Vì sao phụ nữ sau sinh dễ bị sa cơ quan vùng chậu?

Bạn có cảm thấy vùng chậu trở nên nặng nề hay có biểu hiện không thoải mái khi đứng lâu, ho, hoặc sau sinh? Đó có thể là dấu hiệu của sa cơ quan vùng chậu – một bệnh lý âm thầm nhưng phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ từng sinh đẻ hoặc cao tuổi. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và có hướng can thiệp phù hợp sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mất chức năng vùng chậu sau này.

Sa cơ quan vùng chậu là gì?

Sa cơ quan vùng chậu xảy ra khi các cơ và mô liên kết vùng đáy chậu suy yếu, không còn đủ khả năng nâng đỡ tử cung, bàng quang, trực tràng hoặc ruột non. Khi đó, các cơ quan này có thể trượt xuống và lồi vào thành âm đạo, gây cảm giác nặng, cộm, thậm chí khối lồi rõ rệt ra ngoài.

Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ nhiều lần sinh nở, người có tuổi hoặc từng trải qua phẫu thuật vùng chậu. Tuy nhiên, ngày càng nhiều phụ nữ trẻ cũng mắc bệnh do lối sống ít vận động, béo phì hoặc lao động nặng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố làm gia tăng nguy cơ sa cơ quan vùng chậu, bao gồm:

• Sinh nở nhiều lần: Đặc biệt là sinh thường, làm các cơ sàn chậu bị giãn và yếu dần.
• Lão hóa và mãn kinh: Suy giảm estrogen khiến mô liên kết mất độ đàn hồi.
• Lao động nặng, nâng vác thường xuyên: Tạo áp lực lớn lên vùng chậu.
• Táo bón mạn tính hoặc ho kéo dài: Khiến ổ bụng thường xuyên tăng áp lực.
• Béo phì: Trọng lượng dư thừa làm vùng chậu chịu áp lực liên tục.
• Tiền sử phẫu thuật vùng chậu: Có thể làm thay đổi cấu trúc nâng đỡ tự nhiên.

Triệu chứng thường gặp

Không ít phụ nữ bỏ qua bệnh vì nghĩ đó là dấu hiệu bình thường của tuổi tác. Tuy nhiên, các triệu chứng sa cơ quan vùng chậu có thể gây khó chịu rõ rệt:

• Cảm giác nặng, căng tức hoặc như có "khối" trong âm đạo.
• Khối lồi ra ngoài âm đạo, rõ hơn khi đứng lâu hoặc gắng sức.
• Tiểu khó, són tiểu, tiểu nhiều lần hoặc không hết.
• Táo bón kéo dài, khó đại tiện.
• Đau hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục.
• Đau vùng thắt lưng hoặc hông dưới.

Những biểu hiện này không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và tâm lý người bệnh.

Chẩn đoán và phân độ bệnh

Bác sĩ có thể chẩn đoán sa cơ quan vùng chậu thông qua thăm khám lâm sàng, kết hợp siêu âm hoặc cộng hưởng từ nếu cần. Bệnh được chia thành nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, tùy theo mức độ sa của cơ quan so với thành âm đạo. Việc phân độ chính xác giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị sa cơ quan vùng chậu

Điều trị phụ thuộc vào mức độ bệnh, độ tuổi và nhu cầu sinh hoạt, sinh sản của người bệnh. Các phương pháp thường bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Giảm cân, tránh mang vác nặng, điều chỉnh chế độ ăn giàu chất xơ để hạn chế táo bón.
• Bài tập cơ sàn chậu (Kegel): Giúp tăng cường sức mạnh cơ nâng đỡ, hiệu quả nhất ở giai đoạn sớm.
• Dụng cụ nâng đỡ âm đạo (pessary): Thiết bị đặt trong âm đạo giúp nâng đỡ cơ quan bị sa, thích hợp cho người chưa muốn phẫu thuật.
• Điều trị nội tiết: Bổ sung estrogen tại chỗ để cải thiện độ đàn hồi mô âm đạo sau mãn kinh.
• Phẫu thuật: Áp dụng khi bệnh nặng, gây nhiều triệu chứng, bao gồm khâu treo cơ quan, tái tạo sàn chậu hoặc cắt tử cung nếu cần.

Phòng ngừa và  bảo vệ sức khỏe vùng chậu

Sa cơ quan vùng chậu hoàn toàn có thể phòng tránh hoặc làm chậm tiến triển bằng những biện pháp đơn giản:

• Tập luyện thường xuyên, đặc biệt các bài tập cơ sàn chậu.
• Duy trì cân nặng hợp lý, chế độ ăn giàu chất xơ và đủ nước.
• Tránh mang vác nặng hoặc gắng sức quá mức.
• Điều trị sớm táo bón, viêm đường hô hấp mạn để hạn chế tăng áp lực ổ bụng.
• Khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Sa cơ quan vùng chậu là bệnh lý thầm lặng nhưng ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe thể chất, tâm lý và đời sống tình dục của phụ nữ. Việc nhận biết sớm dấu hiệu, duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả.

Phụ nữ ở mọi lứa tuổi, đặc biệt sau sinh và giai đoạn mãn kinh, cần chủ động chăm sóc sức khỏe vùng chậu để bảo vệ chất lượng sống lâu dài.

Cách đơn giản giúp cải thiện sức khỏe cho phụ nữ bị đau vùng chậu mạn tính

SKĐS - Rối loạn đau vùng chậu mạn tính rất phức tạp và gây gánh nặng cho nhiều phụ nữ. Nghiên cứu mới cho thấy, tập thể dục có thể là một biện pháp quan trọng để cải thiện sức khỏe tinh thần ở những người mắc bệnh này.