Củng mạc chính là phần màu trắng của mắt là lớp ngoài bảo vệ mắt. Củng mạc chiếm 4/5 sau nhãn cầu, được cấu tạo từ nhiều lớp băng xơ dày đan chéo nhau rất vững chắc.
1. Nguyên nhân viêm củng mạc
- Bệnh viêm củng mạc đôi khi không rõ nguyên nhân. Viêm củng mạc thường kết hợp với các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp.
- Viêm củng mạc còn có thể là triệu chứng thể hiện của một bệnh viêm mạch máu hệ thống nguy hiểm. Vì thế phát hiện sớm để điều trị các bệnh toàn thân cũng có thể ngăn ngừa những biến chứng về mắt.
- Do các nhiễm trùng tại mắt mà không liên quan đến miễn dịch.
- Các chấn thương ở mắt.
- Viêm củng mạc do thuốc rất hiếm gặp nhưng với bisphosphonat lại là nguyên nhân mạnh nhất.
- Do phẫu thuật: xảy ra sau can thiệp phẫu thuật như sau mổ đục thủy tinh thể ngoài bao, cắt bè, phẫu thuật bong võng mạc, phẫu thuật lác, phẫu thuật mộng thịt.
2. Những dấu hiệu và triệu chứng viêm củng mạc
Hình ảnh viêm củng mạc.
Viêm củng mạc được phân thành hai loại:
- Viêm củng mạc trước: Là tình trạng viêm phổ biến nhất, đây là tình trạng viêm mặt trước của củng mạc.
- Viêm củng mạc sau: Tình trạng này ít gặp hơn nhưng có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về mắt: tăng nhãn áp, bệnh võng mạc.
Bệnh thường có các triệu chứng:
- Đau trầm trọng ảnh hưởng đến giấc ngủ. Đau nhiều, sâu và ít đáp ứng với thuốc giảm đau. Đau âm ỉ có khi chạm vào vùng thái dương hoặc mắt. Cảm giác đau có thể do phá hủy dây thần kinh cảm thụ trong củng mạc do phù, chất trung gian gây viêm hoặc hoại tử.
- Có cảm giác thèm ăn.
- Có thể sợ ánh sáng và chảy nước mắt.
- Đỏ mắt, màu đỏ có sắc hơi xanh được phát hiện tốt nhất với ánh sáng tự nhiên
- Nếu bệnh nhân bị viêm nặng có thể gây ra co thắt cơ vòng mống mắt dẫn đến co đồng tử và cận thị thoáng qua.
3. Yếu tố nguy cơ mắc viêm củng mạc
Bênh thường hay gặp ở tuổi từ 40 đến 60 tuổi nữ bị nhiều hơn nam, ở trẻ em hiếm gặp và không phải là bệnh mang tính chất di truyền.
Các yếu tố nguy cơ:
- Mắc bệnh u hạt Wegener: là rối loạn không phổ biến liên quan đến viêm mạch máu
- Bị viêm khớp dạng thấp
- Bị bệnh viêm ruột
- Hội chứng Sjogren gây ra khô mắt và miệng
- Bị Lupus: rối loạn miễn dịch gây viêm da
- Bị nhiễm trùng mắt
- Bị tổn thương mô mắt do tai nạn
4. Chẩn đoán bệnh viêm củng mạc
Việc chẩn đoán viêm củng mạc trước hầu như luôn luôn dựa trên lâm sàng.
Có thể bác sĩ sẽ chỉ định: Chụp cắt lớp kết hợp quang học nguồn quét phân đoạn trước để phân tích độ sâu của viêm củng mạc và để xác định mức độ dầy mỏng của củng mạc; Siêu âm B; chụp mạch huỳnh quang, OCT… giúp chẩn đoán, theo dõi tiến triển, đánh giá biến chứng của viêm củng mạc.
Viêm đa khớp dạng thấp, lupus ban đỏ dạng thấp, viêm đa sụn khớp, sarcoidosis, lao được các xét nghiệm labo hướng tới vì chúng hay đi kèm viêm củng mạc.
Cần đi khám ngay nếu thấy các triệu chứng của bệnh.
5. Biến chứng của viêm củng mạc có nguy hiểm?
- Khi vùng viêm từ củng mạc lan đến các vùng khác sẽ dẫn đến những biến chứng tại giác mạc: viêm giác mạc, mỏng giác mạc chu biên, loét giác mạc chu biên, thủng giác mạc…
- Viêm màng bồ đào xảy ra trong giai đoạn muộn của viêm củng mạc.
- Có thể bị glocom góc đóng, góc mở hoặc glocom tân mạch… Đây là biến chứng nguy hiểm của viêm củng mạc có thể sẽ có chỉ định bỏ nhãn cầu
6. Điều trị viêm củng mạc
- Nếu viêm viêm củng mạc không hoại tử, bác sĩ thường dùng thuốc chống viêm không steroid tại chỗ hoặc toàn thân.
Trường hợp viêm có hoại tử kèm viêm tấy và viêm củng mạc phía sau, bác sĩ chỉ định sử dụng corticoid toàn thân để hạn chế đau nhức. Nếu không đáp ứng với corticoid có thể chuyển sang dùng ức chế miễn dịch mạnh hơn.
- Với các trường hợp có bệnh phối hợp: trứng cá đỏ, cơ địa dị ứng atopy, gout… thường cần trị liệu đặc hiệu với từng bệnh nhân
- Ít khi xảy ra điều trị viêm củng mạc bằng phẫu thuật. Bác sĩ sẽ chỉ định với trường hợp viêm củng mạc hoại tử dọa thủng hoặc thủng nhãn cầu. Điểm cốt lõi quan trọng trước phẫu thuật chính là khâu điều trị kiểm soát quá trình viêm. Vật liệu thay thế trong phẫu thuật củng mạc là củng mạc từ mắt khác, màng xương, cân cơ,…
- Phẫu thuật gồm: Tách kết mạc rộng; cắt bỏ các phần hoại tử của giác mạc, củng mạc; mảnh ghép được cố định sau đó được phủ kết mạc lên.
- Tránh dùng cortioid tra sau mổ để tạo điều kiện cho tân mạch và tế bào phát triển vào mảnh ghép.
Viêm củng mạc là bệnh mắt nghiêm trọng cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Ngay cả khi các triệu chứng được cải thiện, người bệnh vẫn cần đến gặp bác sĩ thường xuyên để phòng bệnh tái phát.
Mời các bạn xem video được nhiều người quan tâm:
Sáng 25/5: Đậu Mùa Khỉ Dễ Gây Bệnh Nặng Và Tử Vong Nhưng Khó Thành Đại Dịch | SKĐS
