Ở khớp khỏe mạnh, sụn hoạt động như một tấm đệm giảm xóc, cung cấp chất nhầy có độ trơn hơn 20 lần so với mặt băng trượt để các đầu xương không ma sát vào nhau. Tuy nhiên, trong sinh hoạt hàng ngày chúng ta có những thói quen như: bẻ các khớp tay, vặn đốt sống lưng, tư thế ngồi làm việc không đúng cách... gây tổn thương ở khớp.
Để tránh vi chấn thương dẫn đến phiền phức từ các gai xương gây ra, chúng ta cần có một chế độ vận động thích hợp và tránh những động tác sau đây:
Không tạo thói quen bẻ khớp:
Nhiều người có thói quen bẻ khớp ngón tay chân, vặn cột sống cổ, lưng tạo ra những tiếng lốp rốp.Tiếng kêu khi vặn các khớp được sinh ra khi có sự va chạm mạnh của hai đầu sụn khớp tiếp giáp nhau, lúc đó sẽ xuất hiện một lực tác động lên bề mặt sụn hoặc đĩa đệm. Những va chạm này đang âm thầm gây ra các vi chấn thương lên tế bào sụn. Khi có sự tích lũy nhiều vi chấn thương trên cùng một ổ khớp thì sẽ làm mất dần chất sụn ở khớp. Mỗi lần vặn, bẻ như thế đem lại cho ta cảm giác dễ chịu hơn, nhưng ngược lại chính điều này cũng tạo ra những lực phá hủy khớp.
Muốn tạo cho khớp cảm giác thoải mái mà vẫn tránh được vi chấn thương thì chỉ cần cử động khớp qua lại nhẹ nhàng đến góc độ tối đa mà không gây đau, không tạo ra tiếng lạo xạo là được, vì động tác đơn giản này đã góp phần tăng lưu lượng máu đến mô, tạo ra sự dễ chịu mà vẫn tránh được hiện tượng dính khớp và vi chấn thương.
 |
Đi, đứng phải đúng cách:
Với những người có tiền sử và mắc bệnh khớp không nên đứng quá lâu hay đi giày cao gót thường xuyên; không lên cầu thang bộ nhiều lần hoặc đi bộ liên tục hơn 45 phút. Với những người luyện tập cũng không nên luyện tập quá sức sẽ làm khớp tổn thương. Nếu hàng ngày trong cách đi đứng, luyện tập luôn tạo một áp lực mạnh tác động lên khớp gối và gót chân, lâu ngày sẽ gây thoái hóa khớp gối và gai gót dẫn đến đau và làm viêm cân gan bàn chân.
Không nên tắm quá lâu, nằm ngủ trực tiếp trên nền gạch vì nền gạch lạnh, môi trường có độ ẩm cao, nhiệt độ thấp sẽ gây co cơ, hẹp khe khớp tăng nguy cơ tạo vi chấn thương.
Chọn tư thế ngồi hợp lý:
Ngồi xổm được gọi là tư thế xấu vì khớp gối sẽ bị tăng lực nén. Bởi vậy phải hạn chế hoạt động ở tư thế này. Khi ngồi làm việc trên ghế văn phòng phải giữ lưng cho thẳng và nên chọn ghế có phần tựa cho cột sống thắt lưng để giảm tối đa lực ép lên đĩa đệm.
Khi lái ô tô, xe máy đường dài thường xuất hiện cảm giác mỏi lưng, đau lưng là do lực chấn động tác dụng liên tục và nhiều nhất lên cột sống. Để giảm lực chấn động này, cần mang đai thắt lưng và ngồi thẳng trục lưng cổ và đầu.
Chọn tư thế lao động:
Khi vắt quần áo cần làm với lực vừa phải, không cố hết sức vì khi đó khớp cổ tay hai bên chịu lực lớn gây căng cơ dễ gây đau, gây thoái hóa khớp và hội chứng ống cổ tay.
Khi cần lấy đồ vật ở xa không nên với vì gây ra căng cơ, dễ trật khớp và cũng dễ tạo ra vi chấn thương lên ổ khớp. Trong lúc khiêng vác vật nặng cần chú ý ôm sát vật vào người và toàn bộ trọng tâm của cơ thể phải ở chính giữa hai lòng bàn chân, để lực tác dụng được chia đều trên các đĩa đệm đốt sống, có như vậy mới tránh được những tổn thương khớp.
Lưu ý: Cần tập thể dục điều độ, hạn chế ăn nhiều chất béo, ngọt, giàu năng lượng nhằm tránh béo phì vì đây là nguyên nhân thường gặp nhất gây tăng lực nén lên tổ chức khớp. Ngoài ra, cần khám sức khoẻ định kỳ, phát hiện sớm các bệnh như đái tháo đường, loãng xương, bệnh gout (thống phong),...để điều trị kịp thời, tránh các biến chứng về khớp.
Bác sĩ Tấn Hưng