Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội nêu rõ, kết quả quan trắc tại 35 trạm trên địa bàn Hà Nội cho thấy, chỉ số chất lượng không khí AQI theo giờ bắt đầu có xu hướng tăng từ ngày 01/01 và tăng mạnh vào sáng ngày 05/01, chạm ngưỡng rất xấu.
Trong các ngày 29- 31/12/2020, đa số các trạm đều có chất lượng không khí đạt mức tốt và trung bình. Tuy nhiên, từ ngày 01/01/2021 trở đi, chất lượng không khí có xu hướng giảm, một số địa điểm như Chi cục Bảo vệ Môi trường, UBND phường Minh Khai, Đại sứ quán Pháp thường duy trì mức kém, chạm ngưỡng xấu.
Đặc biệt, sáng ngày 05/01, chất lượng không khí chạm ngưỡng rất xấu tại nhiều địa điểm (mức cảnh báo 5/6: mọi người đều bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng, hệ thống quan trắc chất lượng không khí của Hà Nội không có trạm quan trắc không khí phát hiện chỉ số ở mức nguy hại AQI > 300).
Chỉ số không khí của Hà Nội ngày 6/1/2021 ở mức xấu.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, nguyên nhân của hiện tượng trên là do trong giai đoạn đầu gió mùa Đông Bắc tăng cường, do ảnh hưởng của khối không khí lạnh bắt đầu tràn về với những đợt gió mạnh, ghi nhận tốc độ gió cao tại các trạm, thúc đẩy khả năng khuếch tán chất ô nhiễm nên chất lượng không khí giữ ở mức tốt và trung bình. Tuy nhiên, khi khối không khí lạnh suy giảm, tốc độ gió thấp trên cả khu vực gây ra điều kiện lặng gió, nên nhiệt xuống thấp, về đêm và sáng sớm nhiệt độ giảm mạnh, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn, sáng sớm và chiều muộn hình thành lớp sương mù dày đặc, cản trở việc khuếch tán ô nhiễm, gây ô nhiễm cục bộ.
Ngoài ra, do khu vực vùng Thủ đô địa hình chủ yếu là đồng bằng, thấp từ Tây Bắc xuống Đông Nam theo hướng dòng chảy của sông Hồng; bao bọc xung quanh Hà Nội tại các khu vực giáp ranh là các khu vực đồi núi và các khu, cụm công nghiệp tỉnh (như Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nam, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên) đang phát triển mạnh; do đó, với điều kiện khí tượng sương mù sát mặt đất gây ra hiện tượng quẩn gió, các chất ô nhiễm không phát tán được và tích tụ ô nhiễm trong những ngày qua tại khu vực Thủ đô Hà Nội nói riêng và một số tỉnh vùng đồng bằng Bắc Bộ nói chung.
Bên cạnh đó, một số tác động cục bộ do hoạt động giao thông tăng cao sau kỳ nghỉ Tết Dương lịch, tình trạng rác thải ùn ứ, không được vận chuyển đến bãi xử lý do thay đổi đơn vị thu gom vệ sinh môi trường trên địa bàn một số quận, huyện vào cuối năm 2020 làm gia tăng tình trạng đốt rác thải sinh hoạt tự phát gây ô nhiễm môi trường, việc đốt rơm rạ, các hoạt động xây dựng, lát đá vỉa hè và các hoạt động sản xuất cuối năm tăng cường để cung ứng hàng hóa trong dịp Tết Nguyên đán... cũng là những nguyên nhân phát thải ô nhiễm nội tại trên địa bàn Thủ đô.
Trước tình trạng trên, ngày 24/12/2020 Sở Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 11289/STNMT-CCBVMT báo cáo UBND TP Hà Nội về diễn biến chất lượng môi trường không khí và công tác công bố dữ liệu quan trắc trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố tại Chỉ thị 19/CT-UBND, ngày 25/12/2019, về các biện pháp khắc phục hạn chế ô nhiễm, cải thiện chỉ số chất lượng không khí AQI trên địa bàn TP Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội phối hợp các sở, ngành tiếp tục xác định các nguyên nhân gây ô nhiễm nội tại cũng như vấn đề ô nhiễm từ các nơi khác tác động tới Hà Nội. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất và triển khai đồng bộ các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí, ứng phó biến đổi khí hậu, cải thiện chỉ số AQI trên địa bàn.