Viêm mũi dị ứng là những phản ứng quá mức của cơ thể, xảy ra khi hít phải vật lạ trong không khí. Bình thường khi gặp vật lạ, cơ thể sẽ có những phản ứng nhằm mục đích bảo vệ. Tuy nhiên nếu phản ứng xảy ra quá mức, gây ra những tổn hại cho cơ thể thì gọi là phản ứng dị ứng.
Bệnh viêm mũi dị ứng nằm trong nhóm bệnh dị ứng gồm hen suyễn, mề đay, chàm da. Người bị viêm mũi dị ứng có thể sống một thời gian dài mà không có biểu hiện nào của bệnh. Tuy nhiên các triệu chứng dị ứng sẽ xuất hiện khi có một số yếu tố thuận lợi như tiếp xúc quá lâu với các tác nguyên gây dị ứng, tinh thần căng thẳng, stress, yếu tố nội tiết (phụ nữ thời kỳ kinh nguyệt, tiền mãn kinh). Các loại dị nguyên gây viêm mũi dị ứng là: phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc, bụi khói công nghiệp, lông thú chó, mèo, ngựa, các loại hóa chất. Những chất lạ trong thức ăn như sữa, trứng, các loại đậu, hải sản, các loại thuốc kháng sinh, xà phòng, chất tẩy rửa... đều có thể gây dị ứng. Tiền sử gia đình có vai trò rất quan trọng. Cha mẹ bị dị ứng có tỷ lệ con bị dị ứng cao. Phân nửa số con của cha và mẹ đều bị dị ứng sẽ bị dị ứng. Nếu chỉ cha hoặc mẹ bị dị ứng thì tỷ lệ này là 30%. Số bệnh nhân viêm mũi dị ứng đang có khuynh hướng tăng dần trong các năm gần đây. Những trường hợp dị ứng từ môi trường làm việc như ở các xí nghiệp da giày, cắt may, hóa chất tăng đáng kể.
Dấu hiệu thường gặp của viêm mũi dị ứng.
Dấu hiệu thường gặp của viêm mũi dị ứng
Triệu chứng điển hình của viêm mũi dị ứng là ngứa mũi, liên tục chảy nước mũi, hắt hơi liên tục. Cơn ngứa mũi thường xuất hiện sớm, nhất là ở trẻ em. Đôi khi, người bệnh ngứa cả mũi, mắt, họng hoặc cả ngoài da vùng cổ, da ống tai ngoài. Chảy nước mũi thường đi kèm với hắt hơi hoặc sau hắt hơi. Những cơn hắt hơi mang tính đột ngột, nhiều lần, hắt hơi liên tục, kéo dài nhiều phút và thường xuyên tái phát trong đợt dị ứng. Nước mũi có màu trong suốt, loãng, không có mùi, do chảy nhiều nước mũi và sự phù nề của niêm mạc làm cho ngạt mũi, có khi ngạt hoàn toàn cả hai bên mũi. Người bệnh nghẹt mũi phải thở bằng miệng gây viêm họng, khô họng, viêm thanh quản, ho. Chóp mũi viêm đỏ và trầy da do chà xát thường xuyên vì ngứa. Mí mắt thường bị sưng nề, quầng thâm.
Viêm mũi dị ứng khiến người bệnh bị nhức đầu, mệt mỏi, uể oải, giảm khả năng lao động chân tay, trí não. Một số trường hợp của đau ở vùng mũi, vùng xoang mặt và kèm theo cả rối loạn vận mạch vùng mặt.
Đề phòng các biến chứng
Do là chứng bệnh của hệ tự miễn nên đa số người bệnh viêm mũi dị ứng phải “sống chung” với bệnh. Việc điều trị các cơn dị ứng cấp chỉ nhằm giảm triệu chứng, chứ rất khó để trị dứt điểm bệnh. Tuy nhiên, chứng viêm mũi dị ứng nếu không điều trị đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng như: Viêm xoang cấp và mạn tính do ứ đọng dịch tiết tạo thành các ổ viêm, tắc các lỗ thông xoang. Do viêm nhiễm ở niêm mạc mũi và xoang mũi, tạo điều kiện vi khuẩn xâm nhập gây viêm họng, viêm thanh quản, viêm tai giữa. Do ngạt mũi, tắc mũi khiến người bệnh khó ngủ, chất lượng giấc ngủ kém, mệt mỏi, ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động... Ngoài ra, khi bị viêm mũi dị ứng, nhiều người không chỉ ngứa mũi mà còn bị ngứa cả mắt, đỏ mắt và chảy nước mắt dễ nhầm với bệnh viêm kết mạc hoặc do bệnh nhân gãi và dụi mắt nhiều có thể gây xước giác mạc, ảnh hưởng đến thị giác của người bệnh. Ở trẻ em, viêm mũi dị ứng thường gây ra viêm tai giữa.
Đặc biệt, viêm mũi dị ứng có liên quan mật thiết với bệnh hen suyễn. Người bị viêm mũi dị ứng có nguy cơ bị hen gấp 3 lần người bình thường. Do người bị viêm mũi dị ứng thường chuyển từ thở mũi sang thở miệng, gây ảnh hưởng đường thở, từ đó dễ dẫn đến bệnh hen. Các yếu tố gây viêm mũi dị ứng cũng thường là các yếu tố gây khởi phát cơn hen. Do đó, ở những bệnh nhân viêm mũi dị ứng kéo dài sẽ có nguy cơ cao mắc hen hơn người bình thường và đối với bệnh nhân hen bị viêm mũi dị ứng nếu không điều trị tốt thì các cơn hen sẽ bùng phát nặng hơn, nhất là khi chuyển mùa.
Lời khuyên của thầy thuốc
Vệ sinh tai, mũi, họng sạch sẽ là cách cần thiết để loại bỏ các vi khuẩn sống ký sinh và phát triển, phòng ngừa viêm mũi dị ứng. Cũng cần vệ sinh họng, răng, miệng thật tốt. Trong không khí có chứa rất nhiều những tác nhân xấu, gây kích ứng niêm mạc mũi như bụi, khí thải, vi khuẩn, nấm mốc, khói thuốc lá, hóa chất... Cần tránh và hạn chế sự xâm nhập của các yếu tố này bằng cách sử dụng khẩu trang hoạt tính khi làm việc trong môi trường độc hại, ô nhiễm khi đi ra ngoài đường.Giữ nhà ở khô sạch, thoáng khí, hút bụi thường xuyên, không nuôi chó mèo, diệt chuột, gián.
Khi bị viêm xoang, viêm mũi có thể xông mũi bằng nước ấm, nước muối hoặc nước có pha một chút tinh dầu bạc hà giúp thông mũi. Dùng nước muối sinh lý thường xuyên để rửa mũi, làm sạch niêm mạc mũi (tránh tiếp xúc lâu giữa niêm mạc mũi và kháng nguyên, bụi, hóa chất, vi trùng), giúp thông thoáng mũi, tạo điều kiện tốt cho thuốc xịt mũi tác dụng trên niêm mạc.
Khi bị viêm mũi dị ứng, cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Do là bệnh mạn tính, nên người bệnh không nên nóng vội muốn bệnh khỏi ngay. Vì vậy, việc dùng thuốc phải cẩn trọng, không lạm dụng thuốc nhỏ mũi, xịt mũi vì có thể bị lệ thuốc, gây nhờn thuốc, giảm hiệu quả điều trị.
