Vì sao “nhắm mắt đứng một chân” có thể đo nguy cơ đột quỵ

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trí Thanh - Trưởng cơ sở 2, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, "nhắm mắt đứng một chân" đang được nhiều người dùng để kiểm tra nguy cơ đột quỵ. Chuyên gia giải thích, sự phối hợp tay, chân kiểm soát bởi mạng lưới thần kinh phức tạp nằm sâu trong não. Các mạch cảm giác kiểm soát tầm nhìn của mắt, vị trí cơ thể trong không gian, phản hồi từ khớp, cơ bắp... để gửi tín hiệu đến hệ tiền đình nhằm giữ cân bằng tay chân. Việc không thể duy trì trạng thái đứng bằng một chân có thể phản ánh các mạch thần kinh đang gặp trục trặc tắc nghẽn mạch máu não, chảy máu trong não.

Thử thách sẽ giúp mỗi người lắng nghe cơ thể, từ đó điều chỉnh dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt phù hợp. Bạn tránh căng thẳng công việc, làm việc quá sức, thức đêm, tắm khuya, hút thuốc, rượu bia... để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Bên cạnh đó, tập luyện thể thao có ích bởi loại bỏ dần mỡ xấu trong cơ thể.

Trào lưu "Nhắm mắt đứng một chân" mới nở rộ ở nước ta, song đã có từ lâu ở Mỹ, Nhật, Anh... với nhiều cơ sở khoa học thuyết phục cùng hướng dẫn đứng chuẩn. Thử thách "One Leg Challenge" còn được Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo như một phép thử nguy cơ đột quỵ hữu hiệu mà không tốn kém.

Nhiều người thực hiện sai thử thách có thể "trụ" lâu hơn hoặc năm lần bảy lượt vẫn không thành công. (Ảnh minh họa)

Tại Nhật Bản: Gốc rễ thử thách xuất phát từ nghiên cứu trên 1.387 người (tuổi trung bình 67) của Đại học Y khoa Kyoto. Kết quả cho thấy, có đến 95,8% không đứng được 20 giây. Chụp cộng hưởng từ não bộ nhóm thử thách thất bại này cho thấy, có đến 50,5% người tắc động mạch nhỏ nằm sâu trong não và 45,3% chảy máu ít trong não.

Tiến sĩ Yasuharu Tabara cho biết, thử thách phản ánh bất thường ở não và đột quỵ thầm lặng. Sự phối hợp tay, chân được kiểm soát bởi mạng lưới thần kinh phức tạp nằm sâu trong não, nếu không đứng được 20 giây báo hiệu hệ mạch thần kinh có thể đang trục trặc.

Ở Anh: Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Anh cũng thực hiện khảo sát quốc gia trên 2.766 người ở tuổi 53. Các nhà nghiên cứu yêu cầu họ thực hiện 3 bài kiểm tra đơn giản, gồm cả thử nghiệm "Nhắm mắt đứng một chân" này. 13 năm sau, các nhà nghiên cứu quay trở lại thấy 177 người đã mất: 88 do ung thư, 47 do đột quỵ và 42 do nguyên nhân khác.

Trong 3 thử nghiệm, "Nhắm mắt đứng một chân" cho kết quả dự đoán nguy cơ tử vong chính xác nhất. Những người chỉ đứng được 2 giây, có nguy cơ tử vong cao gấp 3 lần trong 13 năm tiếp theo, so với người có thể giữ thăng bằng được 10 giây trở lên.

Trước đó, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, giới trẻ đến người cao tuổi đều thực hiện thử thách này, nhận hàng ngàn lượt chia sẻ từ cộng đồng mạng. Thử thách từng thu hút hơn 2.000 nam giới tuổi trên 50 tuổi tham gia nhằm hưởng ứng Ngày Thế giới Phòng Đột quỵ hai năm trở lại đây.

Việc đứng một chân trong trạng thái nhắm mắt sẽ khó hơn so với khi mở mắt. (Ảnh minh họa)

Thực hiện thử thách đúng cách

Bác sĩ Michael Mosley (Anh) là người hưởng ứng tích cực thử thách này suốt nhiều năm qua, đưa nó lên cả truyền hình. Ông hướng dẫn cách đứng đứng là phải cởi giày, đặt tay lên hông và đứng trên một chân, sau đó nhắm mắt lại. Bài kiểm tra kết thúc ngay khi bạn di chuyển bàn chân trụ hoặc khi phải đặt chân còn lại xuống sàn nhà để khỏi ngã.

Để đo chính xác, bạn hãy thực hiện ba lần, chia thời gian trung bình. Nếu đứng ít hơn 20 giây, mà nguyên nhân không do các yếu tố vật lý (đau chân, đau gối) thì bạn cần sớm đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ Michael cũng lưu ý, đứng một chân với mắt nhắm lại, sẽ khó hơn khi mắt mở. Nhiều người có thể xoay sở trên 30 giây nếu họ không nhắm mắt, rồi nhầm tưởng thử thách thành công, cho rằng sức khỏe ổn định. Do vậy, hãy chú ý cách đứng để có thể đánh giá khách quan sức khỏe não bộ.

Nếu việc giữ thăng bằng không tốt như bạn kỳ vọng, mọi người đừng quá rối. Người trên 50 tuổi nên tranh thủ lúc rảnh rỗi để luyện tập bài kiểm tra này tại nhà để cải thiện dần kết quả. Bác sĩ Michael thường chọn 2 phút lúc đánh răng để luyện tập: Đứng trên chân trái 30 giây, mở mắt, đổi qua chân phải 30 giây, làm mỗi chân 2 lần, mỗi sáng, tối.

Đột quỵ xảy ra nhiều nhất ở người cao tuổi, mắc tiểu đường hoặc tăng huyết áp, lạm dụng rượu bia và thuốc lá... Người có nguy cơ cao như vậy nên bổ sung thêm các sản phẩm phòng ngừa đột quỵ hiệu quả. Tại Nhật Bản, nơi nghiên cứu về bài "đứng một chân", quốc gia này thậm chí còn phát minh ra loại enzym nattokinase hỗ trợ phòng đột quỵ.