Vì sao uống 'thuốc bổ' lại nguy hiểm cho người bệnh thận?

Dùng thuốc bổ thận tráng dương trôi nổi, bổ chưa thấy đã bị suy tuyến thượng thận

SKĐS - Trên thị trường, đặc biệt là thị trường online hiện nay có rất nhiều loại thuốc “gia truyền”, thuốc “xách tay” từ nước ngoài được quảng cáo như thần dược. Đặc biệt với suy nghĩ 'thuốc ta' không gây hại, thuốc xách tay từ các nước tiên tiến sẽ tốt… nhiều người đã tin và mua sử dụng. Hậu quả là tiền mất tật mang...

1. Mối nguy khi bệnh nhân thận uống 'thuốc bổ'

Hầu như ngày nào, các bác sĩ chuyên khoa thận – tiết niệu cũng gặp những câu chuyện quen thuộc: Người thân biếu “thuốc quý”, “thực phẩm chức năng xách tay” hay “muối ăn ít natri” từ nước ngoài. Bạn bè, đồng nghiệp gửi “thuốc bổ” với ý tốt. Thế nhưng, chỉ sau vài ngày sử dụng, không ít bệnh nhân rơi vào tình trạng mệt mỏi, xét nghiệm xấu đi, thậm chí phải nhập viện vì tăng kali máu hoặc suy thận cấp.

Thận của người bệnh đã giảm khả năng lọc và thải độc, nên bất kỳ chất nào đưa vào cơ thể – dù là "bổ" – cũng dễ tích lũy và gây hại. Điều này là do:

- Thận lọc kém: Các chất "bổ" như kali, magiê, phốt pho, vitamin tan trong mỡ hoặc thảo dược khó đào thải, gây tích lũy.

- Tương tác thuốc: Nhiều "thuốc quý" làm tăng kali, giữ nước hoặc gây độc thận, đặc biệt là muối thay thế bằng KCl.

- Nguồn gốc không rõ ràng: Các sản phẩm xách tay, không kiểm định có thể trộn corticoid, NSAID, kim loại nặng hoặc acid aristolochic – chất gây độc thận mạnh.

Một số loại "bổ" gây gánh nặng cho thận:

- Muối ăn ít natri chứa KCl dễ gây tăng kali máu.

- Thuốc, thực phẩm chức năng "bổ thận", "giải độc", "tăng sinh lý" thường trộn steroid, NSAID hoặc thảo dược nhóm aristolochia có thể gây độc thận.

- Viên sủi, dung dịch điện giải, kali citrate nếu dùng tùy tiện, có thể gây tăng K⁺.

- Thảo dược và trà: Cam thảo (tăng huyết áp), nhân sâm, linh chi, đông trùng hạ thảo… tuy không độc mặc định, nhưng dễ tương tác hoặc nhiễm kim loại nặng.

- Vitamin liều cao: Vitamin C liều cao kéo dài gây bệnh thận do lắng đọng oxalat, vitamin D, canxi quá liều gây tăng calci, sỏi thận, suy thận, vitamin A, E tích lũy do tan trong mỡ.

2. Lưu ý khi dùng thuốc cho người bệnh thận

Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh thận mạn của Bộ Y tế (2022), người bệnh thận cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung. Việc tự ý dùng các sản phẩm không có chỉ định có thể làm tăng nguy cơ độc thận, rối loạn điện giải và khiến chức năng thận xấu đi nhanh hơn.

Để đảm bảo an toàn trong điều trị, người bệnh cần lưu ý:

Với bệnh nhân:

- Không tự ý dùng bất kỳ thuốc hay sản phẩm bổ sung nào khi chưa được bác sĩ chỉ định.

- Nếu đang sử dụng thuốc ức chế men chuyển (ACEI), chẹn thụ thể angiotensin (ARB), spironolactone hoặc finerenone, cần kiểm tra kali và creatinin máu sau 3 - 7 ngày kể từ khi bắt đầu thuốc và theo dõi định kỳ theo hướng dẫn bác sĩ.

- Luôn mang theo danh sách thuốc đang dùng (ghi trong ví hoặc điện thoại) để nhân viên y tế nắm rõ khi cấp cứu hoặc điều chỉnh thuốc.

Với người nhà bệnh nhân:

- Hỗ trợ bệnh nhân tuân thủ điều trị: Nhắc uống thuốc đúng giờ, đưa đi khám đúng hẹn và duy trì chế độ ăn ít muối, ít kali theo tư vấn dinh dưỡng.

- Tuyệt đối không tặng thuốc, thực phẩm chức năng hay sản phẩm "bổ thận", "giải độc".

- Chọn những món quà thiết thực và an toàn hơn như phiếu khám sức khỏe, gói tư vấn dinh dưỡng, máy đo huyết áp hoặc bình nước có vạch chia dung tích.

Tôn trọng phác đồ điều trị của bác sĩ và nói "không" với thuốc bổ chưa được kiểm chứng chính là món quà quý giá nhất dành cho người bệnh thận – giúp họ bảo vệ sức khỏe và duy trì chức năng thận lâu dài.

Bệnh nhân cần đến bệnh viện khẩn cấp nếu có các biểu hiện sau:

• Yếu cơ, tê quanh miệng, hồi hộp, trống ngực, li bì;
• Tiểu ít hoặc vô niệu, phù nhiều;
• Sốt, rét run sau khi uống thuốc hoặc thuốc nam;
• Đau vùng hông lưng dữ dội...

Đây có thể là dấu hiệu của tăng kali máu hoặc suy thận cấp - cần điện tim, xét nghiệm và xử trí khẩn cấp.

Xem thêm video đang được quan tâm: