Valsartan là thuốc đối kháng thụ thể angio-tensin II týp 1, thuộc dẫn chất tetrazol không peptid. Thuốc được dùng để điều trị tăng huyết áp, giảm tỉ lệ tử vong do tim mạch trên bệnh nhân suy chức năng tâm thất trái sau nhồi máu cơ tim và điều trị suy tim. Tuy nhiên cần phải dùng đúng valsartan để giảm tử vong do bệnh tim mạch.
Valsartan được dùng trong trường hợp nào?
Valsartan được dùng để điều trị tăng huyết áp, giảm tỉ lệ tử vong do tim mạch trên bệnh nhân suy chức năng tâm thất trái sau nhồi máu cơ tim và dùng để điều trị suy tim. Thuốc được hấp thu nhanh sau khi uống, chuyển hóa không đáng kể và được bài tiết chủ yếu qua mật dưới dạng không đổi. Sau khi uống, khoảng 83% thuốc được thải trừ qua phân và 13% qua nước tiểu. Valsartan dùng đường uống, không phụ thuộc vào bữa ăn.
Thuốc cần bảo quản trong bao bì kín, nơi khô, nhiệt độ không quá 30oC.
Kiểm tra hhuyết áp khi dùng thuốc. Ảnh: Trần Minh
Ai không được dùng valsartan?
Những bệnh nhân quá mẫn với valsartan hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc. Phụ nữ có thai: thuốc có khả năng gây tổn thương và tử vong cho thai nhi và trẻ sơ sinh khi dùng cho phụ nữ có thai. Nếu phát hiện có thai, nên ngừng dùng valsartan càng sớm càng tốt. Ở phụ nữ cho con bú: đến nay vẫn chưa rõ valsartan có bài tiết qua sữa mẹ hay không, nhưng valsartan được bài tiết qua sữa chuột nuôi con bú. Do khả năng gây ra phản ứng phụ ở trẻ đang bú mẹ, nên quyết định ngừng cho con bú hoặc ngừng dùng thuốc sau khi cân nhắc tầm quan trọng của thuốc đối với người mẹ.
Những lưu ý quan trọng khi dùng thuốc
Ở bệnh nhân mất muối và nước nặng như người đang dùng thuốc lợi tiểu liều cao cần đề phòng hạ huyết áp, triệu chứng có thể xảy ra trong một số trường hợp hiếm sau khi khởi đầu điều trị bằng valsartan. Khuyến cáo liều bắt đầu 40mg cho những bệnh nhân không thể giảm liều thuốc lợi tiểu để điều chỉnh sự mất muối và nước. Đối với bệnh nhân bị hẹp động mạch thận: dùng valsartan trong thời gian ngắn cho những bệnh nhân tăng huyết áp động mạch thận thứ phát do hẹp động mạch thận một bên không gây ra bất kỳ thay đổi đáng kể nào về huyết động học ở thận hoặc creatinin huyết thanh, hay urê huyết. Nhưng vì các thuốc khác có thể làm tăng urê huyết và creatinin huyết thanh trên những bệnh nhân hẹp động mạch thận hai bên hoặc một bên, nên cần theo dõi như là một biện pháp đảm bảo an toàn. Trường hợp người suy gan: nồng độ valsartan huyết tương tăng đáng kể trên bệnh nhân suy gan từ nhẹ đến trung bình, do đó chỉ nên dùng liều thấp hơn trên bệnh nhân tăng huyết áp. Ở người suy chức năng thận: sẽ có tình trạng tăng urê huyết và creatinin huyết thanh và sự thay đổi chức năng thận bao gồm suy thận (tuy rất hiếm). Vì vậy, cần theo dõi nồng độ kali huyết thanh trên bệnh nhân suy thận hoặc trên người già nếu đang dùng thuốc bổ sung kali. Ảnh hưởng trên khả năng lái xe và vận hành máy móc: khi lái xe hoặc vận hành máy móc cần lưu ý là thỉnh thoảng có chóng mặt hoặc mệt mỏi có thể xảy ra trong thời gian điều trị với bất kỳ loại thuốc trị tăng huyết áp nào, trong đó có valsartan.
Xử lý khi quá liều thuốc
Nếu bệnh nhân uống quá liều thuốc, biểu hiện quá liều hay gặp nhất là tụt huyết áp và nhịp tim nhanh; cũng có thể xảy ra nhịp tim chậm do kích thích thần kinh phó giao cảm (thần kinh phế vị); giảm mức độ nhận thức, trụy tuần hoàn và sốc. Khi đó cần đưa nhanh bệnh nhân đến cấp cứu tại bệnh viện.
Tác dụng phụ của valsartan
Tác dụng phụ của valsartan thường nhẹ. Có thể xảy ra hạ huyết áp triệu chứng gây chóng mặt, đặc biệt trên bệnh nhân giảm thể tích dịch nội mạch (như bệnh nhân đang dùng liều cao thuốc lợi tiểu). Đôi khi xảy ra tăng kali huyết; có thể bị phù. Một số tác dụng phụ ít gặp như thiếu máu, giảm bạch cầu trung tính; rất hiếm gặp như tiêu chảy, rối loạn vị giác, ngất, mệt mỏi, ho khan, nhức đầu, giảm tiểu cầu, chảy máu cam, đau khớp, đau cơ và các phản ứng mẫn cảm (như nổi mẩn, ngứa, viêm mạch và bệnh huyết thanh).
Các thuốc ảnh hưởng đến valsartan
Sự kết hợp valsartan và atenolol làm tăng tác dụng chống tăng huyết áp hơn là sử dụng riêng lẻ, nhưng tác dụng giảm nhịp tim không bằng khi chỉ sử dụng đơn độc atenolol. Khi kết hợp valsartan với warfarin không làm thay đổi dược động học của valsartan hay thời gian chống đông máu của warfarin. Dùng kết hợp với thuốc lợi tiểu tiết kiệm kali (như spironolacton, triamteren, amilorid), các thuốc bổ sung kali hay các thuốc thay thế muối có chứa kali có thể dẫn đến tăng nồng độ kali huyết thanh và trên bệnh nhân suy tim có thể tăng nồng độ creatinin huyết thanh.
ThS. Nguyễn Thế Minh
