(SKDS) - Theo báo chí Thái Lan, tính từ đầu năm đến thượng tuần tháng 10 này, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đã đạt mức gần 6 triệu tấn, giúp Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo nhiều nhất trên thế giới. Tiếp sau Việt Nam là Ấn Độ, còn Thái Lan - quốc gia thường xuyên giữ vị trí số 1, đã bị tụt xuống hàng thứ 3. Tuy nhiên, nhờ gạo Thái Lan được giá, tính về doanh thu, Thái Lan vẫn đứng đầu thế giới.
Số liệu do Bộ Thương mại Thái Lan vừa tiết lộ cho thấy, tính đến ngày 09/10/2012, Việt Nam đã bán ra được khoảng 5,9 triệu tấn gạo, Ấn Độ: 5,6 triệu tấn và Thái Lan 5,2 triệu tấn. Như vậy, vào thời điểm hiện nay, trong số 3 cường quốc xuất khẩu gạo, Việt Nam đã vươn lên hạng nhất, Ấn Độ đứng nhì, còn Thái Lan bị tụt xuống thứ ba. Tuy nhiên, theo các quan chức Bộ Thương mại Thái Lan cũng như giới xuất khẩu nước này, tình hình không có gì đáng quan ngại, từ nay đến cuối năm, Thái Lan có thể nhanh chóng giành lại vị trí số 1 truyền thống của mình.
Theo ông Tikhumporn Natvaratat - Phó Vụ trưởng Vụ Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan, căn cứ vào các kế hoạch xuất khẩu từ nay đến cuối năm của các nhà xuất khẩu tư nhân cũng như của Nhà nước Thái Lan trong khuôn khổ các hợp đồng giữa các chính phủ, trong năm 2012 này, gạo Thái Lan xuất đi có thể lên đến mức 7,5 triệu tấn, tương đương với khối lượng của hai đối thủ cạnh tranh là Việt Nam và Ấn Độ. Ông này tỏ ý lạc quan về khả năng Thái Lan vươn lên trở lại vì lẽ Việt Nam và Ấn Độ dự kiến sẽ gặp khó khăn trong việc xuất khẩu: Ấn Độ hiện đang vấp phải tình trạng các cảng xuất khẩu bị ùn tắc vì quá tải, trong lúc mức sản xuất của Việt Nam bị giảm do hạn hán.
Việt Nam đã vượt Thái Lan về xuất khẩu gạo. |
Theo báo The Nation, ông Tikhumporn còn nêu bật tình hình là cho dù đứng thứ ba về khối lượng gạo xuất khẩu, Thái Lan vẫn giữ vị trí số 1 thế giới về trị giá gạo bán ra do việc sản phẩm Thái Lan có giá hơn các đối thủ. Theo giá hiện nay, 1 tấn gạo trắng 5% tấm của Thái Lan được bán với giá 570 usd, trong lúc gạo Việt Nam chỉ là 490 USD và Ấn Độ 460 USD. Tính ra như vậy, Thái Lan vẫn là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu với doanh số 3,5 tỉ usd, Việt Nam theo sau với 2,45 tỉ USD và Ấn Độ đứng thứ ba với 2,29 tỉ usd.
Lý do khiến Thái Lan tụt hạng về xuất khẩu gạo xuất phát từ kế hoạch của Chính phủ Thái Lan muốn tăng thu nhập cho nông dân, nhưng kết quả là lượng gạo tồn kho ngày càng nhiều. Cách đây 1 năm, Thủ tướng Yingluck Shinawatra đã đề ra kế hoạch mua gạo của nông dân Thái với giá cao hơn 50% so với giá thị trường, nhưng kế hoạch này đã ảnh hưởng nặng nề đến sức cạnh tranh của các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, với lượng gạo xuất khẩu được dự báo là sẽ giảm gần một nửa năm nay. Chủ tịch Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, Chookiat Ophaswonge, nói: “Đây là năm tồi tệ nhất đối với chúng tôi”. Ông cho biết, Thái Lan đang mất nhiều thị phần thế giới vào tay những đối thủ cạnh tranh, nhất là những nước mới gia nhập thị trường xuất khẩu gạo như Campuchia và Myanmar mà hiện đang sản xuất và xuất khẩu gạo ngày càng nhiều.
Trung bình hàng năm, Thái Lan vẫn sản xuất khoảng 20 triệu tấn gạo, trong đó một nửa được bán ra nước ngoài. Năm nay, theo dự báo của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan và Bộ Nông nghiệp Mỹ, lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan sẽ chỉ vào khoảng 6,5 triệu tấn.Với lượng gạo tồn kho tăng nhanh, Thái Lan nay đã hết chỗ để tích trữ gạo, đến mức mà có lúc chính quyền Bangkok đã phải tính đến chuyện sử dụng cả nhà để máy bay của sân bay Don Mueang (sân bay lớn thứ hai của Thái Lan) để làm kho chứa gạo.
Chính phủ càng giữ gạo tồn kho càng lâu thì ngân sách nhà nước càng thâm hụt. Theo ước tính của ông Ammar Siamwalla, một kinh tế gia thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển (TDRI ), lượng gạo tồn kho của Thái Lan hiện giờ là khoảng 10 triệu tấn và Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo là năm 2013, lượng gạo tồn kho này sẽ lên tới 12,1 triệu tấn. Vấn đề là, theo lời ông Siamwalla, Thái Lan không thể bỏ kế hoạch mua gạo giá cao trong lúc này, bởi vì làm như thế thì gạo Thái Lan sẽ tràn ngập thị trường thế giới khiến giá gạo sẽ sụt giảm mạnh và Chính phủ Thái Lan sẽ gặp những vấn đề chính trị.
Nhiều người sợ rằng Thái Lan sẽ khó mà giành lại thị phần đã mất. Chủ tịch danh dự của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Chookiat dự đoán là nếu cứ theo đà này, nhiều nhà xuất khẩu ở Thái Lan sẽ phá sản.
Phương Hà (Theo Bangkok Post, The Nation)
