1. Iod ảnh hưởng thế nào đến bệnh Basedow?
Bệnh Basedow là một rối loạn tuyến giáp phổ biến liên quan đến sự thiếu hụt iod, gây ra sự mất cân bằng hormone tuyến giáp. Sự thiếu hụt này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động đến quá trình chuyển hóa của cơ thể. Iod là một vi chất thiết yếu và là thành phần không thể thiếu để tuyến giáp tổng hợp hormone. Nếu thiếu iod, cơ thể sẽ không thể tạo ra đủ hormone tuyến giáp phục vụ cho các hoạt động chuyển hóa.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa iod luôn có lợi trong mọi trường hợp. Với người mắc bệnh Basedow, vấn đề không nằm ở bản thân iod mà ở lượng iod được đưa vào trong bối cảnh tuyến giáp đang hoạt động quá mức.
Ở bệnh Basedow, tuyến giáp luôn bị kích thích hoạt động quá mức nên hấp thu iod nhiều hơn bình thường để sản xuất hormone. Khi đó, nếu bổ sung thêm lượng iod lớn từ bên ngoài, tuyến giáp có thể sử dụng nguồn iod này để tạo ra nhiều hormone hơn, khiến tình trạng cường giáp trở nên nặng và khó kiểm soát hơn.
Do đó, iod không phải là "chất gây bệnh", nhưng iod dư thừa trong giai đoạn bệnh đang hoạt động có thể làm nặng thêm triệu chứng.
Siêu âm kiểm tra tuyến giáp.
2. Iod có ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc điều trị không?
Các thuốc kháng giáp thường dùng trong điều trị Basedow có tác dụng ức chế quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp. Khi người bệnh sử dụng quá nhiều iod, đặc biệt từ các nguồn rất giàu iod như rong biển, tảo bẹ hoặc thuốc chứa iod, hiệu quả của thuốc kháng giáp có thể giảm, khiến việc kiểm soát bệnh kéo dài hơn.
Vì vậy, trong thời gian điều trị bằng thuốc kháng giáp, việc hạn chế các nguồn iod cao là cần thiết để hỗ trợ hiệu quả điều trị.
3. Có phải lúc nào iod cũng làm nặng thêm bệnh Basedow?
Thực tế, iod không phải lúc nào cũng làm bệnh nặng hơn. Trong một số tình huống đặc biệt, iod vô cơ liều cao có thể được sử dụng ngắn hạn để ức chế tạm thời hoạt động của tuyến giáp, chẳng hạn như trong cơn bão giáp hoặc để chuẩn bị trước phẫu thuật tuyến giáp.
Tuy nhiên, đây là các biện pháp chuyên môn, chỉ được áp dụng trong thời gian ngắn và dưới sự chỉ định chặt chẽ của bác sĩ, không phải là cách điều trị thường quy.
4. Kiêng iod thế nào là đúng?
Trong giai đoạn đang điều trị cường giáp bằng thuốc người bệnh không cần kiêng iod tuyệt đối, thay vào đó người bệnh nên:
- Tránh các thực phẩm rất giàu iod như rong biển, tảo bẹ.
- Hạn chế sử dụng muối iod với lượng lớn.
- Các thực phẩm thông thường có chứa iod ở mức sinh lý vẫn có thể sử dụng.
Việc kiêng iod quá mức và kéo dài có thể dẫn đến thiếu iod, gây rối loạn chức năng tuyến giáp về lâu dài.
Trước điều trị iod phóng xạ, người bệnh sẽ được yêu cầu kiêng iod nghiêm ngặt trong khoảng 1–2 tuần. Mục đích là để tuyến giáp "đói iod", từ đó hấp thu iod phóng xạ tốt hơn, giúp tăng hiệu quả điều trị. Sau điều trị iod phóng xạ hoặc sau phẫu thuật, khi tuyến giáp đã bị phá hủy hoặc cắt bỏ, việc kiêng iod không còn cần thiết, vì tuyến giáp không còn khả năng đáp ứng với iod. Lúc này, người bệnh sẽ cần dùng hormone tuyến giáp thay thế theo chỉ định của bác sĩ.
Tùy từng giai đoạn, người bệnh Basedow có thể kiêng hoặc không cần kiêng iod.
Những nguồn iod cần đặc biệt lưu ý
Người bệnh Basedow cần thông báo với bác sĩ nếu có sử dụng:
- Rong biển, tảo bẹ
- Thuốc cản quang chứa iod (dùng khi chụp chiếu)
- Thuốc amiodarone điều trị tim mạch
- Một số thực phẩm chức năng, tảo spirulina...
Như vậy, iod không phải là nguyên nhân gây bệnh Basedow và không phải mọi lượng iod đều có hại. Điều quan trọng là:
- Phân biệt iod sinh lý và iod dư thừa
- Phân biệt giai đoạn bệnh đang hoạt động và giai đoạn sau điều trị...
Chiến lược đúng là hạn chế iod hợp lý theo từng giai đoạn bệnh, không kiêng tuyệt đối kéo dài và không tự ý áp dụng chế độ ăn kiêng khi chưa có tư vấn chuyên môn. Người bệnh cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ nội tiết để được hướng dẫn phù hợp nhất với tình trạng của mình.
Mời độc giả xem thêm video:
Nguy kịch: Tự ý dùng thuốc hormon tuyến giáp trị bệnh Basedow | SKĐS
