Dự thảo Nghị định 84 sửa đổi về quản lý thị trường xăng dầu do Bộ Công Thương chủ trì đang trong thời gian lấy ý kiến. Với sức nóng từ thị trường xăng dầu, dự thảo ngay lập tức nhận được sự chú ý từ dư luận. Trong hàng loạt những tranh cãi liên quan đến nghị định sửa đổi nổi lên vấn đề có nên để cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tự định giá? Cơ chế định giá xăng dầu sẽ triển khai theo hướng nào được xem là một trong những điểm mấu chốt để có một thị trường xăng dầu minh bạch. Dự thảo Nghị định 84 sửa đổi vẫn theo hướng để doanh nghiệp (DN) đầu mối kinh doanh xăng dầu được tự định giá trong phạm vi 5%. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định điều này là bất hợp lý và sẽ chẳng khác gì Nghị định 84 vốn đang bộc lộ nhiều bất cập. Vấn đề ở đây là hoạt động trên thị trường xăng dầu chưa có một thị trường cạnh tranh thực sự khi kinh doanh xăng dầu vẫn còn giữ vị trí thống lĩnh thị trường hay nói cách khác là độc quyền nhóm mà trong đó petrolimex chiếm khoảng 50%. Nếu để cho các DN độc quyền nhóm tự định giá dù biên độ rất hẹp từ 0 - 5% thì phần thiệt lúc nào cũng về phía người tiêu dùng vì nếu được tự định giá bán sẽ khó tránh khỏi khả năng DN tự tung tự tác giá bán như hiện nay, tăng giá thì tăng nhiều nhưng giảm giá thì nhỏ giọt và chậm chạp.
Hiện nay, theo quy định cơ cấu giá xăng dầu, với mỗi lít xăng dầu bán ra, doanh nghiệp nghiễm nhiên được hưởng 300 đồng lợi nhuận định mức. Nhiều chuyên gia cho rằng ở cơ cấu giá thành mới, việc bỏ khoản lợi nhuận định mức hoặc giảm lợi nhuận định mức xuống là cần thiết, vì nếu để như hiện nay, vô hình trung Nhà nước đã giúp DN xăng dầu thu một khoản lợi nhuận quá lớn. Dư luận cho rằng, điều này dẫn đến sự chây ì của doanh nghiệp bởi có kinh doanh thế nào cũng có khoản lợi nhuận định mức 300 đồng trên mỗi lít xăng dầu. TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế nhận định, phải tập trung chính là giá cơ sở và giá cơ sở chính là giá sàn tối thiểu, bằng với chi phí nhập khẩu cộng với lưu thông đến với người tiêu dùng mà trong đó chưa có bất kì khoản thu ngân sách nào, chưa có bất kì khoản thu cho doanh nghiệp nào cũng như các khoản chi trích nộp quỹ khác, nghĩa là giá bắt buộc phải bán ở mức như vậy để không có ai phải lỗ cả, ngân sách nhà nước không lỗ, doanh nghiệp không lỗ và người tiêu dùng biết rằng đó là giá tối thiểu của thị trường.
Ngọc Minh