1. Thuốc thông mũi là gì?
BS. Đặng Xuân Thắng Trường Đại học Y Dược, Đại học Duy Tân Đà Nẵng cho hay, thuốc thông mũi là các thuốc thường được dùng để điều trị tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi trong viêm mũi dị ứng. Các loại thuốc thông mũi gồm:
1.1. Thuốc co mạch
Thuốc co mạch (như ephedrin, xylometazolin, phenylephrine…) có hoạt tính giống với các chất dẫn truyền thần kinh giao cảm, có tác dụng co mạch máu bị giãn ở niêm mạc mũi, làm thông mũi hiệu quả. Những loại thuốc này có thể được uống hoặc dùng tại chỗ. Các thuốc này giúp giảm sung huyết, giảm các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi…
BS. Thắng nhấn mạnh, thông thường không nên dùng các thuốc co mạch sau 4 giờ chiều vì thuốc có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, gây khó ngủ hoặc mất ngủ. Thận trọng khi chỉ định cho người bệnh suy tim, đau thắt ngực, đái tháo đường, cường giáp và người bệnh đang dùng digitalis, người bệnh cao tuổi. Dùng ephedrin thường xuyên hay kéo dài tại màng niêm mạc có thể dẫn đến hiện tượng sung huyết mũi hồi ứng.
Viêm mũi dị ứng khiến trẻ ngạt mũi, khó thở.
1.2. Các thuốc thông mũi có chứa corticoid
Thuốc thông mũi kháng viêm thường có chứa corticoid (Becotide, nasacort hay flixonase…) kết hợp với kháng sinh được sử dụng trong trường hợp viêm mũi dị ứng có kèm các triệu chứng hôi, chảy mủ đặc, màu vàng hay xanh...
2. Mối nguy khi lạm dụng
Các thuốc thông mũi giúp nhanh chóng làm giảm các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi cho trẻ. Tuy nhiên, theo BS. Đặng Xuân Thắng, khi sử dụng các bậc phụ huynh cần hết sức tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ, tránh dùng kéo dài, tăng liều... Vì việc lạm dụng thuốc có thể dẫn đến các tác dụng không mong muốn gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Ở dạng nhỏ mũi, xịt mũi (thuốc tại chỗ), thuốc được hấp thu hạn chế, nguy cơ tác dụng không mong muốn của dạng này thường thấp hơn so với dạng uống. Thuốc được tiếp xúc với đích tác dụng nhanh hơn, lượng thuốc sử dụng ít hơn. Tuy nhiên, vẫn có một phần thuốc bị nuốt qua miệng và được hấp thu toàn thân.
Dạng nhỏ mũi có lượng thuốc bị nuốt nhiều hơn so với dạng xịt mũi. Đây cũng là lý do mà phần lớn các chế phẩm điều trị nghẹt mũi, chảy nước mũi hiện nay thường được bào chế dưới dạng xịt mũi.
Sử dụng thuốc thông mũi cho trẻ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
Thuốc co mạch dạng nhỏ mũi/xịt mũi dùng trong điều trị viêm mũi dị ứng thường là oxymetazolin, naphazolin… Tuy nhiên, chỉ sử dụng thuốc co mạch thông mũi trong 3 đến 5 ngày, không dùng quá 7 ngày để tránh hiện tượng nghẹt mũi trở lại, dẫn đến bệnh viêm mạn tính niêm mạc mũi, khó điều trị. Việc dùng kéo dài khiến trẻ có thể bị nhiễm độc toàn thân gây nhức đầu, buồn nôn, mất ngủ.
Tuyệt đối không dùng thuốc nhỏ mũi/xịt mũi có chứa chất làm co mạch cho trẻ dưới 2 tuổi. Bởi thuốc có thể gây co mạch toàn thân (co mạch ở cả tim, gan, thận...) đưa đến tai biến gây tím tái, vã mồ hôi, choáng... Ngoài ra, ở trẻ dưới 6 tuổi cũng không nên dùng thuốc nhỏ mũi co mạch do còn thiếu các dữ liệu an toàn.
Các thuốc nhỏ mũi/xịt mũi chứa glucocorticoid chủ yếu có tác dụng tại chỗ. Tránh dùng kéo dài, liều cao.
Các thuốc này có thể gây kích ứng niêm mạc mũi, chảy máu hay có vết máu trong chất tiết của mũi, làm khô và teo niêm mạc mũi, loét vách mũi... thậm chí có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ, suy tuyến thượng thận... Do đó, việc sử dụng thuốc có chứa corticoid cần có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không nên tự ý mua và sử dụng cho trẻ bị ngạt mũi.
3. Hướng dẫn cách sử dụng an toàn
Để dùng các thuốc thông mũi trị viêm mũi dị ứng an toàn, BS. Đặng Xuân Thắng khuyên, các bậc phụ huynh cần lưu ý:
- Tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc cho trẻ.
- Phải tuân thủ tuyệt đối chỉ định dùng thuốc của bác sĩ.
- Không được tùy tiện tăng liều hoặc bỏ thuốc giữa chừng, vì có thể gây hiệu ứng ngược.
- Theo dõi trẻ thường xuyên, tránh để tình trạng ngạt mũi kéo dài.
- Khi có bất kỳ triệu chứng khác thường nào cần báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Căn bệnh đã bị xóa sổ từ năm 1980 bỗng bùng phát mạnh: Báo động đại dịch lớn tiếp theo?
