Phần lớn trẻ sơ sinh sau sinh từ 3 - 5 ngày có biểu hiện vàng da. Ðây là hiện tượng sinh lý bình thường do các hồng cầu thai nhi bị phá huỷ để được thay thế bằng hồng cầu trưởng thành. Khi hồng cầu bị vỡ sẽ phóng thích vào máu một lượng lớn chất có sắc tố vàng, tên gọi là Bilirubin làm cho trẻ bị vàng da.
Nhận biết dấu hiệu vàng da
Vàng da ở trẻ sơ sinh rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy, trẻ sau sinh hàng ngày bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi đầy đủ ánh sáng.
Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hoặc đen) thì ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng da trong vài giây, sau đó buông tay ra, nếu trẻ bị vàng da, sẽ thấy được màu da vàng thật sự ở nơi ấn ngón tay.
Mức độ vàng da
Vàng da nhẹ: Da vàng nhẹ ở mặt và thân, trẻ vẫn bú tốt, vàng da xuất hiện muộn sau ngày thứ ba.
Vàng da nặng: Da vàng sậm lan đến tay chân, kèm bú kém, bỏ bú, hoặc xuất hiện sớm trong vòng 1 - 2 ngày sau sinh. Những yếu tố góp phần làm cho trẻ bị vàng da nặng bao gồm: Trẻ sinh non tháng, sinh ngạt, nhiễm khuẩn,…
Làm gì khi trẻ vàng da?
Ða số các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh thường nhẹ và tự khỏi sau 7 đến 10 ngày do chất Bilirubin được đào thải qua phân và nước tiểu.
Tuy nhiên có một số trường hợp vàng da nặng do chất Bilirubin tăng quá cao sẽ thấm vào não (tên y học gọi là vàng da nhân) gây nguy hiểm làm cho trẻ bị hôn mê, co giật, có thể gây tử vong hoặc di chứng về tâm thần vận động vĩnh viễn.
Đối với trường hợp vàng da nhẹ: Ðiều trị tại nhà bằng cách tắm nắng, đặt trẻ gần cửa sổ nơi có ánh sáng dịu của mặt trời và cho bú nhiều lần trong ngày, vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất Bilirubin qua đường tiêu hóa. Tiếp tục theo dõi diễn tiến của vàng da hàng ngày cho đến ít nhất là 7 - 10 ngày sau sinh.
Vàng da nặng: Phải đưa trẻ nhập viện ngay. Tại bệnh viện, trẻ sẽ được điều trị tích cực. Cần theo dõi trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có một trong các dấu hiệu sau: Bú yếu hoặc bỏ bú; Vàng da lan đến tay chân; Vàng da xuất hiện sớm trong 24 - 48 giờ sau sinh; Vàng da kéo dài trên 15 ngày.
Việt An
(Theo tài liệu của BV Nhi đồng 1)