Van tim tổn thương nặng do biến chứng thấp tim
Bệnh nhân nam 55 tuổi, mệt khi gắng sức, bác sĩ chẩn đoán hẹp khít van động mạch chủ do biến chứng bệnh thấp tim. Bệnh nhân nhập viện tại Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, trong tình trạng van động mạch chủ hẹp khít, diện tích mở van chỉ còn 0,6 cm² (bình thường 3-4 cm²). Các lá van vôi hóa nặng và dày dính, khiến máu khó được tống ra khỏi tim.
Hẹp van động mạch chủ là tình trạng van mở không hết, cản trở dòng máu từ thất trái đi ra đại tuần hoàn. Tim phải tăng co bóp để bù trừ, dần dẫn đến phì đại cơ tim, giảm cung lượng tim và suy tim. Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể bị đau ngực, ngất, khó thở, rối loạn nhịp tim hoặc đột tử...
Các bác sĩ nhận định bệnh nhân không bị dị tật bẩm sinh, nguyên nhân bị hẹp van động mạch chủ là do biến chứng của bệnh thấp tim, còn gọi là tình trạng van tim hậu thấp. Tim bệnh nhân có dấu hiệu suy yếu do suy tim, cần phẫu thuật thay van động mạch chủ để ngăn biến chứng. Van cũ được cắt bỏ hoàn toàn, thay bằng lá van sinh học.
Sau phẫu thuật sức khỏe bệnh nhân ổn định, vết mổ khô nhanh, không nhiễm trùng và xuất viện sau 5 ngày.
Bệnh thấp tim vẫn là nguyên nhân chính gây bệnh tim mạch ở các nước đang phát triển.
Vi khuẩn Streptococcus A không trực tiếp gây ra bệnh thấp tim mà gây bệnh thông qua cơ chế miễn dịch. Khi cơ thể bị loại vi khuẩn này xâm nhập, kháng nguyên ở lớp vỏ ngoài của virus sẽ kích thích hệ miễn dịch sản sinh ra kháng thể chống lại vi khuẩn.
Tuy nhiên, những kháng nguyên này cũng có thể gây ra phản ứng chéo, khiến hệ miễn dịch của cơ thể sản sinh ra những kháng thể chống lại vi khuẩn nhưng đồng thời cũng chống lại các protein ở các mô liên kết của cơ thể, đặc biệt mô liên kết ở van tim.
Phần lớn những trường hợp bị thấp tim là do nhiễm vi khuẩn liên cầu nhóm A gây viêm họng nhưng không điều trị đúng cách và triệt để. Nhiễm loại vi khuẩn này cũng có thể gây ra các bệnh ngoài da, nhưng thấp tim là biến chứng nguy hiểm hơn và xảy ra khi vi khuẩn này xâm nhập vào các cơ quan khác sau khi nhiễm trùng họng.
Bệnh thường xảy ra ở nhóm tuổi từ 5 đến 15 và ít gặp ở trẻ dưới 5 tuổi hoặc người trên 35 tuổi. Người sống ở những vùng có khí hậu khắc nghiệt, vệ sinh kém và có sức đề kháng kém cũng dễ mắc bệnh hơn những đối tượng khác.
Thấp tim có thể gây ra những triệu chứng gì?
Ban đầu, những người thấp tim thường có biểu hiện đau họng, sốt, buồn nôn, đau bụng,... Đây là những triệu chứng của viêm đường hô hấp trên do người bệnh bị liên cầu A tấn công.
Khi bệnh đã tiến triển thành thấp tim, người bệnh sẽ có những triệu chứng bất thường sau:
- Viêm tim: Nếu mức độ viêm nhẹ, người bệnh thường không có triệu chứng. Những trường hợp viêm cơ tim nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể gặp phải một số triệu chứng như đau ngực, tim đập nhanh và khó thở.
- Viêm khớp: Với những triệu chứng như sưng và đau các khớp cổ tay, khớp khuỷu tay, khớp gối hay mắt chân,…
- Múa giật Sydenham: Là tình trạng bệnh nhân không kiểm soát được cử động tay, chân và không kiểm soát được cảm xúc.
- Nốt dưới da: Những nốt có đường kính khoảng 0,5-2cm có thể xuất hiện ở các khớp lớn của người bệnh. Đặc điểm của những nốt này là khá cứng, không di động, không gây đau và thường tồn tại trong khoảng từ 1 đến 2 tuần.
- Hồng ban vòng: Là những nốt ban hồng, có những khoảng nhạt màu ở giữa. Những nốt ban này không xuất hiện trên mặt mà thường xuất hiện ở những vùng như bụng, tay, đùi.
Bệnh thấp tim vẫn là nguyên nhân chính gây ra tim mạch ở các nước đang phát triển, mặc dù tỷ lệ mắc bệnh đã giảm mạnh ở các nước công nghiệp trong thế kỷ trước.
Thấp tim làm gia tăng gánh nặng tử vong sớm trên toàn cầu. Tử vong do căn bệnh này thường là hậu quả của biến chứng như: viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, rối loạn nhịp tim, suy tim và đột quỵ.
Lời khuyên thầy thuốc
Mặc dù bệnh thấp tim rất nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng việc thực hiện lối sống lành mạnh và sinh hoạt điều độ:
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, vệ sinh khu vực nhà ở và môi trường sống xung quanh.
- Chú ý giữ vệ sinh cơ thể và vùng mũi họng.
- Giữ ấm vùng cổ, ngực, mũi họng trong mùa đông.
- Chế độ dinh dưỡng đủ chất để nâng cao sức đề kháng.
- Nếu bị viêm họng, viêm amidan hoặc viêm xoang cần đến các cơ sở y tế để được điều trị triệt để. Với trẻ em từ 5-15 tuổi có viêm họng kèm đau mỏi, sưng các khớp, tức ngực, hồi hộp và khó thở, đau vùng tim kèm theo bất thường về thần kinh vận động cần cho trẻ đến các cơ sở y tế có chuyên khoa tim mạch để được khám và điều trị kịp thời.
- Tuân thủ chế độ tiêm phòng tái phát thấp tim cho trẻ dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ, đây là việc rất cần thiết vì nếu không tiêm phòng, bệnh sẽ dễ dàng tái phát nhiều lần và để lại di chứng ngày càng nặng dẫn đến suy tim không hồi phục rất nguy hiểm đến tính mạng.
