Viêm xoang cấp, còn được gọi là viêm mũi xoang cấp tính, là tình trạng viêm trong thời gian ngắn của màng lót mũi và các xoang xung quanh. Điều này cản trở khả năng thoát chất nhầy từ mũi và xoang của người bệnh.
Người bị viêm xoang cấp sẽ cảm thấy mũi bị nghẹt, xuất hiện áp lực lên gò má, gần mắt hoặc trên trán.
Viêm xoang cấp tính thường gặp nhất là do nhiễm vi rút gây cảm lạnh. Ngoài ra còn do một số nguyên nhân không lây nhiễm khác.
Vị trí các xoang của người trưởng thành.
2. Triệu chứng viêm xoang cấp
Theo ThS.BS Hà Minh Lợi - Trưởng khoa Viêm xoang - Bệnh viện Tai Mũi Họng TW, các triệu chứng của viêm xoang cấp tính bao gồm:
- Nghẹt mũi, khó thở, đặc biệt nghẹt mũi nhiều hơn khi nằm vào ban đêm.
- Chảy nước mũi đặc, nhầy màu vàng hoặc xanh lá cây; Viêm họng; Ho thường nặng hơn vào ban đêm; Chảy dịch mũi sau (thoát chất nhầy ở phía sau cổ họng)...
- Đau đầu; Đau, áp lực, nặng mặt ở phía sau mắt, mũi, má hoặc trán; Đau tai...
- Hơi thở có mùi hôi; Giảm khứu giác; Giảm cảm giác mùi vị...
- Một số triệu chứng khác như sốt, mệt mỏi, đau tai, ù tai, buồn nôn…
Các triệu chứng phổ biến của viêm xoang cấp gồm: nghẹt mũi, khó thở, đau đầu, nặng mặt ở phía sau mũi.
3. Nguyên nhân của bệnh viêm xoang cấp
Các tác nhân có thể gây ra hoặc dẫn đến viêm xoang cấp tính bao gồm:
- Vi rút; Vi khuẩn
- Nấm
- Dị ứng mũi (viêm mũi dị ứng hay còn gọi là dị ứng phấn hoa)
- Polyp mũi hoặc các khối u khác
- Lệch vách ngăn mũi
- Viêm Amidan
- Xơ nang, một bệnh di truyền, nơi chất nhầy đặc và dính tích tụ trong cơ thể
- Răng bị nhiễm trùng cũng có thể gây ra viêm xoang cấp tính. Trong một số trường hợp hiếm hoi, vi khuẩn có thể lây lan từ răng bị nhiễm trùng đến xoang.
- Ngoài ra một số các nguyên nhân khác gây ra bệnh viêm xoang cấp tính có thể do người bệnh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc hóa chất độc hại nơi làm việc…
4. Chẩn đoán viêm xoang cấp
Để chẩn đoán xem người bệnh có bị viêm xoang cấp tính hay không, bác sĩ sẽ thực hiện khám sức khỏe. Bác sĩ sẽ dùng ngón tay ấn nhẹ vào xoang để xác định tình trạng nhiễm trùng. Việc kiểm tra có thể bao gồm: soi mũi bằng đèn để xác định tình trạng viêm, polyp, khối u hoặc các bất thường khác.
Chẩn đoán xoang bằng phương pháp nội soi mũi.
Ngoài ra, người bệnh còn cần thực hiện một số xét nghiệm sau để chẩn đoán viêm xoang cấp:
- Nội soi mũi: Đây là một thủ thuật không xâm lấn. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ sử dụng ống soi sợi quang mỏng, linh hoạt đi qua lỗ mũi vào hốc mũi để xác định tình trạng viêm hoặc các bất thường khác trong xoang của người bệnh.
- Kiểm tra hình ảnh: Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh chụp CT hoặc MRI để tìm tình trạng viêm hoặc các bất thường khác ở mũi hoặc xoang. Chụp CT sử dụng tia X quay và máy tính để chụp những hình ảnh chi tiết, mặt cắt ngang của cơ thể bạn. MRI chụp ảnh 3D của cơ thể người bệnh bằng sóng vô tuyến và từ trường. Phương pháp này cho phép bác sĩ nhìn được hình ảnh dịch chứa trong hốc xoang hoặc, tình trạng phù nề của niêm mạc xoang. Đây đều là các dấu hiệu phổ biến cho biết bệnh nhân mắc viêm xoang.
5. Điều trị bệnh viêm xoang cấp
Điều trị bệnh viêm xoang cấp theo chỉ định của bác sĩ
Một số phương pháp điều trị bệnh viêm xoang cấp tính hiệu quả gồm:
- Sử dụng thuốc kê đơn: Bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh theo toa nếu người bệnh bị viêm xoang cấp tính do vi khuẩn. Các thuốc này bao gồm: thuốc kháng sinh chống viêm, thuốc chống dị ứng, thuốc co mạch chống xuất tiết… Người bệnh cần chú ý sử dụng thuốc thường xuyên, đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ để dễ dàng điều trị dứt điểm viêm xoang cấp, tránh để bệnh tái phát, lâu dần sẽ dẫn đến viêm xoang mãn tính.
