Tại Diễn đàn đối tác đa dạng sinh học nhân Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học 2019 và kêu gọi các bên liên quan thúc đẩy hợp tác trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học do Tổng Cục Môi trường tổ chức, các chuyên gia cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia có nguồn tài nguyên sinh vật đa dạng, phong phú với hơn 70% dân số sống bằng nghề nông và phụ thuộc vào nông nghiệp và rừng.
Đa dạng sinh học có ý nghĩa to lớn trong đời sống tự nhiên và con người, là cơ sở đảm bảo an ninh lương thực của đất nước; duy trì nguồn gen, tạo giống vật nuôi, cây trồng; cung cấp các nguồn nguyên liệu, dược liệu cho y tế và cộng đồng.
Theo ước tính, Việt Nam đã xác định được 3.830 loài cây dược liệu dùng làm thuốc, chiếm khoảng 36% trong số 10.500 loài thực vật bậc cao có mạch đã biết. So với 35.000 loài cây làm thuốc trên toàn thế giới, số loài cây thuốc Việt Nam chiếm khoảng 11%. Sự hiểu biết, tri thức truyền thống về cây thuốc của các dân tộc, cộng đồng, người dân bản địa khác nhau đã tạo ra các bài thuốc gia truyền có ý nghĩa trong chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ của nhân dân.
Bên cạnh đó, đa dạng sinh học đóng góp lớn cho các nền kinh tế, là cơ sở đảm bảo an ninh lương thực; duy trì nguồn gen vật nuôi, cây trồng; cung cấp các vật liệu cho xây dựng và các nguồn nhiên liệu, dược liệu. Các hệ sinh thái còn có ý nghĩa bảo vệ tài nguyên đất và nước, điều hoà khí hậu, giảm nhẹ tác hại ô nhiễm và thiên tai.
Theo báo cáo Đánh giá dịch vụ hệ sinh thái toàn cầu 2019 cho thấy, ước tính trên thế giới 4 tỷ người sử dụng thuốc có nguốc gốc tự nhiên chăm sóc sức khỏe, nhiều loại thuốc chữa bệnh mạn tính có nguồn gốc tự nhiên hoặc sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, 75% các loại cây trồng toàn cầu gồm các loại cây ăn quả, rau và nhiều cây công nghiệp khác như cafe, coca và hạnh nhân... thụ phấn nhờ các loài động vật.
Việt Nam có nguồn dược liệu quý làm thuốc. Ảnh minh họa.
Với vai trò đặc biệt quan trọng của đa dang sinh học như vậy, chủ đề ngày đa dạng sinh học năm 2019 đã được lựa chọn là “Đa dạng sinh học của chúng ta, thực phẩm của chúng ta, sức khỏe của chúng ta”. Điều này càng cho thấy tầm quan trọng, mối quan hệ trực tiếp, tác động hàng ngày của đa dạng sinh học đến cuộc sống của chúng ta.
Hiện nay, áp lực lên đa dạng sinh học vẫn tiếp tục gia tăng, bảo tồn đa dạng sinh học vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức, diễn biến đa dạng sinh học hiện vẫn theo chiều hướng xấu đi. Theo báo cáo đánh giá dich vụ hệ sinh thái toàn cầu 2019, 75% hệ sinh thái trên bề mặt trái đất đã có sự thay đổi, 60% đại dương bị các tác động tích lũy đe doạ đến sự tồn tại của các loài sinh vật, suy thoái đất làm giảm 23% năng suất các hệ sinh thái cạn, khoảng từ hơn 200 đến hơn 500 tỷ đô la từ sản lượng cây trồng toàn cầu hàng năm đối mặt với rủi ro cao do mất nguồn hỗ trợ cho thụ phấn.
Ô nhiễm rác thải nhựa đại dương đã tăng 10 lần kề từ năm 1980, ảnh hưởng đến ít nhất 267 loài bao gồm 86% rùa biển, 44% chim biển và 43% động vật biển có vú, điều này ảnh hưởng đến con người thông qua chuỗi thức ăn. Các loài ngoại lai đã tăng 40% kề từ năm 1980, gần 1/9 bề mặt trái đất bị ảnh hưởng do sự xâm hại của động, thực vật ngoại lai, tác động loài bản địa, chức năng hệ sinh thái và đóng góp của tự nhiên cho con người. Sự xuất hiện các loài ngoại lai mới dường như cao hơn bao giờ hết và không có dấu hiệu chậm lại.
Bên cạnh đó, sự quan tâm, hợp tác, hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế song phương và đa phương, các đối tác phát triển cho thấy những bước tiến lớn trong công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học. Các nỗ lực này cần được ghi nhận, phổ biến và phát huy hơn nữa trong thời gian tới.
