Đáng lo ngại hơn, nhiều người dành tới 80–90% thời gian trong ngày ở trong nhà vì nghĩ rằng môi trường trong nhà luôn sạch sẽ và an toàn. Thực tế, không khí trong nhà có thể ô nhiễm gấp nhiều lần ngoài trời nếu không được kiểm soát đúng cách.
Nguy cơ sức khỏe từ ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí chứa nhiều chất độc hại như bụi mịn PM2.5, PM10, khí NO₂, SO₂, CO, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), formaldehyde… Những chất này có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và đi vào dòng máu, gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng.
Trước hết, ô nhiễm không khí là tác nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh về đường hô hấp. Mắt, mũi và họng thường bị kích ứng, gây ho, ngứa mắt, khó thở, làm nặng thêm tình trạng hen suyễn, viêm mũi dị ứng và viêm phế quản. Ở trẻ nhỏ, hệ hô hấp còn non yếu nên nguy cơ mắc bệnh càng cao.
Không chỉ ảnh hưởng đến phổi, không khí ô nhiễm còn tác động trực tiếp đến tim mạch. Nhiều nghiên cứu ghi nhận bụi mịn có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và gây đột quỵ. Các chuyên gia cảnh báo, người cao tuổi và người có bệnh nền tim mạch nên đặc biệt cẩn trọng trong những ngày chất lượng không khí xuống thấp.
Thực tế, không khí trong nhà có thể ô nhiễm gấp nhiều lần ngoài trời nếu không được kiểm soát đúng cách.
Vì sao không khí trong nhà cũng ô nhiễm?
Nhiều người lầm tưởng đóng kín cửa sẽ giữ được không khí sạch. Nhưng sự thật, ô nhiễm trong nhà xuất phát từ rất nhiều nguồn: khói bếp, khói thuốc lá, bụi từ nội thất, lông thú cưng, mạt bụi, nấm mốc trong phòng ẩm, hóa chất tẩy rửa, máy in, thảm trải sàn, gỗ công nghiệp phát thải formaldehyde… Đặc biệt trong mùa lạnh, mùa mưa hoặc những khu vực ô nhiễm cao, việc đóng kín cửa càng khiến không khí quẩn lại và trở nên độc hại.
Trẻ em, phụ nữ mang thai, người già và người bệnh mãn tính là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi sống trong môi trường không khí kém chất lượng.
Làm gì để cải thiện chất lượng không khí tại nhà?
Dù không thể kiểm soát hoàn toàn môi trường bên ngoài, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động cải thiện chất lượng không khí trong nhà bằng những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
1. Giữ không gian thông thoáng
Mở cửa sổ vào những thời điểm chất lượng không khí tốt để trao đổi khí, đưa khí độc ra ngoài và đón luồng khí mới. Tuy nhiên, nên hạn chế mở cửa khi chỉ số AQI ngoài trời ở mức xấu hoặc rất xấu.
2. Sử dụng máy lọc không khí
Máy lọc không khí có bộ lọc HEPA giúp loại bỏ bụi mịn, phấn hoa, vi khuẩn, nấm mốc và nhiều chất gây dị ứng khác. Ở khu vực đô thị hoặc nhà gần đường lớn, đây là thiết bị rất cần thiết. Người dùng nên vệ sinh hoặc thay bộ lọc định kỳ để đảm bảo hiệu quả.
3. Hạn chế bụi và nguồn ô nhiễm trong nhà
– Lau dọn nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là rèm cửa, thảm và các bề mặt dễ bám bụi.
– Hạn chế đốt nhang, đốt nến thơm, sử dụng xịt phòng có hương liệu mạnh.
– Không hút thuốc trong nhà vì khói thuốc chứa hàng ngàn chất độc hại.
4. Kiểm soát độ ẩm
Độ ẩm lý tưởng trong nhà nên duy trì từ 50–60%. Độ ẩm cao dễ tạo điều kiện cho nấm mốc, mạt bụi và vi khuẩn phát triển. Có thể sử dụng máy hút ẩm hoặc máy điều hòa có chức năng kiểm soát ẩm.
5. Trồng cây xanh phù hợp
Một số loại cây như lưỡi hổ, nha đam, trầu bà, lan ý giúp hấp thụ khí độc và cải thiện bầu không khí. Tuy vậy, cần chăm sóc đúng cách và không lạm dụng quá nhiều cây trong không gian chật. Một số cây có thể trồng là:
Cây lưỡi hổ: Không chỉ được biết đến với khả năng phát triển mạnh trong điều kiện ánh sáng yếu, cây lưỡi hổ còn được biết đến là loại cây có khả năng thanh lọc không khí tốt, hấp thụ các chất độc như benzen, formaldehyde và xylene trong khi thải ra oxy. Cây lưỡi hổ là lựa chọn hàng đầu để vừa trang trí không gian sống vừa giảm thiểu ô nhiễm trong nhà.
Lô hội: Ngoài chất gel làm dịu, lô hội còn có khả năng loại bỏ formaldehyde và benzen trong không khí rất hiệu quả. Lô hội là một loại cây rất dễ trồng có khả năng sống sót cao và ít chăm bón, vì vậy hãy thử trồng 1-2 chậu lô hội trong nhà để có một không gian sống trong lành hơn.
Tóm lại:
Ô nhiễm không khí có nguy cơ ngày càng gia tăng và tác động trực tiếp đến sức khỏe của mỗi người. Tuy không thể kiểm soát hoàn toàn môi trường bên ngoài, chúng ta có thể chủ động tạo ra một không gian sống an toàn và trong lành hơn. Việc duy trì chất lượng không khí tốt trong nhà không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe trước mắt mà còn giảm nguy cơ mắc bệnh lâu dài cho cả gia đình.
