Gần đây, các phương tiện thông tin đại chúng liên tiếp đưa tin các địa phương tổ chức gặp mặt, biểu dương, khen thưởng hàng trăm, có nơi gần hai trăm điển hình tiên tiến "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Người đọc vui mừng nhận thấy cuộc vận động chính trị do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã và đang lan tỏa sâu rộng, càng ngày càng xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu về rèn luyện đạo đức, lối sống, phong cách làm việc, học tập, ứng xử... góp phần tích cực đẩy mạnh công cuộc đổi mới đất nước và làm khăng khít thêm quan hệ máu thịt vốn có giữa Đảng và nhân dân.
Tuy nhiên, nhìn vào danh sách những cá nhân được biểu dương, khen thưởng thì số đảng viên, nhân viên bình thường và quần chúng nhân dân chiếm tỷ lệ quá thấp, trong khi đó số cá nhân được biểu dương, khen thưởng hầu hết là cán bộ lãnh đạo, có địa phương gồm toàn bộ các cán bộ chủ chốt, trưởng, phó ban, ngành, đoàn thể, ở cơ sở thì thường là người đứng đầu (bí thư cấp ủy, chủ tịch HĐND, UBND). Không thể phủ nhận một thực tế là những đảng viên đảm nhiệm một chức vụ nhất định trong hệ thống chính trị (tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể) thường có những việc làm "dễ nhận biết" hơn người khác vì phạm vi hoạt động rộng hơn, nhiệm vụ nặng nề hơn, trách nhiệm lớn hơn. Nhưng xét về sự cống hiến và sức thuyết phục, cảm hóa thì những việc làm nhân ái, bình dị trong cuộc sống thường ngày của đảng viên và nhân viên bình thường được quần chúng trân trọng, khâm phục, rất xứng đáng được động viên, khuyến khích.
.........
Năm 1963, Quốc hội khóa II có ý định trao tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh Huân chương Sao Vàng, huân chương cao quý nhất của Nhà nước ta. Được tin đó, Bác rất cảm động và sung sướng. Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa II (họp từ ngày 29/4 - 8/5/1963), Bác nói: "Tôi xin tỏ lòng biết ơn Quốc hội. Nhưng tôi xin Quốc hội cho phép tôi chưa nhận Huân chương ấy. Vì sao? Vì Huân chương là để tặng thưởng người có công huân; nhưng tôi tự xét chưa có công huân xứng đáng với sự tặng thưởng cao quý của Quốc hội". Bác đề nghị một cách tế nhị: "chờ đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tổ quốc hòa bình, thống nhất, Bắc-Nam sum họp một nhà, Quốc hội sẽ cho phép đồng bào miền Nam trao cho tôi Huân chương cao quý. Như vậy thì toàn dân ta sẽ sung sướng, vui mừng" (*).
 Bác Hồ xem hình mẫu xây dựng thủ đô Hà Nội.Ảnh: TL |
Cách đây hơn ba chục năm, một đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh được các đảng viên, cán bộ cơ quan Văn phòng đề nghị cấp trên khen thưởng vì có nhiều thành tích trong việc lãnh đạo, chỉ đạo lĩnh vực công tác được phân công phụ trách. Đồng chí Phó Chủ tịch chân thành cám ơn, nhưng kiên quyết từ chối nhận khen thưởng, đồng chí cho rằng những việc mà cơ quan đánh giá là thành tích của đồng chí đều thuộc chức trách của Phó Chủ tịch, đồng chí nói "nếu tôi không làm được những việc đó thì tôi không đủ năng lực và phẩm chất để làm Phó Chủ tịch". Sự phân tích chân thành và sâu sắc ấy làm cho ai cũng cảm thấy thấu tình, đạt lý và càng thêm kính phục nhân cách một cán bộ lãnh đạo, nhận biết được ranh giới những gì thuộc về phận sự, những gì là công sức của bản thân và dũng cảm khước từ những gì mình không xứng đáng được hưởng.
.........
Ngày 24/9/2009, Bộ Chính trị BCH TW Đảng ra Chỉ thị về việc tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hơn nữa chất lượng Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Đáng chú ý là tất cả các điểm trong chỉ thị này yêu cầu đều nêu rõ đối tượng thực hiện là cán bộ lãnh đạo, nhất là cán bộ chủ chốt. Chỉ thị nhấn mạnh: "Tất cả các đồng chí cán bộ lãnh đạo, nhất là lãnh đạo chủ chốt của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, nêu gương sáng trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" và "Việc nêu gương của cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành bao gồm cả đạo đức, lối sống của bản thân và gia đình"(**). Thiết nghĩ, gương mẫu khước từ những gì không xứng đáng được hưởng là một phẩm chất không thể thiếu của người lãnh đạo và cũng là biểu hiện rõ nét về đức độ và văn hóa trong phong cách ứng xử của mỗi cán bộ, đảng viên.
HỒNG MINH