Đây là phân tích đăng ngày 29.5 của Shannon Tiezzi, biên tập viên của trang Diplomat trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông đã lan nhanh qua các nước Nhật, Philippines và Úc.
Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ở cuộc họp báo tại Hà Nội ngày 16.12.2013
Với việc Trung Quốc đâm chìm một tàu cá của ngư dân Việt Nam ngày 28.5 trên biển Đông sau khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, căng thẳng giữa Việt Nam với Trung Quốc tiếp tục leo thang. Việt Nam đã kêu gọi cộng đồng quốc tế lên án các hành động hung hăng đó trên vùng biển của mình.
Mỹ sẵn sàng ủng hộ Việt Nam, ít ra là qua những tuyên bố, dù Việt Nam không là đồng minh của Mỹ như Nhật Bản và Philippines. Khi được hỏi quan điểm của Washington về vụ căng thẳng Việt - Trung hiện nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Spaki nói: “Trung Quốc đã có những hành vi khiêu khích”.
Việt Nam và Mỹ cũng tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, một tiến trình đã được tăng tốc khi Việt Nam không thể chấp nhận những hành động của Trung Quốc trên vùng biển của Việt Nam.
Sự tăng cường quan hệ Việt - Mỹ không thể hoàn toàn vì cuộc khủng hoảng giàn khoan hiện tại. Việt Nam là một mục tiêu quan trọng trong chính sách “xoay trục trở lại châu Á” ngay từ giai đoạn đầu của chính phủ Tổng thống Barack Obama.
Trong khi Mỹ và Việt Nam đề cao sự phát triển mối quan hệ kinh tế và giữa nhân dân hai nước, vấn đề biển Đông luôn là nền tảng. Trong chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của bà Hillary Clinton ở vai trò ngoại trưởng Mỹ hồi năm 2010, bà đã nêu việc Mỹ muốn được chứng kiến giải quyết chuyện tranh chấp biển đảo.
Từ đó, các chuyến thăm qua lại của quan chức Việt - Mỹ được tiến hành thường xuyên, đỉnh điểm là Chủ tịch Trương Tấn Sang thăm Washington hồi tháng 7.2013. Ở cuộc gặp thượng đỉnh này, ông Obama và ông Sang tuyên bố thành lập một “quan hệ hiểu biết” giữa Mỹ với Việt Nam.
Trong thỏa thuận này, hai quốc gia hứa tăng cường hợp tác ở các diễn đàn khu vực, tái khẳng định sự ủng hộ một giải pháp thương lượng hòa bình cho cuộc tranh chấp biển đảo. Những quan điểm tương tự về việc cần một nền hòa bình và an ninh ở biển Đông luôn có trong các tuyên bố ở những cuộc gặp thượng đỉnh Việt - Mỹ.
Mối quan hệ hợp tác này không giới hạn ở vấn đề biển Đông, nhưng các tranh chấp này có thể là nguyên nhân lớn nhất trong việc Việt Nam muốn có quan hệ tốt hơn với Mỹ. Các quyết định tham gia những phát kiến đa phương, từ hiệp định về kiểm định hàng hóa trước khi xếp hàng (PSI) đến hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đều gắn kết với sự kỳ vọng của Việt Nam trong việc duy trì quan hệ tốt với Mỹ, như để ngăn cách với Trung Quốc.
Việt Nam còn muốn quan hệ tốt với Mỹ, khi đối tác truyền thống của họ là Nga đã giữ thái độ im lặng trước vụ giàn khoan hiện tại.
Nga sẵn sàng đề nghị tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư với Việt Nam, thậm chí cung cấp tàu ngầm lớp Kilo, nhưng xem ra không công khai ủng hộ Việt Nam trong sự kiện trên biển Đông này.
Vì thế, Việt Nam tìm những địa chỉ khác để có sự ủng hộ của quốc tế và Mỹ có lẽ là đối tác tiềm năng có nhiều ảnh hưởng nhất.
Trong khi đó, tăng cường quan hệ với Việt Nam là một trong những cách hứa hẹn nhất để mở rộng chính sách “tái xoay trục về châu Á” với những quốc gia khác nằm ngoài nhóm đồng minh truyền thống của Mỹ.
Theo Một Thế giới
- Vụ giàn khoan HD981:Không dễ dàng…bẻ một bó đũa
- Dư luận thế giới về vụ dàn khoan HD981
- Hai “quả đấm thép” của Cảnh sát biển sẽ tiếp cận giàn khoan 981
- Giàn khoan 981 đã khoan xuống đáy biển Việt Nam chưa?
- Triệu hồi Tổng lãnh sự Trung Quốc để phản đối việc đặt giàn khoan 981
- Nỗi tủi hổ của giàn khoan HD 981
- Cận cảnh tàu tuần tra lớn nhất Việt Nam điều ra giàn khoan
- Đề nghị Trung Quốc rút giàn khoan HD 981
- Cảnh sát biển điều tàu tuần tra lớn nhất ra khu vực Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép
- Hai ý đồ chiến lược của Trung Quốc trong vụ đặt giàn khoan HD-981
- Trung Quốc tăng phạm vi cấm quanh vị trí đặt giàn khoan 981
- Trung Quốc "cảnh báo" bình luận của Mỹ về biển Đông
- Chào cờ xếp hình Tổ quốc hướng về Biển Đông
- Báo chí thế giới lên án hành động của Trung Quốc ở Biển Đông
- ASEAN ra tuyên bố lịch sử về biển Đông
- "Biển Đông căng thẳng, ASEAN cần đoàn kết và có phản ứng chung"
- Các ngoại trưởng ASEAN quan ngại tình hình ở Biển Đông
- "Trung Quốc đang biến Biển Đông thành nồi nước sôi”
- Nga tuyên bố không khoan dầu cùng Trung Quốc
- Cư dân mạng Trung Quốc phê phán cách hành xử của chính quyền Bắc Kinh
- Người tiêu dùng và tiểu thương tẩy chay, ngừng bán hàng Trung Quốc
- Lộ diện nhóm hacker Trung Quốc
- Người lao động Bình Dương xuống đường phản đối Trung Quốc