Video tận mắt xem hàng trăm trẻ mầm non Ninh Giang tự làm bánh Gai
Mỗi năm, vào mùa tựu trường, không ít bậc phụ huynh lo lắng khi thấy con mình sau vài ngày đầu đi học mầm non lại bất ngờ bị sốt, ho, sổ mũi hoặc tiêu chảy, phải nghỉ học khoảng một tuần, thậm chí lâu hơn. Hiện tượng này phổ biến đến mức nhiều người coi đó là "nghi thức nhập môn" của trẻ nhỏ khi đi học. Vậy nguyên nhân thực sự nằm ở đâu? Và làm thế nào để hạn chế tình trạng này?
1. Môi trường mới – nguồn mầm bệnh phong phú
Trường mầm non là môi trường hoàn toàn mới với trẻ nhỏ. Đây là nơi tập trung đông trẻ em, và do đặc điểm tuổi nhỏ, các em chưa biết cách giữ gìn vệ sinh cá nhân hoặc thường xuyên tiếp xúc gần gũi với nhau. Điều này khiến cho các mầm bệnh như virus cúm, adenovirus, rhinovirus (gây viêm mũi họng), hay rotavirus (gây tiêu chảy) có điều kiện lây lan rất nhanh.
Một số trẻ lần đầu tiên phải đối mặt với những loại virus mà trước đây chúng chưa từng gặp trong gia đình. Khi bị phơi nhiễm lần đầu, cơ thể trẻ chưa có kháng thể đặc hiệu, vì vậy dễ mắc bệnh hơn những trẻ đã từng tiếp xúc.
2. Hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt
Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 3 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. Cơ thể trẻ chưa sản sinh đủ lượng kháng thể cần thiết để tự bảo vệ trước các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài. Khi bị "tấn công" bởi nhiều mầm bệnh cùng lúc – như thường xảy ra ở trường mầm non – hệ miễn dịch non nớt của trẻ khó lòng chống đỡ kịp.
Đây là lý do vì sao nhiều trẻ đi học những ngày đầu thường bị ốm, thậm chí có trẻ phải nghỉ học đi viện vài lần trong năm đầu tiên, rồi sau đó mới dần thích nghi và khỏe mạnh hơn trong những năm sau.
3. Căng thẳng tâm lý và thay đổi nếp sinh hoạt
Không chỉ yếu tố thể chất, mà yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khiến trẻ dễ bị ốm. Việc lần đầu xa vòng tay bố mẹ, tiếp xúc với người lạ, bạn bè lạ, không gian lạ… có thể khiến trẻ bị căng thẳng, lo lắng. Tình trạng này gọi là stress tâm lý.
Stress làm tăng sản sinh các hormone như cortisol – vốn có thể ức chế hệ miễn dịch nếu kéo dài. Cùng với đó, việc thay đổi đột ngột giờ giấc sinh hoạt – như ăn uống theo giờ lớp, ngủ trưa ở trường – cũng khiến cơ thể trẻ mất cân bằng, từ đó dễ bị suy yếu và dễ mắc bệnh hơn.
4. Lây nhiễm chéo trong lớp học
Dù hầu hết các trường mầm non đều khuyến cáo không đưa trẻ đến lớp khi bị ốm, nhưng trong thực tế, nhiều phụ huynh vẫn cho con đi học khi trẻ chỉ sốt nhẹ hoặc ho ít – do không thể xin nghỉ làm hoặc không có người trông.
Chính điều này tạo điều kiện cho việc lây nhiễm chéo trong lớp học. Các virus cảm cúm, ho, sổ mũi có thể lây qua giọt bắn, nước bọt hoặc khi trẻ cùng chơi đồ chơi, dùng chung khăn lau miệng… Chỉ cần một trẻ bị bệnh là đủ để "lan" ra cả lớp trong vòng vài ngày.
5. Yếu tố thời tiết giao mùa
Thời điểm trẻ đi học thường rơi vào tháng 8 – 9 (mùa thu) hoặc sau Tết (mùa xuân), là thời kỳ giao mùa ở Việt Nam. Nhiệt độ, độ ẩm thay đổi thất thường khiến đường hô hấp trẻ nhỏ – vốn rất nhạy cảm – dễ bị kích ứng. Nếu trẻ vừa mới đi học lại gặp thời tiết xấu, cơ thể đang chưa quen môi trường mới sẽ rất dễ bị nhiễm lạnh, cảm cúm hoặc viêm hô hấp.
Làm thế nào để hạn chế tình trạng trẻ bị ốm khi mới đi học?
Hiện tượng trẻ bị ốm sau những buổi học đầu tiên là điều khó tránh, nhưng phụ huynh có thể chủ động làm một số biện pháp để giảm mức độ nghiêm trọng và giúp trẻ thích nghi tốt hơn:
1. Tăng cường sức đề kháng
Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, đủ chất: Chất đạm, rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin C, kẽm và khoáng chất.
Có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung thêm vitamin D, men vi sinh, hoặc các sản phẩm tăng miễn dịch nếu cần thiết.
Khuyến khích trẻ vận động nhẹ mỗi ngày và ngủ đủ giấc.
2. Tập làm quen môi trường trước khi học chính thức
Trước ngày nhập học chính thức, có thể đưa trẻ đến trường vài lần để làm quen với cô giáo, bạn bè, không gian lớp học.
Nếu nhà trường cho phép, nên cho trẻ đi học thử 1–2 tiếng mỗi buổi, sau đó tăng dần thời gian theo khả năng thích nghi.
3. Hướng dẫn trẻ kỹ năng vệ sinh cơ bản
- Rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
- Không cho tay hoặc đồ chơi vào miệng.
- Tập cho trẻ che miệng khi ho, hắt hơi và dùng khăn giấy đúng cách.
4. Theo dõi sát sức khỏe trẻ trong những tuần đầu
Nếu thấy trẻ có dấu hiệu mệt, sốt, ho, chảy mũi... nên cho trẻ nghỉ học để theo dõi và tránh lây cho các bạn khác.
Hạn chế để trẻ tiếp xúc với người đang có biểu hiện bệnh trong giai đoạn đầu đi học.
Cha mẹ cần bình tĩnh, theo dõi sát sức khỏe con và kết hợp với nhà trường để giúp trẻ thích nghi tốt với môi trường mới. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần đồng hành từ cha mẹ, trẻ sẽ sớm vượt qua giai đoạn "ốm nhập học" và phát triển khỏe mạnh, vui vẻ trong những năm đầu đời.
