Tuy nhiên, một cách tiếp cận mới đầy sáng tạo có thể mang đến một vũ khí mạnh mẽ chống lại những vi khuẩn này. Các nghiên cứu gần đây đã sử dụng một loại vi khuẩn sống trong đất Ailen và thử nghiệm kết hợp thuốc mới có thể chống lại vi khuẩn kháng kháng sinh.
Hồi sinh ý tưởng cũ
Sử dụng vi khuẩn để chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một cách tiếp cận được gọi là liệu pháp phage, không phải là một ý tưởng mới mà đã có từ khoảng một thế kỷ. Các nhà khoa học Anh, Pháp và Nga đã thử nghiệm các phage trong bối cảnh lâm sàng vào đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, việc phát hiện ra penicillin và các loại kháng sinh khác và sau nhiều năm các nghiên cứu bị mai một dần. Song, hiện tại, sự quan tâm trong nghiên cứu phage có thể được tái hiện đầy đủ nhờ một thành công trị liệu gần đây.
Vi khuẩn có thể tiêu diệt vi khuẩn kháng kháng sinh?
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Pittsburgh ở Pennsylvania và Viện Y khoa Howard Hughes (HHMI) ở Chevy Chase, MD đã cung cấp bằng chứng cho thấy một phương pháp hiệu quả bằng vi khuẩn có thể chống lại nhiễm trùng nguy hiểm, kháng kháng sinh. GS. Graham Hatfull và nhóm của ông đã nghiên cứu một loại vi khuẩn (phage) “ăn vi khuẩn” có thể nhắm mục tiêu, lây nhiễm và tiêu diệt các chủng vi khuẩn khác nhau. Có khoảng 1.031 hạt vi khuẩn trên hành tinh. Các phage khác nhau nhắm mục tiêu các chủng vi khuẩn khác nhau. Vì thế, việc xác định tác nhân nào phù hợp với vi khuẩn nào là hết sức quan trọng trong điều trị bệnh.
GS. Hatfull cho biết, bằng cách sử dụng các phage được lựa chọn cẩn thận, họ đã điều trị nhiễm trùng Mycobacterium abscessus nặng (một loại vi khuẩn đáng sợ nhất, rất cần các phương pháp điều trị hiệu quả) cho bệnh nhân bị xơ nang, một tình trạng di truyền không thể chữa được gây ra sự tích tụ chất nhầy dày trong phổi khiến cho bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng. Bệnh nhân đã từng ghép phổi do xơ nang.
Các nhà nghiên cứu cho biết, việc ghép phổi xảy ra mà không có bất kỳ vấn đề nào, nhưng sau đó, bệnh nhân phải sử dụng thuốc ức chế miễn dịch để giúp cơ thể thích nghi với phổi mới. Điều đó đã tạo điều kiện cho vi khuẩn có cơ hội phát triển, gây nhiễm trùng. Tuy được dùng kháng sinh nhưng bệnh nhân đã không đáp ứng với kháng sinh. Các nhà nghiên cứu cho biết, vị trí vết thương phẫu thuật của cô gái bị nhiễm trùng, gan bị viêm và vết loét bùng phát ở hơn 20 vị trí trên chân, cánh tay và mông.
Sử dụng vi khuẩn để tấn công vi khuẩn
Các bác sĩ điều trị cho biết, bệnh nhân không đáp ứng với bất kỳ loại kháng sinh nào. Vì vậy, các nhà khoa học quyết định thử sử dụng vi khuẩn làm kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng.
GS. Hatfull chủ yếu nghiên cứu về các thể thực khuẩn và điều trị bệnh lao, đây là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn chủ yếu cư trú trong phổi. Bệnh nhân này đều bị nhiễm trùng do các chủng Mycobacterium, có liên quan đến bệnh lao. Ngay sau đó, các bác sĩ điều trị đã gửi cho GS. Hatfull các mẫu vi khuẩn gây nhiễm trùng ở bệnh nhân này. Trong vòng vài tháng, GS. Hatfull và đồng nghiệp đã tìm thấy bộ phage có thể phù hợp với vi khuẩn lây nhiễm cho một trong những bệnh nhân và họ quyết định điểu trị.
Khi xác định được các phage có thể giúp bệnh nhân, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy 3 loại vi khuẩn có khả năng hữu ích. Tuy nhiên, sau nhiều ngày nghiên cứu, họ phát hiện ra rằng chỉ có một loại vi khuẩn có hiệu quả trong việc lây nhiễm vi khuẩn mục tiêu.Giải pháp mà GS. Hatfull và nhóm nghiên cứu đưa ra là sửa đổi bộ gene của 2 phage kém hiệu quả hơn để khiến chúng hoàn toàn có hiệu quả chống lại vi khuẩn mà chúng cần tấn công.
Sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học đã xác định được 3 giai đoạn khác nhau có thể tiêu diệt vi khuẩn một cách hiệu quả. Họ đã cải thiện gene để giúp chúng có khả năng xử lý nhiễm trùng tốt hơn. Ngay sau khi xác định được một hỗn hợp vừa hiệu quả vừa an toàn, các nhà khoa học đã cho bệnh nhân dùng hai lần mỗi ngày. Bệnh nhân được tiêm các phage vào tĩnh mạch và tại chỗ cho các tổn thương da bị nhiễm bệnh. Sau 6 tuần điều trị sáng tạo này, nhiễm trùng gan ở bệnh nhân đã biến mất. Trong vòng 6 tháng, vết thương phẫu thuật và vết thương ngoài da đã lành, không có tác dụng phụ. Hiện tại, bệnh nhân chỉ còn lại một vài nốt sần.
GS. Hatfull cho hay, việc sử dụng vi khuẩn chống lại vi khuẩn là một phương pháp chưa được khám phá. Phương pháp này là một lựa chọn tốt mà các bác sĩ có thể tiếp tục sử dụng trong điều trị nhiễm trùng nặng, kháng thuốc. Tuy nhiên, vẫn còn khó khăn để xác định hỗn hợp phage phù hợp để điều trị nhiễm khuẩn riêng lẻ. Các nghiên cứu sau này cần hoàn thiện để tìm kiếm các liệu pháp phage tốt nhất.
