Hàng loạt trận động đất mạnh xảy ra ở Quảng Ngãi
Ngày 6/10, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần - Viện Các khoa học Trái đất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa phát đi liên tiếp 9 thông báo động đất xảy ra ở xã Măng Bút và Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi), trong đó có một trận động đất có độ lớn 4.9 độ richter. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1.
Theo đó, lúc 00h41 ngày 6/10, một trận động đất có độ lớn 2.6 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.871 độ vĩ Bắc, 108.141 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8.1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Bút (tỉnh Quảng Ngãi). Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0.
Liên tiếp các trận động đất ở Quảng Ngãi từ hôm qua đến sáng nay.
Đến 1h cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 2.6 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.875 độ vĩ Bắc, 108.146 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8.1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Bút. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0.
Tiếp đến, 1h28 cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 4.9 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.871 độ vĩ Bắc, 108.130 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8.1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi). Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1.
Đến 1h46 cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 2.9 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.830 độ vĩ Bắc, 108.132 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8.1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Ri. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0… Tính đến thời điểm này, trên địa bàn xã Măng Bút và Măng Ri đã xảy ra 9 trận động đất.
Đặc biệt, trận động đất mạnh 4.9 độ richter khiến nhiều người dân ở Gia Lai, Quảng Ngãi. TP Đà Nẵng… cũng cảm nhận được rung lắc mạnh. "Tôi đang nằm ngủ thì thấy giường rung, lắc, khoảng 5 giây, tỉnh cả ngủ luôn. Đây là lần đầu tiên tôi cảm nhận động đất là gì", anh Trần Trung, trú tỉnh Gia Lai chia sẻ.
Trước đó, tại xã Măng Bút cũng xảy ra liên tiếp các trận động đất khác. Tổng số trận từ tối 5/10 qua đến 5h57p sáng 6/10, tại xã Măng Bút và Măng Ri đã xảy ra liên tiếp 19 trận động đất. Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần - Viện Các khoa học Trái đất vẫn đang tiếp tục theo dõi trận động đất này.
Trên mạng xã hội, nhiều người ở Quảng Ngãi, Gia Lai chia sẻ hình ảnh, video cho thấy đồ vật chuyển động nhẹ trong nhà. Chị Vân Anh, sống ở phường Pleiku, kể đang làm việc trên máy tính thì thấy màn hình và kệ sách rung khoảng 10 giây. "Tôi mở camera kiểm tra lại, đúng là có động đất thật", chị nói.
Từ năm 2021 đến nay, khu vực Kon Plông (tỉnh Kon Tum cũ) đã ghi nhận hơn 1.000 trận động đất từ 3,0 đến 5,0 độ richter, trong đó có những trận gây rung chấn diện rộng. Lớn nhất là trận trưa 28/7/2024 với độ lớn 5,0; trước đó ngày 23/8/2022 có trận mạnh 4,7 độ.
Động đất kích thích thường xảy ra theo chuỗi
TS Cao Đình Triều, chuyên gia về động đất cho biết, bên cạnh hoạt động của đới đứt gãy và cấu tạo địa chất trong khu vực, hoạt động động đất kích thích còn chịu tác động của quy mô hồ chứa.
Quy mô hồ chứa càng lớn, hoạt động tích nước thường xuyên sẽ khiến động đất kích thích lớn hơn về cường độ, kéo dài hơn về thời gian. PGS Triều lưu ý, trên cùng đới đứt gãy Rào Quán - A Lưới, động đất kích thích cũng từng xảy ra tại thủy điện Đắk Đrinh của Quảng Ngãi nhưng do hồ chứa có quy mô nhỏ hơn nên thời gian xảy ra động đất kích thích ngắn, độ lớn cũng nhỏ hơn. PGS Triều cho rằng, cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu để làm rõ hơn về hoạt động của đới đứt gãy, cấu tạo địa chất trong khu vực cũng như tác động của tích nước đến động đất trong khu vực này.
Các nhà khoa học của Viện Vật lý địa cầu nhận định, động đất khu vực Quảng Ngãi là động đất kích thích gây ra do hồ chứa. Tuy nhiên, để khẳng định nguyên nhân phát sinh động đất và có cơ sở để dự báo xu thế động đất và cường độ của động đất trong tương lai, nhằm đánh giá khả năng gây thiệt hại cho các công trình dân sinh và thủy điện, cần có những khảo sát, quan trắc và nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trong khu vực Quảng Ngãi và lân cận.
TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, hoạt động động đất kích thích thường xảy ra theo chuỗi. Động đất kích thích cũng xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ thưa hơn. Trước và sau một trận động đất có độ lớn trên 4 độ thường có tiền chấn, dư chấn, tức là có các trận động đất nhỏ. Động đất càng lớn thì tiền chấn, dư chấn càng nhiều.
Theo Trung tâm báo tin động đất cảnh báo sóng thần, tỉnh Kon Tum (cũ) nằm trong chuỗi động đất kích thích và trong dải động đất yếu. Do đó rung chấn cực đại khu vực không vượt quá 5,5 độ. Qua quan trắc, nguyên nhân của hiện tượng trên liên quan động đất kích thích do hồ chứa.
Khi các nhà máy thủy điện hoạt động làm tăng sức ép xuống lòng đất, dẫn tới dịch trượt phát sinh động đất. Tháng 3/2021, sau khi nhà máy Thượng Kon Tum ở Kon Plông tích nước phát điện, rung chấn tăng đột biến tại khu vực.
Theo TS Nguyễn Xuân Anh, động đất sẽ còn tiếp diễn ở khu vực này, có thể ảnh hưởng đời sống người dân cũng như công trình trọng điểm, nhất là ở vùng tâm chấn. Vì vậy, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần đánh giá thiệt hại, rà soát các công trình yếu có nguy cơ chịu tác động và đưa ra giải pháp bảo đảm an toàn.
Bên cạnh đó, đưa ra phương án thiết kế kháng chấn cho công trình cũng như nhà dân, tuyên truyền nâng cao kỹ năng phòng, chống động đất cho người dân. TS Xuân Anh cho biết Viện Vật lý Địa cầu sẽ tiếp tục khảo sát, quan trắc, nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn tại Kon Tum cũng như khu vực lân cận, đồng thời thông báo kịp thời về động đất đến chính quyền và người dân trong khu vực.
