Phúc mạc hay còn gọi là màng bụng là một lớp mô mỏng bao phủ bên trong cơ thể và có chức năng như một bức tường thành bảo vệ các cơ quan trong ổ bụng. Viêm phúc mạc chính là tình trạng lớp phúc mạc bị viêm nhiễm toàn bộ hay một phần.
Nguyên nhân gây viêm phúc mạc
- Viêm phúc mạc nguyên phát: do vi khuẩn tự phát gây nên. Con đường lây nhiễm khởi phát từ đường máu, đường bạch huyết hoặc do lây truyền vi khuẩn trong lòng ruột ra ngoài. Theo kết quả nghiên cứu, khoảng 90% các trường hợp viêm nguyên phát là cấy dương tính với một tác nhân. Trong đó, vi khuẩn gram âm như Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Bacteroides…là tác nhân thường gặp.
- Viêm phúc mạc thứ phát hay gặp hơn. Viêm phúc mạc do thủng túi mật làm mật thấm vào phúc mạc gây viêm; thủng ruột, tắc ruột, thủng dạ dày, viêm ruột thừa vỡ, chấn thương thủng bụng...
Đau bụng là triệu chứng điển hình sớm nhất của viêm phúc mạc. Ảnh minh họa
Dấu hiệu nhận biết viêm phúc mạc
- Đau bụng: là triệu chứng điển hình xuất hiện sớm nhất.
- Buồn nôn và nôn.
- Sốt cao hoặc rất cao (39 - 40oC).
- Khát nước; Bí trung tiện hoặc đại tiện.
- Mệt mỏi, hốc hác, bơ phờ, da xanh tái, nhớp nháp mồ hôi, chân tay lạnh. Nặng hơn có thể li bì hoặc hôn mê, mạch nhanh, huyết áp tụt...
Vì sao viêm phúc mạc nguy hiểm?
Viêm phúc mạc là một bệnh lý rất nặng trong ngoại khoa. Bệnh nếu không xử trí kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 60 – 70%. Bởi vì, viêm phúc mạc cấp là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm khuẩn trong ổ bụng, trong khi đó có nhiều loại vi khuẩn, độc tính của chúng rất cao, trong khi đó diện tích của phúc mạc (màng bụng) rất rộng nên khả năng hấp thu chất độc từ các tạng rỗng (dạ dày, ruột...) tràn vào, độc tố (do vi khuẩn tiết ra) rất nhanh dễ dẫn đến sốc và nhiễm độc (sốc nhiễm trùng).
Bệnh nặng còn do sự dễ lây lan khắp ổ bụng bởi nhu động ruột (ruột co bóp đẩy các chất bẩn đi vào ổ bụng).
Viêm phúc mạc là một tình trạng bệnh lý nguy hiểm, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm: Áp xe bụng; Rối loạn điện giải do cơ thể mất nước; Nhiễm trùng huyết; Tắc ruột; Suy đa cơ quan; Bệnh não gan; Hội chứng gan thận; Sốc nhiễm trùng và tử vong. Vì vậy, khi nghi bị mắc viêm phúc mạc cần chẩn đoán sớm xử trí đúng, kịp thời nhằm hạn chế tử vong đến mức tối đa.
Viêm phúc mạc là một tình trạng bệnh lý nguy hiểm.
Điều trị viêm phúc mạc
Tùy thuộc vào thể trạng và mức độ bệnh của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị cụ thể:
- Kháng sinh: nhằm chống nhiễm khuẩn và phòng ngừa việc lan tràn vi khuẩn sang bộ phận khác.
- Đặt ống hút dạ dày: giúp cải thiện triệu chứng chướng bụng, giảm căng ruột và giảm đau.
- Phẫu thuật: giúp loại bỏ mô bị nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phúc mạc do vỡ ruột thừa, dạ dày…
Ngoài ra bác sĩ sẽ chỉ định tùy thuộc vào dấu hiệu và triệu chứng của từng bệnh nhân: giảm đau, truyền dịch, thở oxy và có thể truyền máu…
Việc chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật cũng rất quan trọng, cần được uống nước nhiều, Nếu sức khỏe ổn định, bệnh nhân nên vận động nhẹ nhàng sau phẫu thuật để giảm nguy cơ dính ruột, tắc ruột, kích thích nhu động ruột...
