Những ngày gần đây, tình trạng thanh, thiếu niên tụ tập, chạy xe đã độ lại, thay đổi đặc tính, lạng lách, nẹt pô, rú ga, gây rối trật tự công cộng lại diễn biến phức tạp, gây bức xúc cho người dân, tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự an toàn giao thông ở một số tỉnh thành.
Mới đây nhất, vào đêm 8/11 trên đường Giải Phóng, TP. Hà Nội đoạn gần bến xe Giáp Bát xảy ra một vụ tai nạn giao thông thương tâm do 'quái xế' phóng nhanh vượt ẩu, lạng lách đánh võng gây ra.
Theo các nhân chứng tại hiện trường kể lại, vào thời điểm trên có 2 thanh niên điều khiển xe máy mang biển 90 trong tình trạng không đội mũ bảo hiểm, phóng nhanh vượt ẩu không làm chủ được tình huống nên đã va chạm với 2 cô gái đang đi sang đường.
Cú tông mạnh khiến cả 2 nằm gục bất tỉnh tại chỗ, một người 18 tuổi đã không qua khỏi trên đường đi cấp cứu.
Nạn đua xe đang được coi như ''thú tiêu khiển'' cực kỳ nguy hiểm của giới trẻ
Theo Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - chuyên gia tội phạm học, 'dân' đua chủ yếu là thanh niên, mà thanh niên thì luôn hiếu động, giàu năng lượng, thích cảm giác mạnh, thích thể hiện mình để chứng tỏ bản lĩnh hay đẳng cấp với người xung quanh, ưa đàn đúm theo nhóm có cùng sở thích...
Tiến sĩ Đào Trung Hiếu.
Vẫn biết nguy cơ xảy ra tai nạn rất cao, ban đầu những đối tượng này cũng sợ nhưng rồi bị bạn bè trong nhóm lôi kéo, rủ rê, mà tâm lý không ai muốn bị chê là nhát, là kém nên vẫn tham gia. Nếu có chuyện gì thì đã có bố mẹ lo. Rồi khi đến đường đua, không khí huyên náo, kích động khiến con người ta quên hết sợ hãi.
Đã tham gia đua thì phải gây ấn tượng bằng các màn khó như bốc đầu đi 1 bánh, tháo phanh, quẹt chân chống tóe lửa, đổi lái khi xe đang chạy... Đua vài lần mà không hề hấn gì thì không sợ nữa, đôi khi còn thích có công an đuổi bắt để biểu diễn tài nghệ lái xe bỏ chạy. Đây là những hành vi không những vi phạm trật tự an toàn giao thông mà còn gây nguy hiểm cho những người xung quanh. Các đối tượng đều biết là pháp luật cấm đua xe trên đường, nhưng do thiếu ý thức chấp hành pháp luật nên họ vẫn tham gia.
Theo các chuyên gia tâm lý, nhu cầu được trải nghiệm cảm giác mạnh khi đối diện với nguy hiểm là đặc điểm tâm lý có thật ở một số người, hoạt động thể thao mạo hiểm như đua xe mô tô giúp con người thỏa mãn nhu cầu đó.
Tình trạng thanh thiếu niên tụ tập đua xe trái phép gây rối trật tự công cộng đang diễn biến phức tạp, gây bức xúc cho người dân, tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự an toàn giao thông.
Mặt khác, hạ tầng giao thông hiện nay ở nhiều địa phương rất tốt, phương tiện xe máy cá nhân đã phổ cập, tạo điều kiện cho những ai muốn thưởng thức cảm giác mạnh khi thực hiện hành vi đua xe.
Một nguyên nhân quan trọng khác đó là tình trạng nuông chiều, thiếu sự giám sát, buông lỏng quản lý con cái khá phổ biến ở nhiều gia đình. Cha mẹ không thường xuyên nắm bắt được tư tưởng, hành vi, sinh hoạt hằng ngày của con cái mình để giáo dục, uốn nắn. Chẳng hạn, nếu quan tâm đến con cái, bố mẹ sẽ nhận ra chiếc xe máy của con đã được thay đổi kết cấu... đó là dấu hiệu của việc con tham gia đua xe, để kịp thời ngăn chặn.
Qua theo dõi hiện tượng tiêu cực này, có thể thấy các đối tượng tham gia đua xe trái phép phần lớn thuộc các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, thiếu sự quan tâm chăm sóc của bố mẹ. Việc các gia đình giao xe cho các con khi chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe, con 12-14 tuổi mà đêm khuya vẫn chưa về nhà, là có phần trách nhiệm của cha mẹ.
Ở các trường học và trong các cộng đồng dân cư, việc tuyên truyền giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao.
Thời gian qua, công an các tỉnh đã tăng cường tổ chức truy bắt các quái xế đua xe trái phép nhưng chỉ dừng lại ở mức xử lý hành chính nên tác dụng răn đe, giáo dục chưa cao, các đối tượng "nhờn luật", tiếp tục vi phạm.
Tìm giải pháp dẹp nạn đua xe
Trước diễn biến phức tạp của vấn nạn đua xe trái phép thời gian gần đây, các gia đình, nhà trường, các tổ chức đoàn thể cần tăng cường việc quản lý, giáo dục pháp luật, theo dõi, giám sát thanh thiếu niên để kịp thời phát hiện, uốn nắn, ngăn chặn việc thanh thiếu niên tham gia đua xe.
Công an các đơn vị, địa phương cần thực hiện các giải pháp như thông qua mạng xã hội, ứng dụng OTT, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hệ thống camera giám sát, camera của người dân... để xác định thời gian, phương thức, thủ đoạn các cá nhân tổ chức đua xe trái phép. Trên cơ sở đó, chủ động lên sơ đồ các tuyến đường, địa điểm là nơi các đối tượng thường tổ chức, tụ tập đua xe trái phép... để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Lực lượng chức năng cần tăng cường tuần tra kiểm soát công khai kết hợp với hóa trang, thường xuyên và đột xuất tuần tra cơ động trên các tuyến đường hoặc dừng kiểm soát tại những khu vực trọng điểm để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý ngay từ đầu khi có biểu hiện tụ tập đua xe trái phép.
Ngoài ra cần xét xử nghiêm những người tổ chức đua xe trái phép, đưa ra xét xử lưu động ngay tại địa bàn một số vụ điển hình. Việc xử lý nghiêm hành vi đua xe và tổ chức đua xe trái phép có tác dụng cảnh báo, răn đe, tạo thành ý thức xã hội rằng đua xe là xấu, là vi phạm pháp luật, từ đó sẽ không đua xe.
