Vai trò quan trọng của khám sức khỏe định kỳ cho trẻ dưới 24 tháng tuổi

Tăng cường chăm sóc sức khỏe cho trẻ dưới 24 tháng tuổi

Theo BS.CKI. Phạm Thị Hoàng Liên, Trưởng khoa Dinh dưỡng tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Nghệ An (CDC Nghệ An), giai đoạn từ 0 - 24 tháng tuổi là thời điểm đặc biệt quan trọng, cần tiến hành khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. Ngoài ra, việc tư vấn và hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc cũng rất cần thiết, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và vận động, từ đó phát huy tối đa tiềm năng trong tương lai.

Giai đoạn đầu đời từ 0 - 24 tháng tuổi là thời kỳ vô cùng quan trọng, cần phải thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, cần cho trẻ bú sớm trong vòng 30 phút đến 1 giờ sau khi sinh. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu là rất quan trọng. Cha mẹ nên cho trẻ bú theo nhu cầu, không bú vặt, và cho trẻ bú cả ngày lẫn đêm. Khi cho trẻ bú, hãy cho trẻ bú hết một bên bầu vú trước khi chuyển sang bên còn lại, để trẻ nhận được cả sữa đầu và sữa cuối trong mỗi cữ bú.

Đối với trẻ từ 6 - 12 tháng, thời điểm bắt đầu ăn dặm nên là khi trẻ tròn 6 tháng. Nguyên tắc ăn dặm là cho trẻ ăn ít một và tăng dần lượng thức ăn để trẻ làm quen với thực phẩm. Số bữa ăn, lượng thức ăn và độ đặc của thực phẩm cần được điều chỉnh phù hợp với lứa tuổi. Khi bắt đầu ăn dặm, trẻ có thể ăn trái cây mà không thêm đường. Cần tránh cho trẻ ăn vặt giữa các bữa ăn. Để đảm bảo dinh dưỡng, nên đa dạng hóa các loại thực phẩm trong mỗi bữa, và mỗi bữa ăn dặm cần cung cấp đủ 4 nhóm thực phẩm cơ bản theo mô hình ô vuông thức ăn.

Về việc sàng lọc nguy cơ tự kỷ ở trẻ từ 18 - 23 tháng, trong giai đoạn này, bên cạnh việc đánh giá phát triển tinh thần và vận động, cán bộ y tế hỗ trợ cha mẹ thực hiện sàng lọc nguy cơ tự kỷ bằng công cụ Bảng hỏi Sàng lọc tự kỷ MCHAT-R. Nếu tổng điểm đạt từ 3 trở lên, có nghĩa là sàng lọc dương tính, trẻ sẽ được xác định có nguy cơ trung bình hoặc cao về tự kỷ. Khi đó, cán bộ y tế sẽ tư vấn chuyển trẻ đến khám chuyên khoa tâm bệnh, phòng/khoa tâm lý hoặc khoa nhi tại bệnh viện tỉnh để tiến hành đánh giá chuyên sâu và can thiệp.

Về vấn đề tiêm chủng, cần tiếp tục tuyên truyền để nhấn mạnh với phụ huynh, vaccine là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ giúp nâng cao khả năng chống lại nhiều căn bệnh có thể đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe cho trẻ, cha mẹ cần ghi nhớ lịch tiêm phòng đầy đủ cho trẻ từ 0 - 24 tháng tuổi.

Hướng dẫn chi tiết khám và tư vấn

Để tiến hành khám và tư vấn, cán bộ y tế sẽ lập hồ sơ khám, ghi các thông tin hành chính vào Hồ sơ sức khỏe. Cán bộ sẽ tiến hành cân trọng lượng, đo chiều cao, vòng đầu và chu vi vòng cánh tay, đồng thời điền biểu đồ tăng trưởng của trẻ vào Sổ theo dõi sức khỏe. Các thông số trong phần đánh giá dinh dưỡng sẽ được ghi vào Phiếu khám theo độ tuổi.

Sau đó, cán bộ y tế sẽ hướng dẫn cha/mẹ/người chăm sóc trẻ và chuyển Phiếu khám sang bàn số 2. Tiếp theo, sẽ hỏi về tiền sử bệnh và dinh dưỡng của trẻ cũng như gia đình, thăm khám sức khỏe trẻ để đánh giá dấu hiệu sinh tồn, tình trạng dinh dưỡng, và quan sát sự phát triển về tinh thần và vận động. Cán bộ cũng sẽ đánh giá và tư vấn tiêm chủng, tiến hành thăm khám toàn thân và các bộ phận, cũng như kiểm tra sự phát triển để phát hiện dị tật và bệnh lý nếu có.

Cán bộ y tế sẽ đưa ra kết luận về tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ sau khi khám. Họ sẽ xem lại kết quả đánh giá dinh dưỡng của trẻ trong Phiếu khám và tư vấn cho những trẻ bị suy dinh dưỡng. Cán bộ cũng sẽ hỏi về chế độ nuôi dưỡng trẻ và nếu nhận thấy bà mẹ nuôi dưỡng trẻ không hợp lý, họ sẽ tư vấn cho cha/mẹ/người chăm sóc về cách nuôi con bằng sữa mẹ và chế độ ăn bổ sung cho trẻ.

Cán bộ y tế cũng sẽ tư vấn về tình trạng sức khỏe, tiêm chủng, và phát triển toàn diện của trẻ, sử dụng thẻ tư vấn để hướng dẫn cha/mẹ cách thực hiện và theo dõi. Cuối cùng, cán bộ sẽ đảm bảo rằng cha/mẹ/người chăm sóc đã hiểu đúng các tư vấn của bác sĩ hoặc y sĩ. Nếu cần thiết, trẻ sẽ được chuyển đến đơn vị khám bệnh, chữa bệnh phù hợp.

Về công tác chuẩn bị, Trạm Y tế sẽ lập kế hoạch khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em trên địa bàn hàng quý và gửi kế hoạch này đến Trung tâm Y tế huyện và UBND xã. Nếu cần hỗ trợ về nhân lực từ Trung tâm Y tế huyện, Trạm Y tế xã cần nêu rõ trong kế hoạch.

Đồng thời, Trạm Y tế sẽ phối hợp với chính quyền và các đoàn thể xã/thôn để thực hiện truyền thông đến cộng đồng về tầm quan trọng và mục đích của việc khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em. Trước buổi khám, Trạm Y tế sẽ thông báo cho cha mẹ của từng trẻ 2-3 ngày để họ nắm rõ lịch trình.

Về hướng dẫn nhân lực, cần bố trí một ekip khám gồm 1 bác sĩ và 2 nhân viên y tế. Các nhân viên tham gia khám cần được tập huấn hoặc phổ biến về nội dung khám sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn này. Có thể huy động sinh viên tình nguyện từ các trường đào tạo nhân lực y tế trên địa bàn, cùng với nhân viên y tế thôn, bản và cô đỡ thôn, bản để hỗ trợ công tác đón tiếp và hướng dẫn cha mẹ đưa trẻ đến các bàn khám.

Gia Minh