1. Viêm gan C là gì?
Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến gan. Virus lây lan chủ yếu qua đường máu, gây tổn thương gan và có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Viêm gan C có thể tồn tại dưới hai dạng:
• Viêm gan C cấp tính: Xảy ra trong vòng 6 tháng sau khi nhiễm virus. Một số người có thể tự khỏi, nhưng phần lớn tiến triển thành mạn tính.
• Viêm gan C mạn tính: Virus tồn tại lâu dài trong cơ thể, có thể gây xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan nếu không được kiểm soát.
2. Nguyên nhân gây viêm gan C
Nguyên nhân gây bệnh là do nhiễm virus HCV, một loại virus có thể tấn công và làm tổn thương gan theo thời gian. Khi virus xâm nhập, nó gây viêm nhiễm kéo dài, khiến mô gan bị hư hại, có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị.
3. Triệu chứng của viêm gan C
Viêm gan C thường tiến triển âm thầm, đa số người bệnh không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng. Khi xuất hiện triệu chứng, người bệnh có thể gặp:
• Dấu hiệu chung: Mệt mỏi, chán ăn, giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Dấu hiệu tổn thương gan:
• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Ngứa da, nổi mạch máu trên da (angiomas).
• Chướng bụng, phù chân.
• Biểu hiện nặng hơn:
• Dễ chảy máu, dễ bầm tím.
• Lú lẫn, buồn ngủ nhiều (dấu hiệu bệnh não gan).
Do viêm gan C thường không có triệu chứng sớm, xét nghiệm máu là cách duy nhất để phát hiện bệnh.
Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Ảnh minh họa.
4. Viêm gan C lây qua những đường nào?
Viêm gan C không lây qua đường hô hấp, ăn uống hay tiếp xúc thông thường mà chủ yếu lây qua đường máu. Các con đường lây nhiễm chính bao gồm:
• Dùng chung kim tiêm: Đây là nguyên nhân hàng đầu, thường gặp ở những người tiêm chích ma túy.
• Tiếp xúc với máu nhiễm bệnh: Dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng, dụng cụ bấm móng tay có thể gây lây nhiễm nếu có dính máu.
• Xăm mình, châm cứu, thủ thuật nha khoa: Nếu dụng cụ không được tiệt trùng đúng cách, virus có thể xâm nhập qua vết thương hở.
• Truyền máu và ghép tạng: Trước năm 1992, khi chưa có xét nghiệm tầm soát HCV, nguy cơ lây nhiễm cao hơn.
• Chạy thận nhân tạo: Bệnh nhân lọc máu có nguy cơ tiếp xúc với virus HCV qua dụng cụ y tế không vô khuẩn.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Viêm gan C có thể lây qua quan hệ tình dục, đặc biệt là trong nhóm đồng tính nam.
• Mẹ truyền sang con: Tỷ lệ lây từ mẹ nhiễm HCV sang con là khoảng 6%.
Những hành vi như bắt tay, ôm, hôn, dùng chung bát đũa không làm lây truyền viêm gan C.
5. Điều trị viêm gan C như thế nào?
5.1. Điều trị bằng thuốc kháng virus (DAAs)
Viêm gan C có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng các thuốc kháng virus tác dụng trực tiếp (DAAs), với tỷ lệ thành công trên 95%.
• Thời gian điều trị: 8 - 12 tuần.
• Tác dụng phụ: Nhẹ hơn so với các thuốc cũ, ít gây mệt mỏi, trầm cảm.
Việc chọn phác đồ điều trị phụ thuộc vào:
• Chủng virus HCV.
• Mức độ tổn thương gan.
• Tình trạng điều trị trước đó.
• Bệnh lý kèm theo (như HIV, bệnh thận, tiểu đường,…).
Sau khi kết thúc điều trị, nếu sau 12 tuần không còn virus HCV trong máu, bệnh nhân được xem là khỏi bệnh.
5.2. Ghép gan
Được chỉ định trong trường hợp xơ gan mất bù hoặc ung thư gan do HCV. Tuy nhiên, ghép gan không chữa khỏi viêm gan C mà vẫn cần điều trị kháng virus sau ghép để bảo vệ gan mới.
Nếu nghi ngờ nhiễm HCV, hãy xét nghiệm sớm để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm cho gan. Ảnh minh họa.
6. Cách phòng ngừa viêm gan C
Hiện nay chưa có vaccine phòng viêm gan C, nhưng có thể chủ động phòng tránh bằng các biện pháp sau:
6.1. Thay đổi thói quen sinh hoạt
• Không sử dụng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
• Kiểm tra kỹ dụng cụ y tế khi xăm mình, châm cứu hoặc làm răng.
• Quan hệ tình dục an toàn, đặc biệt với người có nguy cơ cao.
6.2. Chế độ ăn uống lành mạnh
• Ăn đầy đủ dinh dưỡng, hạn chế muối nếu có phù hoặc cổ trướng.
• Tuyệt đối không uống rượu bia, vì rượu làm gan tổn thương nhanh hơn.
• Không tự ý dùng thuốc, thực phẩm chức năng mà không có chỉ định của bác sĩ.
6.3. Đối với người đã điều trị khỏi
• Vẫn có thể bị tái nhiễm nếu tiếp xúc với virus HCV lần nữa.
• Sau điều trị, nên thay thế hoặc khử trùng các vật dụng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
Viêm gan C là bệnh nguy hiểm nhưng có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Do chưa có vắc xin phòng bệnh, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là tránh tiếp xúc với máu nhiễm bệnh, quan hệ tình dục an toàn và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu nghi ngờ nhiễm HCV, hãy xét nghiệm sớm để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm cho gan.