Nếu bệnh xoang ngày càng dai dẳng và không thể điều trị bằng thuốc, người bệnh cần thực hiện phẫu thuật xoang mũi để khắc phục.
- Liệu pháp miễn dịch dị ứng (tiêm ngừa dị ứng): Nếu dị ứng mũi có liên quan đến bệnh viêm xoang cấp tính của người bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh đến gặp bác sĩ chuyên khoa dị ứng. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng sẽ xem xét liệu các mũi chích ngừa dị ứng có giúp người bệnh đối phó với viêm xoang cấp tính dễ dàng hơn hay không.
- Phẫu thuật: Sau một thời gian điều trị mà bệnh viêm xoang ngày càng trở nên dai dẳng, xuất hiện các biến chứng như viêm ổ mắt, chèn vào dây thần kinh thị giác hoặc xuất hiện các bất thường về giải phẫu ở mũi và xoang, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định phẫu thuật để:
+ Loại bỏ polyp hoặc khối u ở mũi.
+ Sửa vách ngăn mũi lệch.
+ Làm sạch mũi và xoang của người bệnh.
Phương pháp điều trị viêm xoang cấp tại nhà
Hầu hết các trường hợp viêm xoang cấp tính nhẹ đều có thể được điều trị tại nhà bằng một số phương pháp đơn giản sau:
+ Sử dụng khăn ẩm, ấm: Giữ khăn ấm trên xoang để giảm bớt các triệu chứng đau nhức do bệnh gây nên.
+ Sử dụng máy tạo độ ẩm: Giúp giữ ẩm cho không khí.
+ Sử dụng nước muối xịt mũi: Sử dụng nước muối xịt mũi nhiều lần trong ngày để rửa sạch và thông mũi.
+ Uống nhiều nước: Thói quen này giúp làm loãng chất nhầy trong hốc xoang.
+ Nâng cao đầu khi ngủ: Có tác dụng làm thoát dịch xoang và khai thông đường thở, giảm tắc nghẽn xoang.
+ Thuốc xịt mũi không kê đơn (OTC) corticosteroid: Một số loại thuốc xịt như fluticasone propionate (Flonase) có thể làm giảm viêm mũi và xoang.
+ Liệu pháp thông mũi đường uống OTC: có chứa phenylephrine hoặc pseudoephedrine. Liệu pháp này giúp giảm ngạt mũi gây ra bởi viêm xoang cấp tính, có thể làm khô chất nhầy.
+ Thuốc giảm đau không kê đơn: Thuốc giảm đau như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Motrin, Advil) có thể giúp giảm đau xoang.
Hầu hết các trường hợp viêm xoang cấp tính nhẹ đều có thể được điều trị tại nhà và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
6. Những nguy cơ tiềm ẩn nếu để viêm xoang cấp tính trong thời gian dài?
Hầu hết các trường hợp viêm xoang cấp tính sẽ khỏi sau khi điều trị. Tuy nhiên nếu bệnh không được điều trị dứt điểm sẽ chuyển biến thành viêm xoang bán cấp hoặc mãn tính. Viêm xoang bán cấp kéo dài từ 4 đến 8 tuần. Viêm xoang mãn tính có thể kéo dài hơn 8 tuần.
Trong một số trường hợp hiếm hoi, viêm xoang nhiễm trùng cấp tính có thể dẫn đến nhiễm trùng lan đến mắt, tai hoặc xương của người bệnh và gây ra viêm màng não.
Người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế, nếu xuất hiện một trong các triệu chứng sau:
+ Đau đầu dữ dội, không phản ứng với thuốc
+ Sốt cao
+ Thay đổi tầm nhìn, thị lực
Đây có thể là những dấu hiệu cho thấy tình trạng nhiễm trùng cấp tính đã lan ra ngoài xoang.
7. Phòng ngừa bệnh viêm xoang cấp
Duy trì các thói quen tốt như tránh xa khói thuốc có thể phòng ngừa và làm giảm nguy cơ bị viêm xoang cấp.
Mặc dù việc điều trị đúng phương pháp có thể giải quyết được các phiền hà do viêm xoang cấp tính gây ra nhưng việc mỗi người tự trang bị cho mình một ít kiến thức để phòng bệnh cũng là phương pháp tốt. Mỗi người, tùy vào điều kiện, môi trường sống của mình thì có thể áp dụng một số phương pháp phòng ngừa bệnh viêm xoang như sau:
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để giữ cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.
- Tránh khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm không khí khác.
- Hạn chế tiếp xúc với những người bị nhiễm trùng đường hô hấp hoặc viêm xoang cấp tính.
- Rửa tay thường xuyên và trước bữa ăn.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong thời tiết hanh khô để giúp giữ ẩm cho không khí và xoang.
- Tiêm vaccine cúm hàng năm.
- Điều trị dị ứng mũi kịp thời.
- Thực hiện liệu pháp thông mũi bằng đường uống khi bị nghẹt mũi.
