Hiện tượng một trang lịch quay lại
Tháng 4 năm nay trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết, khi cả nước cùng hướng về kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Một sự trùng hợp thú vị càng làm cho không khí thêm phần xúc động khi nhiều người phát hiện lịch tháng 4/2025 và lịch tháng 4/1975 đều có các ngày rơi vào đúng thứ trong tuần giống hệt nhau. Có nghĩa, các ngày trong tháng rơi đúng vào cùng một thứ trong tuần như cách đây 50 năm. Theo đó, ngày 30/4/2025 là thứ tư và đúng 50 năm trước, ngày 30/4/1975 cũng là thứ tư.
Lịch trùng khớp nhau của tháng 4/1975 và tháng 4/2025.
Nhiều người gọi đây là "một trang lịch quay lại" và sự trùng hợp ấy khiến tháng tư năm nay mang thêm một tầng ý nghĩa như thể quá khứ đang được sống lại theo đúng từng ngày, từng nhịp thời gian của nửa thế kỷ trước, như muốn tái hiện lại không khí sục sôi, rực rỡ của mùa xuân năm ấy.
Ông Phạm Vũ Lộc, nghiên cứu viên tại Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, Viện hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam cho biết thông tin về lịch tháng 4/1975 giống y hệt lịch tháng 4/2025 là chính xác.
Hiện tượng trùng lặp này xảy ra do quy luật của lịch Gregorian (còn gọi là dương lịch, hệ thống lịch được thế giới sử dụng rộng rãi) lặp lại sau một chu kỳ nhất định, tùy thuộc vào năm nhuận. Hiện tượng chu kỳ lịch và lịch lặp lại sau tròn 50 năm khá hiếm khiến tháng tư năm nay càng trở nên đặc biệt.
Theo ông Phạm Vũ Lộc, số ngày trong tháng cũng như trong năm dương lịch lại theo một quy luật dễ nhớ và đã được giảng dạy trong chương trình tiểu học và rất phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Bên cạnh đó, chu kỳ 7 ngày trong tuần cũng là một chu kỳ liên tục, không gián đoạn, không ngoại lệ. 2 chu kỳ có tính quy luật trên của ngày trong năm và thứ trong tuần kết hợp với nhau cho ta cuốn lịch dương mà ta vẫn sử dụng hàng ngày.
Vậy việc một tháng nào đó có các ngày ứng với các thứ trong tuần sẽ lặp lại sau bao nhiêu năm? Để trả lời câu hỏi này, ta phải làm một số phép toán đơn giản. Mỗi tuần chỉ có 7 ngày, còn 1 năm thường có 365 ngày, lặp đi lặp lại. 365 chia 7 dư 1, cho nên nếu ngày mùng 1/1 năm nay là thứ tư thì sang năm tiếp theo nó sẽ rơi vào thứ năm, tức là "tiến lên một thứ".
Với người Việt, điều kỳ lạ và thú vị này như một món quà quý giá của thời gian, một lời nhắc nhở đầy ý nghĩa rằng hòa bình và độc lập hôm nay là thành quả của biết bao máu xương, mồ hôi và nước mắt của thế hệ cha anh.
Các thứ, ngày, tháng của năm 2025 đều trùng với năm 1975
Ông Trần Tiến Bình, nguyên cán bộ Phòng Nghiên cứu lịch (Trung tâm Thông tin - Tư liệu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), cho biết việc thứ, ngày Dương lịch một số năm trùng hợp với nhau không phải là chuyện hiếm gặp.
Trong năm 2025, không chỉ tháng 4 mà các tháng còn lại của năm 2025 đều có thứ, ngày trùng với các tháng năm 1975. "Năm nay, đất nước ta kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, mọi người đang sống trong những ngày tháng 4 lịch sử. Cho nên, khi có sự trùng hợp về lịch trong tháng 4 năm nay và 50 năm về trước, đồng bào sẽ cảm thấy đặc biệt hơn", ông Bình nói.
Theo ông Phạm Vũ Lộc, tính từ năm cần xét, cứ sau 7 năm là lịch lặp lại giống nhau. Nhưng vì cứ sau 4 năm lại có 1 năm nhuận, thêm một ngày 29/2. Nên quá trình "tiến lên một thứ" hàng năm kia lại được "tiến lên một thứ" nữa sau mỗi lần trải qua ngày 29/2.
Mặt khác, vì 2 năm nhuận chỉ có thể cách nhau 4 năm nên không thể có 2 năm nhuận liền nhau có lịch giống nhau được. 2 năm nhuận có lịch giống nhau sẽ cách nhau 4 năm × 7 = 28 năm.
Tính từ năm 1975 đến năm nay 2025 là 50 năm và đã trải qua 13 năm nhuận là các năm 1976, 1980, 1984, 1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020 và 2024, tổng cộng là đã "tiến": 50 + 13 = 63 "thứ". 63 chia hết cho 7 cho nên lịch của cả năm nay đều sẽ trùng với năm 1975 chứ không riêng gì một tháng 4 vì chúng đều là hai năm thường.
Nếu xét các trường hợp nêu trên, thì sau năm 1975 đến nay, cũng có các năm sau trùng lịch với nó gồm 1980, 2008 (từ tháng 3 trở đi), 1992, 2020 (trước 29.2), 1986, 1997, 2003, 2014, 2025 (cả năm).
"Như vậy chỉ qua vài phép tính số học đơn giản, ta có thể hình dung qua về quy luật các thứ trong tuần của lịch dương hàng tháng. Nó có phần phức tạp do là sự giao thoa giữa chu kỳ 7 ngày trong tuần với một chu kỳ phức tạp hơn của các ngày trong một năm dương lịch. Tuy vậy, nó không có gì là ngẫu nhiên hay phi quy luật, thậm chí không quá hiếm gặp như nhiều nguồn tin đã thổi phồng", ông Phạm Vũ Lộc cho hay.
