Đặc biệt, trong thời gian 10 năm gần đây (từ năm 2009 - 2018), số người mắc sốt rét giảm dần qua các năm, từ 60.867 người năm 2009 xuống còn 6.870 người năm 2018 (giảm 88,71%); Số người tử vong do bị bệnh sốt rét giảm từ 27 trường hợp xuống còn 1 trường hợp. Đồng thời, phạm vi và số người sống trong vùng có bệnh sốt rét lưu hành cũng ngày càng bị thu hẹp. Bệnh sốt rét hiện nay tập trung chủ yếu ở các tỉnh Bình Phước, Gia Lai, Kon Tum, Đăk Lăk, Đăk Nông, Phú Yên, Lâm Đồng, Khánh Hòa, Bình Thuận. Những kết quả này đã giúp Việt Nam sớm đạt được Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ về phòng chống sốt rét.
Tuyên truyền về phòng chống sốt rét cho người dân tại các chợ
Chính phủ cũng đã quan tâm đầu tư về nguồn tài chính, đưa hoạt động phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét trở thành một chương trình ưu tiên về y tế trong nhiều năm. Bên cạnh đó là sự tham gia tích cực của người dân và các tổ chức xã hội để triển khai các hoạt động phòng chống và loại trừ sốt rét một cách bền vững tại địa phương.
25 tỉnh, thành phố không phát hiện trường hợp bệnh sốt rét lan truyền tại chỗ trong 5 năm liền
Thực hiện kế hoạch hoạt động năm 2019 về phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét, ngay từ đầu năm, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương với nhiệm vụ được Bộ Y tế giao là đơn vị chủ trì tổ chức, triển khai thực hiện hoạt động phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét đã xây dựng kế hoạch xét công nhận loại trừ bệnh sốt rét tại 25 tỉnh, thành phố trong năm 2019 theo lộ trình loại trừ bệnh sốt rét tại Việt Nam đến năm 2025 và định hướng đến 2030 được Bộ Y tế phê duyệt tại Quyết định số 08/QĐ-BYT ngày 04/01/2017.
Theo đó, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương phối hợp với Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn và Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức tập huấn chuyên môn cho cán bộ y tế các tuyến để tổng hợp số liệu, tài liệu theo các tiêu chí công nhận huyện, tỉnh đạt loại trừ bệnh sốt rét đã được ban hành.
Trên cơ sở số liệu, tài liệu về bệnh sốt rét trong thu thập được, Hội đồng chuyên môn xét công nhận loại trừ bệnh sốt rét với các thành viên là đại diện của các Vụ, Cục chức năng liên quan của Bộ Y tế, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng, đại diện Tổ chức Y tế thế giới đã rà soát hồ sơ, xem xét đề nghị công nhận 25 tỉnh, thành phố đạt các tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét năm 2019 gồm: Sơn La, Yên Bái, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, TP. Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên, TP. Hải Phòng, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, TP. Đà Nẵng, Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh, TP. Cần Thơ, và tỉnh Hậu Giang
PGS.TS Trần Thanh Dương- Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương
Đây là các tỉnh, thành phố không phát hiện trường hợp bệnh sốt rét lan truyền tại chỗ trong 5 năm liền và được ngành y tế địa phương xây dựng và duy trì hệ thống giám sát bệnh tật tốt, đảm bảo yêu cầu chuyên môn về phát hiện và xử các trường hợp bệnh sốt rét ngoại lai.
Việc xác nhận bệnh sốt rét đã được loại trừ tại 25 tỉnh, thành phố là thành quả rất đáng ghi nhận, thể hiện sự nỗ lực trong nhiều năm của cả hệ thống y tế, chính quyền các cấp và cộng đồng trong quá trình thực hiện Chiến lược Quốc gia phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét ở Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020 được Chính phủ phê duyệt. Đây là lần đầu tiên Chương trình phòng chống sốt rét Việt Nam thực hiện thành công loại trừ bệnh sốt rét trên phạm vi một tỉnh.
Tiếp tục triển khai các hoạt động giám sát nhằm duy trì tình trạng không có sốt rét
Để nhân rộng và duy trì thành quả loại trừ bệnh sốt rét tại 25 tỉnh và đạt mục tiêu loại trừ sốt rét do Plasmodium falciparum vào năm 2025, loại trừ hoàn toàn các loài ký sinh trùng sốt rét trên phạm vi toàn quốc vào năm 2030 theo lộ trình loại trừ bệnh sốt rét được Bộ Y tế phê duyệt, trong những năm tới, các địa phương cần tiếp tục thực hiện triển khai có hiệu quả một số hoạt động sau:
Cán bộ y tế tuyên truyền cho người dân về các biện pháp phòng chống bệnh sốt rét. Ảnh: internet
Đối với các địa phương có bệnh sốt rét lưu hành, đặc biệt là các vùng trọng điểm về sốt rét và sốt rét kháng thuốc, chính quyền các cấp và ngành y tế cần chủ động xây dựng kế hoạch và bố trí kinh phí hàng năm cho công tác phòng, chống và loại trừ bệnh sốt rét theo phân cấp;
Đẩy mạnh các hoạt động phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét, đặc biệt tập trung vào công tác tuyên truyền phòng bệnh, giám sát, điều tra, can thiệp xử lý trường hợp bệnh, ổ bệnh nhằm ngăn chặn và cắt đứt nguồn lây nhiễm ra cộng đồng, duy trì ổn định những thành quả giảm mắc, giảm tử vong do bệnh sốt rét gây ra và tiến tới loại trừ bệnh sốt rét theo lộ trình.
