Hồi chuông cảnh báo từ những vụ bạo lực nghiêm trọng
Trong thời gian gần đây, mức độ nguy hiểm của bạo lực học đường đã tăng lên một cách đáng báo động. Tính chất nghiêm trọng được thể hiện rõ qua các sự việc gây chấn động dư luận, khi học sinh sẵn sàng sử dụng bạo lực cực đoan chỉ vì những mâu thuẫn cá nhân nhỏ nhặt.
Điển hình là vụ nam sinh lớp 12 bị bạn cùng trường đâm tử vong sau giờ học tại Thanh Hóa vừa xảy ra trong tháng 10 này. Vụ án xuất phát từ xích mích bột phát đã trở thành một bi kịch đau lòng.
Cũng trong thời gian này, dư luận không khỏi phẫn nộ trước hành vi bạo lực và làm nhục tập thể, khi một nam sinh lớp 10 ở Hà Nội bị nhóm bạn đánh đập, bắt quỳ và ép liếm biển số xe máy.
Ảnh minh hoạ.
Những sự việc này cho thấy học sinh đang có xu hướng giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực và hung khí, thể hiện sự xuống cấp nghiêm trọng trong giáo dục đạo đức, kỹ năng sống. Rõ ràng, hậu quả của bạo lực học đường không chỉ dừng lại ở những tổn thương thể chất hữu hình mà còn là tổn thương tinh thần kéo dài đối với nạn nhân, đồng thời làm băng hoại môi trường học tập.
Chuyên gia lý giải nguyên nhân và đề xuất giải pháp cốt lõi
Lý giải sâu hơn về nguyên nhân khiến tình trạng bạo lực học đường ngày càng nghiêm trọng và trẻ hóa, PGS.TS. Trần Thành Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã chỉ ra ba yếu tố chính đang tạo ra "khoảng trống" trong việc đồng hành và định hướng cho lứa tuổi vị thành niên.
Đầu tiên, nguyên nhân đến từ sự thiếu vắng kết nối gia đình. PGS.TS. Nam nhận định trong bối cảnh nền kinh tế có nhiều biến động, gia đình phải đối diện với áp lực công việc và nỗi lo tài chính nặng nề. Điều này khiến cha mẹ dành ít thời gian hơn cho con cái.
"Các con ở tuổi vị thành niên đang cần định hướng, sự chia sẻ và gần gũi nhất từ cha mẹ thì lại không có được. Đây là một trong những lỗ hổng lớn về tâm lý mà trẻ phải đối diện", chuyên gia phân tích.
Thứ hai là sự quá tải trong môi trường giáo dục. Giáo dục trong giai đoạn vừa qua đối diện với rất nhiều thay đổi và áp lực, khiến đội ngũ giáo viên trở nên quá tải. Sự quá tải này ảnh hưởng đến chất lượng quan tâm, hỗ trợ tâm lý cá nhân cho học sinh, đặc biệt là việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất ổn tâm lý hoặc mâu thuẫn trong lớp học.
Nguyên nhân thứ ba và ngày càng nghiêm trọng là xu hướng trẻ hóa bạo lực do tiếp xúc thiếu kiểm soát với internet. PGS.TS. Nam cảnh báo rằng cha mẹ có xu hướng đưa cho con thiết bị điện tử phục vụ học tập nhưng lại không trang bị cho con kỹ năng sống an toàn trên không gian mạng. Hậu quả là những đứa trẻ tiếp cận ngày càng sớm hơn với những nội dung bạo lực, tình dục không phù hợp với lứa tuổi, làm sai lệch nhận thức và khiến trẻ dễ bắt chước các hành vi tiêu cực.
Để giải quyết vấn đề, chuyên gia đề xuất các giải pháp mang tính hệ thống.
Thứ nhất, cần phải nghĩ đến Luật Phòng chống Bạo lực học đường, qua đó đưa trách nhiệm của tất cả các bên liên quan một cách rõ ràng để phòng chống và xử lý khi có vụ việc nghiêm trọng xảy ra.
Thứ hai, trong nhà trường, bên cạnh việc tăng cường giáo dục về kỹ năng sống, cần phải triển khai và vận hành một cách hiệu quả hệ thống tham vấn tâm lý học đường, tạo môi trường tin cậy để học sinh được hỗ trợ.
Cuối cùng, mỗi gia đình cần trở thành một tấm gương tốt cho con cái, sử dụng các hành vi kỷ luật tích cực để quản lý hành vi của con, tránh tạo ra môi trường bạo lực trong chính ngôi nhà của mình.
