1. Tổng quan viêm chóp xoay là gì?
1.1. Viêm chóp xoay là gì?
Viêm chóp xoay (là tình trạng viêm hoặc kích ứng của các gân thuộc chóp xoay, một nhóm cơ và gân bao quanh khớp vai còn gọi là viêm bao hoạt dịch, liên quan đến tình trạng cứng và đau ở khớp vai. Các dấu hiệu và triệu chứng thường bắt đầu chậm, sau đó trở nên tồi tệ hơn). Chóp xoay đóng vai trò quan trọng trong việc giúp vai hoạt động linh hoạt, ổn định và thực hiện các chuyển động như nâng, xoay hoặc di chuyển cánh tay.
Hình ảnh chóp xoay bình thường và viêm chóp xoay
1.2. Nguyên nhân bệnh viêm chóp xoay
- Chấn thương do quá tải: Thường xảy ra do các động tác lặp đi lặp lại gây căng thẳng lên các cơ và gân, như trong các hoạt động thể thao (bóng rổ, bóng chày, tennis) hoặc công việc lao động (như nâng, kéo, hoặc đẩy vật nặng).
- Lão hóa: Khi tuổi tác tăng, chóp xoay có thể trở nên yếu đi do thoái hóa tự nhiên, làm tăng nguy cơ viêm và rách gân.
- Tư thế sai: Tư thế không đúng khi làm việc hoặc tập luyện có thể làm tăng áp lực lên vai, dẫn đến viêm chóp xoay.
- Thiếu linh hoạt: Sự căng cứng và thiếu linh hoạt của các cơ và khớp xung quanh vai cũng có thể dẫn đến chấn thương.
2. Triệu chứng của bệnh viêm chóp xoay
- Đau ở vai: Cảm giác đau âm ỉ, đau nhói hoặc đau khi vận động vai, đặc biệt là khi nâng cánh tay hoặc với đồ vật trên cao.
- Giảm biên độ vận động: Vai có thể bị cứng và hạn chế khả năng di chuyển, gây khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.
- Yếu cơ vai: Người bệnh có thể cảm thấy yếu đi khi nâng đồ vật hoặc thực hiện các động tác xoay vai.
- Đau về đêm: Đau có thể nặng hơn vào ban đêm, đặc biệt khi nằm nghiêng về phía vai bị ảnh hưởng.
Viêm chóp xoay vai khiến người bệnh bị đau mạnh ở vùng khớp vai.
3. Bệnh viêm chóp xoay có lây nhiễm không?
Viêm chóp xoay không phải là bệnh lây nhiễm. Đây là một tình trạng viêm hoặc tổn thương gân và cơ xung quanh khớp vai, thường do các nguyên nhân cơ học như chấn thương, căng thẳng quá mức hoặc thoái hóa theo tuổi tác.
Viêm chóp xoay xảy ra khi gân hoặc cơ bị kích ứng do chuyển động lặp đi lặp lại hoặc căng thẳng kéo dài, không liên quan đến các tác nhân lây nhiễm như vi khuẩn hoặc virus. Vì vậy, bệnh không thể lây lan từ người này sang người khác.
4. Cách phòng bệnh viêm chóp xoay
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm chóp xoay là không cử động vai trong khi phục hồi sau chấn thương vai, gãy tay hoặc đột quỵ. Nếu bạn bị chấn thương khiến việc cử động vai trở nên khó khăn, hãy trao đổi với bác sĩ chăm sóc sức khỏe về các bài tập có thể giúp bạn duy trì khả năng cử động khớp vai như:
- Tập thể dục đúng cách: Thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho cơ vai, đặc biệt là chóp xoay, giúp ngăn ngừa chấn thương. Các bài tập như nâng tạ nhẹ, kéo dãn, hoặc bài tập với dây kháng lực sẽ giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của vai.
- Tư thế đúng khi làm việc và sinh hoạt: Duy trì tư thế tốt khi làm việc, tập luyện hoặc nâng đồ vật nặng để tránh căng thẳng quá mức lên vai. Khi tham gia các hoạt động thể thao (như bóng chuyền, tennis, bóng rổ) hoặc công việc cần nâng vật nặng, đảm bảo thực hiện đúng kỹ thuật để tránh căng thẳng quá mức lên khớp vai.
- Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Khởi động và kéo giãn cơ vai trước khi thực hiện các hoạt động thể thao hoặc lao động nặng.
- Tránh căng thẳng và hoạt động quá tải lên vai
- Hạn chế nâng vật nặng: Nếu có thể, tránh nâng vật nặng trên vai hoặc đưa tay lên cao để lấy đồ quá thường xuyên.
- Phân bổ thời gian nghỉ ngơi: Nếu công việc đòi hỏi cử động tay và vai liên tục, nên dành thời gian nghỉ ngơi để cơ và gân phục hồi.
Người bị viêm chóp xoay nên thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho cơ vai, đặc biệt là chóp xoay.
5. Phương pháp điều trị bệnh viêm chóp xoay
5.1. Điều trị không phẫu thuật
- Nghỉ ngơi và giảm hoạt động: Tránh các hoạt động gây căng thẳng lên vai để giảm viêm.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh cơ vai giúp cải thiện biên độ vận động và giảm đau.
- Thuốc giảm đau và chống viêm: Thuốc như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể được sử dụng để giảm viêm và đau.
- Chườm lạnh hoặc nhiệt: Chườm lạnh giúp giảm viêm, còn chườm nhiệt có thể giảm căng cứng cơ.
- Tiếp tục sử dụng vai và cánh tay nhiều nhất có thể tùy theo mức độ đau và giới hạn chuyển động của bạn.
5.2. Điều trị phẫu thuật
Trong những trường hợp nặng, khi gân bị rách hoặc điều trị không phẫu thuật không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để sửa chữa chóp xoay.
Viêm chóp xoay có thể điều trị thành công bằng nhiều phương pháp từ điều trị bảo tồn, vật lý trị liệu cho đến phẫu thuật tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Việc điều trị sớm và chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng vai và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.
