nhất là xâm hại trẻ em. Đây cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh ung thư, tim mạch, các bệnh không lây nhiễm. Tại Việt Nam, số ca tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm tới hơn 70% tổng số các ca tử vong.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, do những ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và gây ra các vấn đề xã hội nghiêm trọng nên rượu, bia là loại hàng hóa được hầu hết các quốc gia đưa vào kiểm soát chặt chẽ và không khuyến khích tiêu dùng. Sau 7 năm nghiên cứu, xây dựng, ngày 14/6/2019, Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia (Luật PCTH của rượu, bia) đã được Quốc hội khóa XIV thông qua và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu tại hội thảo.
Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật điều chỉnh đầy đủ, hoàn chỉnh đối với vấn đề PCTH của rượu, bia, đồng thời, đây cũng là đạo luật khó do liên quan đến thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân vì vậy để đạo luật này đi vào cuộc sống, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả thì công tác tuyên truyền, phổ biến, triển khai Luật là hết sức quan trọng.
"Trong quá trình xây dựng Luật PCTH của rượu, bia gặp rất nhiều khó khăn vì có tính xung đột lợi ích giữa sức khỏe và kinh tế, nhưng cuối cùng vẫn bảo vệ lợi ích người dân lên trên hết. Để Luật đi vào thực tế cuộc sống đạt hiệu quả cao cần hạn chế sự sẵn có của rượu bia; kiểm soát quảng cáo rượu bia và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ở các sản phẩm có hại cho sức khỏe như thuốc lá, rượu bia"- Bộ trưởng nói.
Kiểm soát thứ đồ uống gây hại cho sức khỏe
TS. Kidong Park – Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết, việc ban hành Luật PCTH của rượu, bia là dấu mốc cực kỳ quan trọng trong kiểm soát một trong những yếu tố nguy cơ chính trong các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam. WHO cho biết, rượu bia đứng hàng thứ 5 trong 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu và còn là nguyên nhân của nhiều bệnh không lây nhiễm nguy hiểm khác.
Kinh nghiệm triển khai chính sách phòng chống tác hại của rượu bia của một số quốc gia cho thấy cần kiểm soát chặt quảng cáo, tăng giá bán rượu bia, đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, hạn chế sự sẵn có của rượu bia. Để thực hiện điều này cần cam kết mạnh mẽ của Chính phủ, phổ biến cho người dân về nội dung của Luật, thực thi nghiêm khắc các quy định của Luật,...
Rượu bia gây nhiều nguy hại cho sức khỏe và kéo theo nhiều hệ lụy xã hội khác. Ảnh minh họa.
Tại Việt Nam, bà Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, để triển khai Luật PCTH của rượu, bia, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung của Luật PCTH của rượu, bia và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành theo quy định của Luật PCTH của rượu, bia và Luật phổ biến, giáo dục pháp luật. Từ năm 2019 và các năm tiếp theo, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức các chiến dịch truyền thông về PCTH của rượu, bia.
Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến PCTH của rượu, bia; ban hành theo thẩm quyền hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với Luật PCTH của rượu, bia. Bộ Y tế làm đầu mối tổng hợp kết quả rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2019.
Các Bộ: Y tế, Công Thương theo phân công khẩn trương xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết Luật PCTH của rượu, bia theo Quyết định số 936/QĐ-TTg ngày 26/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết thi hành các luật được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 7.
Các Bộ, cơ quan ngang bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo chức năng, nhiệm vụ được giao tổ chức thực hiện nghiêm quy định về các biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu bia, quản lý việc cung cấp rượu bia, giảm tác hại của rượu, bia và các điều kiện bảo đảm cho hoạt động PCTH của rượu, bia theo đúng quy định của Luật PCTH của rượu, bia.
