Tiềm ẩn nhiều ca mắc đậu mùa khỉ trong cộng đồng
Theo GS.BS Nguyễn Thu Anh (Giám đốc Viện Nghiên cứu Y khoa WoolCock, Đại học Sydney tại Việt Nam) con đường lây bệnh đậu mùa khỉ tập trung ở một số đối tượng và ít có khả năng lây lan ra toàn cộng đồng. Nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao thường là MSM (nam giới quan hệ đồng tính) và người hành nghề mại dâm. Khi bệnh biểu hiện ngoài da sẽ khiến họ dễ bị kỳ thị và có tâm lý giấu bệnh, không được chữa trị kịp thời. Đây là nguồn lây nhiễm tiềm ẩn trong cộng đồng.
Với nhóm đồng giới nam khi quan hệ tình dục chủ yếu qua đường hậu môn. Trong khi đó niêm mạc hậu môn mỏng, cộng với niêm mạc trực tràng có nhiều mao mạch nên khi ma sát dễ bị tổn thương và gây chảy máu. Thông qua vết thương, virus đậu mùa khỉ sẽ xâm nhập từ người nhiễm bệnh sang người chưa nhiễm. Vì thế, nguy cơ lây nhiễm khi quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới nam là rất cao.
Người mắc đậu mùa khỉ cần được cách ly và điều trị tại cơ sở y tế.
Người nhiễm HIV mắc đậu mùa khỉ có nguy hiểm không?
Các đối tượng có suy giảm miễn dịch (người mắc HIV) là đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh đậu mùa khỉ. Thế nhưng, những ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam lại không phải những người nhiễm HIV. Điều này có nghĩa rằng bất kỳ ai cũng đều có nguy cơ mắc đậu mùa khỉ thông qua các lây nhiễm tiếp xúc với người bệnh.
Theo phân tích các ca bệnh mắc đậu mùa khỉ tại TPHCM thì hầu hết đều là nam giới vào hơn 70% thuộc nhóm MSM và cũng có hơn 70% trong số đó nhiễm HIV. Có thể thấy tỷ lệ đồng mắc HIV và đậu mùa khỉ trong nhóm quan hệ đồng giới nam là rất cao. Đối với các bệnh nhân HIV, khi đồng mắc thêm một loại bệnh sẽ khiến hệ miễn dịch của cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cùng với đó, nguy cơ bệnh diễn tiến nặng hay tử vong sẽ cao hơn.
Trên thực tế đã ghi nhận có những người nhiễm HIV mắc đậu mùa khỉ đã tử vong. Vì vậy, với các trường hợp bệnh nhân có các bệnh lý gây suy giảm miễn dịch và có nguy cơ cao mắc đậu mùa khỉ cần lưu ý khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ cần đến các cơ sở y tế thật sớm để được chẩn đoán và điều trị bệnh sớm.
Nhóm đối tượng MSM có nguy cơ cao mắc bệnh đậu mùa khỉ.
Bên cạnh đậu mùa khỉ, một số bệnh lý nhiễm trùng khác có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở đối tượng suy giảm miễn dịch là: lao, nhiễm vi khuẩn nặng, viêm phổi, sốc nhiễm khuẩn…
Để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ ở các nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao như MSM, người nhiễm HIV, người suy giảm miễn dịch… việc sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục là một cách để hạn chế nguy cơ lây nhiễm. Tuy nhiên đây không phải là biện pháp có thể ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ nhiễm đậu mùa khỉ bởi khi quan hệ tình dục vẫn có khả năng lây nhiễm thông qua các tiếp xúc khác ở da và niêm mạc. Do vậy cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau để giảm nguy cơ nhiễm bệnh:
- Khai báo y tế, thông tin với những người tiếp xúc có nguy cơ mắc bệnh,
- Cách ly nguồn mắc
- Vệ sinh tay, chân bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn
- Thực hiện các biện pháp phòng bệnh qua đường hô hấp khác …
Ông Nguyễn Lương Tâm - Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, hiện ở Việt Nam hầu hết các ca bệnh mắc đậu mùa khỉ ở TPHCM là nam giới, trong đó ở các tỉnh thì có cả nữ giới, chuyển đổi giới, đây là nhóm rất nhạy cảm. Điều này đòi hỏi các phòng khám ngoại trú điều trị ARV ở TP.HCM ngoài việc giám sát các ca đậu mùa khỉ thì cần làm công tác truyền thông nhẹ nhàng đối với những người mắc đậu mùa khỉ và những người có nguy cơ.
TS Nguyễn Lương Tâm cũng đề nghị, trong thời gian tới, các tỉnh và thành phố tập trung, đẩy mạnh giám sát đậu mùa khỉ với hoạt động lồng ghép HIV. Nghĩa là, kiểm soát bệnh đậu mùa khỉ, các bệnh truyền nhiễm và lây nhiễm HIV phải đi đôi với nhau, phải làm sao để các ca bệnh đậu mùa khỉ có ý thức không lây nhiễm thêm.
