Hỏi: Người nhà của tôi được điều trị ung thư và cứ mỗi đợt vào hóa chất là bị đái ra máu. Theo tôi được biết thì việc đái ra máu hay gặp trong bệnh nhiễm trùng đường tiểu hoặc có thể di căn đến bàng quang, hỏi thì bác sĩ bảo không sao đâu. Xin cho biết nguyên nhân nào khiến bị triệu chứng này?
(Trần Văn Hợp - Tây Ninh)
Trả lời: Viêm bàng quang xuất huyết là bệnh lý của đường tiểu dưới bao gồm triệu chứng đái ra máu và hội chứng kích thích bàng quang. Có sự tổn thương của lớp niêm mạc lót bàng quang và các mạch máu bởi các chất độc, tia xạ, thuốc (cyclophosphamide, ifosfamide, danazol, penicillin, allopurinol, temozolomide…), vi khuẩn (E.coli), virus (adenovirus, papovavirus, influenza A…) hoặc do bệnh lý.
Nếu viêm bàng quang xuất huyết không do nguyên nhân nhiễm trùng thì phần lớn rơi vào trường hợp có xạ trị vùng chậu và hóa trị liệu. Bệnh nhân có thể bị đái máu vi thể không kèm theo bất kỳ triệu chứng nào khác hoặc đái máu đại thể tạo thành cục máu đông làm tắt nghẽn đường tiểu. Phần lớn các bệnh nhân trải qua ghép tủy xương đều bị viêm bàng quang xuất huyết do dùng thuốc cyclophosphamide. Trong một số ít trường hợp, viêm bàng quang xuất huyết xảy ra do dị dạng động tĩnh mạch, sỏi đường niệu, ung thư di căn hoặc ung thư của đường tiết niệu. Ở cộng đồng bệnh nhân ung thư có kiểu “viêm bàng quang do cylophosphamide”, bệnh nhân dùng thuốc này được gan chuyển hóa thành acrolein bài tiết qua nước tiểu, toàn bộ dường tiểu sẽ bị nhiễm độc (trong đó có bàng quang) gây ra triểu chứng: rối loạn tiểu tiện, tiểu máu vi thể hoặc đại thể, tiểu lắc nhắc, hoại tử thành bàng quang, xơ hóa bàng quang, giảm thể tích bàng quang, trào ngược bàng quang - niệu quản, tạo thành khối u… Những bệnh nhân dùng thuốc này phải được phòng ngừa bằng cách pha loãng nước tiểu, gây tiểu nhiều (nhằm hạn chế sự tiếp xúc của niêm mạc đường tiểu với acrolein) và dùng mesna. Trong bệnh lý viêm bàng quang xuất huyết, bệnh nhân có thể sốt nhẹ hoặc không sốt, biểu hiện đái ra máu với nhiều mức độ khác nhau: từ đái máu vi thể không thay đổi màu nước tiểu đến nước tiểu hồng nhạt hoặc đỏ tươi, có thể tiểu máu đại thể gây cục máu đông lớn làm bí đái.
