Khi trẻ bị viêm mũi họng, việc nghỉ ngơi và điều trị kịp thời, đúng phương pháp là rất quan trọng để tránh bệnh tái phát nhiều lần, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.
Lý do khiến trẻ em dễ bị viêm mũi họng
Hầu hết các trường hợp viêm mũi họng ở trẻ em là do virus như adeno virus, rhino virus… và một số ít trường hợp do vi khuẩn như liên cầu khuẩn gây ra. Khi các tác nhân này xâm nhập vào cơ thể qua mũi và họng (những con đường mà không khí từ bên ngoài vào phổi), chúng làm rối loạn các hoạt động bình thường của mũi, làm suy yếu hệ miễn dịch. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và dẫn đến bội nhiễm vi khuẩn.
Dưới đây là một số nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng viêm mũi họng ở trẻ em:
Môi trường sống
Môi trường sống có vai trò quan trọng đối với sức khỏe và hệ miễn dịch của trẻ. Trẻ em sống trong môi trường ô nhiễm có nguy cơ cao mắc các bệnh lý như viêm mũi họng. Hơn nữa sự thay đổi đột ngột của môi trường cũng có thể làm cho trẻ khó thích nghi, dẫn đến việc dễ bị nhiễm bệnh. Cụ thể như:
- Sự thay đổi thời tiết thất thường, chẳng hạn như buổi sáng nắng, buổi chiều mưa hoặc khi nhiệt độ giảm đột ngột.
- Môi trường sống ô nhiễm, nhiều khói bụi, đặc biệt là khói thuốc lá.
- Trẻ thường xuyên đến những nơi đông người như nhà trẻ, trường học.
- Trẻ trong giai đoạn cai sữa hoặc tập ăn dặm.
- Không gian sống ẩm mốc.
- Tiếp xúc với lông chó, mèo hoặc các loài vật nuôi khác.
Vi khuẩn, virus, nấm
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có hơn 200 chủng virus có thể gây viêm mũi họng ở trẻ em, trong đó rhinovirus là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm từ 10 - 40% các trường hợp. Ngoài ra, các loại virus khác như virus cúm, sởi, adenovirus… cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.
Bên cạnh đó, viêm mũi họng ở trẻ cũng có thể do vi khuẩn và nấm gây ra, chẳng hạn như vi khuẩn phế cầu, tụ cầu, liên cầu… Trong đó liên cầu khuẩn nhóm A (S. pyogenes) là loại vi khuẩn phổ biến có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm khớp cấp và viêm cầu thận cấp.
Viêm mũi họng ở trẻ em là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp trên rất phổ biến.
Biểu hiện viêm mũi họng ở trẻ
Sau 1 - 3 ngày kể từ khi virus xâm nhập vào cơ thể, trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng tương tự như cảm lạnh, bao gồm:
- Hắt hơi.
- Đau họng, viêm họng, họng sưng đỏ.
- Nghẹt mũi, sổ mũi (nước mũi ban đầu loãng, không màu, không mùi, sau đó chuyển thành màu xanh, đặc và có mùi tanh).
- Ho (ban đầu là ho khan, sau đó chuyển thành ho có đờm).
- Mệt mỏi.
- Nhức mỏi toàn thân.
- Sốt nhẹ (trong một số trường hợp, trẻ có thể sốt cao từ 39 - 40 độ C).
- Đau đầu.
- Chán ăn.
Các triệu chứng này khiến trẻ cảm thấy khó chịu và thường kéo dài từ 7 - 10 ngày hoặc lâu hơn. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, trẻ sẽ có những biểu hiện khác nhau, cụ thể như:
Trẻ bị viêm mũi họng do virus: phát ban dạng virus, ho, tiêu chảy, viêm kết mạc, chảy nước mũi…
Trẻ bị viêm mũi họng do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A: sốt cao (trên 38.5 độ C), họng sưng đỏ, amidan sưng tiết dịch trắng, hạch cổ sưng đau…
Khi nào cần nhập viện?
Mặc dù các triệu chứng của viêm mũi họng ở trẻ em thường không nghiêm trọng, nhưng nếu không điều kịp thời và đúng cách, bệnh có thể diễn tiến nặng và gây biến chứng.
Cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ, đặc biệt là với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ hoặc trẻ có hệ miễn dịch yếu, để được tư vấn và chăm sóc phù hợp.
Phần lớn các trường hợp có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu trẻ có các dấu hiệu sau, cần đưa đến bệnh viện ngay.
- Sốt cao kéo dài, không hạ sốt dù đã sử dụng thuốc.
- Trẻ dưới 3 tuổi bị sốt cao dẫn đến co giật hoặc hôn mê.
- Ho dữ dội, thở nhanh, có dấu hiệu khó thở.
- Nôn nhiều hoặc tiêu chảy kéo dài.
- Tai chảy mủ.
- Các triệu chứng của bệnh không cải thiện sau 2 ngày điều trị.
Lời khuyên của thầy thuốc
Viêm mũi họng lây lan qua tiếp xúc với các giọt bắn chứa virus, phát tán khi người bệnh ho, hắt hơi, xì mũi hoặc nói chuyện. Để phòng bệnh, cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tập cho trẻ thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng khử khuẩn.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc có triệu chứng bệnh viêm mũi họng.
- Vệ sinh kỹ không gian sống, khu vực trẻ thường chơi đùa và đồ chơi.
- Không cho trẻ dùng chung các vật dụng cá nhân với người khác.
- Khi ho, hắt hơi hoặc xì mũi, trẻ nên dùng khan giấy che miệng và mũi, sau đó vứt giấy vào thùng rác và rửa tay.
- Tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
- Vệ sinh mũi và miệng hàng ngày bằng nước muối sinh lý.
- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học, uống đủ nước mỗi ngày.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết để tăng sức đề kháng (ví dụ: bổ sung 0,25mg vitamin C mỗi ngày giúp giảm nguy cơ mắc bệnh)
- Tránh để trẻ đưa tay lên mặt, đặc biệt là vùng mũi và miệng.
- Giữ ấm cho trẻ khi thời tiết trở lạnh, nhất là vùng cổ, ngực, bàn chân và tay.
- Đảm bảo không gian sống thông thoáng, sạch sẽ, không có ẩm mốc, khói bụi và khói thuốc lá.
