Tổn thương gan do lạm dụng bia rượu
Theo PGS.TS.BS Trịnh Thị Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Gan mật Việt Nam, khi rượu bia vào cơ thể, chỉ khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua đường tiểu, mồ hôi và hơi thở, 90% còn lại sẽ đến thẳng gan. Tại đây, chất cồn từ bia rượu sẽ được tế bào gan xử lý, tiến hành quá trình khử độc.
Tuy nhiên, khả năng của gan chỉ có hạn, chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Nếu nồng độ cồn trong máu càng cao thì thời gian xử lý càng lâu. Vì vậy, uống quá nhiều rượu bia, chất độc không thể thoát ra mà tích tụ trong gan làm gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan.
Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Hoa Kỳ công bố, từ 10-20% những người nghiện rượu nặng sẽ bị xơ gan. Bia rượu là tác nhân làm tiến triển xơ nhanh nhất. Nó dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, kể cả ung thư gan và tử vong.
Hình ảnh xơ gan do rượu
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính 50 % tất cả các trường hợp tử vong do xơ gan là do lạm dụng rượu. Tiêu thụ rượu quá mức là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng tới sức khỏe sức khỏe. Gan là nơi chính của quá trình chuyển hóa ethanol. Từ 70 đến 85% lượng rượu đưa vào cơ thể sẽ được hấp thu ở tá tràng và phần trên của ruột non. Chỉ có khoảng 20% được hấp thu bởi niêm mạc dạ dày. Rượu được hấp thu từ ruột sẽ theo tĩnh mạch cửa đến gan.
Chính vì vậy, tiêu thụ rượu mạn tính và quá mức tạo ra hàng loạt các tổn thương gan đặc trưng nhất là tình trạng gan nhiễm mỡ, viêm gan và xơ gan. Hiện nay chưa có biện pháp dược lý nào hoặc dinh dưỡng nào được FDA phê chuẩn để điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh gan do rượu.
Mối quan hệ nhân quả giữa việc uống rượu và bệnh gan do rượu đã được ghi nhận rõ ràng, xơ gan phát triển chỉ trong 10-20% người uống rượu quá nhiều. Mặc dù uống rượu là một yếu tố chính trong sự phát triển của bệnh gan, nhưng một số yếu tố đồng mắc tạo điều kiện cho tổn thương gan.
Phản ứng sớm nhất khi uống nhiều rượu được đặc trưng bởi sự lắng đọng chất béo trong tế bào gan. Gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, đây là một loại tổn thương gan nặng hơn, viêm nặng hơn. Giai đoạn này của bệnh gan có thể dẫn đến sự phát triển của xơ gan.
Ước tính 50 % tất cả các trường hợp tử vong do xơ gan là do lạm dụng rượu bia.
Cảnh báo các bệnh lý về gan do bia rượu
Uống quá nhiều rượu bia, chất độc không thể thoát ra mà tích tụ trong gan làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như:
- Bệnh gan nhiễm mỡ
Đây là biểu hiện sớm của bệnh gan do rượu, thường hiếm khi có triệu chứng, đôi khi thấy mệt mỏi, đầy hơi, khó tiêu, nặng tức vùng hạ sườn phải, nặng hơn có thể thấy vàng da, buồn nôn, nôn hay sờ thấy gan to.
Các xét nghiệm sinh hóa máu như men gan đều bình thường hoặc tăng nhẹ GGT. Siêu âm là phương pháp chẩn đoán tương đối chính xác, sinh thiết gan sẽ giúp phân biệt với nguyên nhân khác. Gan nhiễm mỡ tuy lành tính, nhưng tỉ lệ phát sinh xơ hóa cao.
- Bệnh viêm gan do rượu
Đây là bệnh lý tổn thương lan tỏa ở gan do rượu gây nên, biểu hiện bởi thâm nhiễm tế bào viêm và hoại tử tế bào gan. Là tiền đề của xơ gan do rượu. Người bệnh ít khi có triệu chứng, đôi khi có cảm giác mệt mỏi thoáng qua, biếng ăn, khó tiêu, đầy bụng, ngứa, có khi đau khớp, đau cơ. Có những trường hợp rất nặng và có nguy cơ tử vong. Ngoài ra người bệnh còn có biểu hiện đau bụng, sốt, vàng da, gan to…
- Bệnh xơ gan do rượu
Đây là giai đoạn cuối của bệnh gan do rượu. Xơ gan giai đoạn đầu ít khi có triệu chứng rõ rệt. Xơ gan điển hình với hội chứng suy tế bào gan và tăng áp tĩnh mạch cửa, người bệnh thường có biểu hiện chán ăn, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, rối loạn chức năng tình dục. Xạm da, vàng da, vàng mắt. Phù, chuyển giai đoạn xơ gan cổ trướng, rối loạn đông máu, giãn tĩnh mạch thực quản,... Bệnh nhân xơ gan tử vong vì: vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh não gan, bệnh gan thận, nhiễm trùng và suy kiệt.
Tóm lại: Lạm dụng bia rượu rất có hại cho gan vì vậy để tăng cường sức khỏe cho gan, hạn chế rượu bia. Cần hạn chế ăn thực phẩm như: đồ nóng, chiên, xào, nhiều gia vị,… Bởi chúng là nguyên nhân làm suy yếu và gây nên những bệnh lý ở gan như ung thư, viêm gan, xơ gan,… Ngoài ra cần ăn nhiều thực phẩm có chứa các loại vitamin như A, B, C, E giúp làm sạch gan, ngăn ngừa bệnh.
