Dù không phổ biến như lậu hay giang mai, hạ cam mềm vẫn âm thầm tồn tại trong cộng đồng và dễ bị chẩn đoán nhầm. Với đặc điểm loét đau, dễ lây lan và khả năng làm tăng nguy cơ nhiễm HIV, bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị đúng cách để tránh biến chứng nguy hiểm.
Vi khuẩn Haemophilus ducreyi dưới kính hiển vi – tác nhân chính gây bệnh hạ cam mềm.
Hạ cam mềm ít gặp nhưng không thể chủ quan
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến năm 2023, ước tính có khoảng 6 triệu ca mắc hạ cam mềm trên toàn cầu, tập trung chủ yếu ở các nước đang phát triển, đặc biệt là khu vực châu Phi cận Sahara, Đông Nam Á và một phần Mỹ Latin.
Ở Việt Nam, mặc dù không có thống kê riêng biệt hằng năm, các phòng khám da liễu cho biết tỷ lệ người đến khám vì các vết loét sinh dục không điển hình dao động khoảng 1–3% có thể là do hạ cam mềm. Bệnh chủ yếu xuất hiện ở nhóm có quan hệ tình dục không an toàn, nhiều bạn tình hoặc người hành nghề mại dâm, cả nam và nữ.
Nguyên nhân gây bệnh và đường lây truyền
Hạ cam mềm là bệnh lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn Haemophilus ducreyi gây ra. Đây là một loại vi khuẩn hình que, gram âm, không di động, có khả năng gây tổn thương loét đau ở bộ phận sinh dục và sưng hạch bẹn.
Bệnh lây chủ yếu qua:
- Quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh.
- Tiếp xúc trực tiếp với dịch mủ từ vết loét.
- Hiếm gặp hơn là qua tiếp xúc da – da hoặc qua dụng cụ y tế không được vô trùng.
Triệu chứng hạ cam mềm
Sau thời gian ủ bệnh khoảng 3–10 ngày, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng điển hình:
- Loét đau: Một hoặc nhiều vết loét ở bộ phận sinh dục, có hình tròn hoặc bầu dục, bờ viền mềm, đỏ, đáy hoại tử và tiết dịch mủ vàng. Khác với giang mai (loét cứng, không đau), loét do hạ cam mềm rất đau và dễ chảy máu.
- Sưng hạch bẹn: Hạch to dần, đau nhức, sau đó có thể hóa mủ và vỡ ra, tạo thành lỗ rò.
- Ở nam giới, loét thường xuất hiện ở rãnh quy đầu, thân dương vật.
- Ở nữ giới, có thể xuất hiện ở môi lớn, môi bé, cổ tử cung hoặc âm đạo. Tuy nhiên, triệu chứng ở nữ thường mờ nhạt hoặc không rõ ràng, dễ dẫn đến bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm với viêm âm đạo, herpes sinh dục hoặc nấm.
Biểu hiện vết loét sinh dục điển hình do bệnh hạ cam mềm ở nam giới có đặc điểm mềm, đau và dễ chảy mủ. Hình minh họa.
Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị
Nếu không điều trị đúng cách, hạ cam mềm có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng:
- Lây lan và loét sâu hơn, gây đau đớn kéo dài, thậm chí để lại sẹo.
- Nhiễm khuẩn lan rộng, nhất là khi vết loét bị bội nhiễm.
- Suy giảm chất lượng cuộc sống, gây tự ti trong quan hệ tình dục.
- Tăng nguy cơ nhiễm HIV gấp 2–3 lần, do lớp da bị tổn thương, tạo điều kiện cho virus xâm nhập.
- Ngoài ra, hạ cam mềm cũng làm tăng nguy cơ lây truyền các bệnh lây qua đường tình dục khác như giang mai, lậu, viêm gan B, HPV,…
Phòng bệnh bằng cách thay đổi thói quen
Hạ cam mềm có thể phòng tránh được bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
- Quan hệ tình dục an toàn, luôn sử dụng bao cao su.
- Không quan hệ với người có dấu hiệu loét sinh dục.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu thuộc nhóm nguy cơ cao.
- Tránh sử dụng chung vật dụng cá nhân có thể dính dịch mủ (khăn tắm, dao cạo).
- Tăng cường kiến thức sức khỏe tình dục trong cộng đồng.
Việc nâng cao nhận thức, tầm soát sớm và điều trị đúng phác đồ là chìa khóa để kiểm soát căn bệnh này trong cộng đồng.
