1. Vai trò của thuốc trị tăng huyết áp
Thuốc trị huyết áp có vai trò then chốt trong việc kiểm soát và ổn định huyết áp, giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim và suy thận.
Không chỉ làm giảm con số huyết áp đơn thuần, các nhóm thuốc còn tác động đến nhiều cơ chế bệnh sinh khác nhau: Giãn mạch, giảm gánh nặng cho tim; bảo vệ chức năng thận; hạn chế tổn thương mạch máu nhỏ ở não và mắt.
Nhiều nghiên cứu lớn đã chứng minh rằng việc điều trị tăng huyết áp bằng thuốc giúp giảm rõ rệt tỷ lệ tử vong và tàn phế do biến cố tim mạch. Vì vậy, tuân thủ điều trị được xem là một trong những biện pháp quan trọng nhất để kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh tăng huyết áp.
Thuốc huyết áp có vai trò then chốt trong việc kiểm soát và ổn định huyết áp, giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
2. Thời điểm nào uống thuốc trị tăng huyết áp là tốt nhất?
Huyết áp của con người không cố định, mà dao động theo nhịp sinh học ngày - đêm. Ban ngày, khi chúng ta tỉnh táo và vận động, hệ thần kinh giao cảm hoạt động mạnh, tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, khiến huyết áp cao hơn.
Ngược lại, ban đêm trong giấc ngủ sâu, hệ phó giao cảm chiếm ưu thế, các hormon như melatonin tăng tiết, làm mạch máu giãn ra, nhịp tim chậm lại và huyết áp giảm xuống. Sự giảm này thường vào khoảng 10 - 20% so với ban ngày, được coi là nhịp giảm sinh lý, giúp tim và mạch máu có thời gian nghỉ ngơi.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có kiểu dao động huyết áp như vậy. Một số người không giảm huyết áp ban đêm, thậm chí huyết áp ban đêm còn cao hơn ban ngày. Đây là tình trạng thường gặp ở người bệnh tăng huyết áp lâu năm, đái tháo đường, bệnh thận mạn, hội chứng ngưng thở khi ngủ… và liên quan đến nguy cơ tim mạch, đột quỵ, suy thận cao hơn.
Ngược lại, cũng có những người huyết áp giảm quá mức về đêm, dễ dẫn đến thiếu máu não thoáng qua hoặc nhồi máu não vào sáng sớm. Đặc biệt, ngay sau khi thức dậy (khoảng 5 - 9 giờ sáng), cơ thể trải qua hiện tượng "morning surge" – huyết áp vọt tăng nhanh. Đây là thời điểm được ghi nhận có tỷ lệ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhịp cao nhất trong ngày.
Điều quan trọng nhất khi điều trị tăng huyết áp không phải là uống thuốc vào thời điểm nào, mà là uống đúng liều, đều đặn mỗi ngày theo chỉ định của bác sĩ.
Chính vì hiểu rõ nhịp sinh học này, nhiều nghiên cứu trước đây cho rằng nên uống thuốc huyết áp vào buổi sáng, lý tưởng khoảng 6 - 7 giờ, để khống chế cơn vọt huyết áp sáng sớm và thuận tiện cho tuân thủ điều trị. Một số nghiên cứu thậm chí gợi ý rằng uống thuốc buổi tối có thể tốt hơn cho nhóm bệnh nhân không giảm huyết áp ban đêm hoặc huyết áp tăng cao vào ban ngày.
Tuy nhiên, các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn gần đây, đặc biệt là TIME trial công bố trên New England Journal of Medicine năm 2022, với hơn 21.000 bệnh nhân, đã chỉ ra rằng việc uống thuốc vào buổi sáng hay buổi tối không tạo ra sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ tử vong và biến cố tim mạch nặng.
3. Uống thuốc đúng liều, đều đặn mỗi ngày mới quan trọng
Thời điểm uống thuốc huyết áp không có "giờ vàng" chung cho tất cả mọi người, mà cần cá thể hóa. Điều quan trọng nhất khi điều trị tăng huyết áp không phải là uống thuốc vào thời điểm nào, mà là uống đúng liều, đều đặn mỗi ngày theo chỉ định của bác sĩ.
Một điều đáng lưu ý khác, nhiều bệnh nhân nhịn ăn để đi xét nghiệm máu buổi sáng, rồi lo ngại uống thuốc huyết áp sẽ ảnh hưởng kết quả, nên đã bỏ liều thuốc hôm đó.
Thực tế, phần lớn các thuốc hạ áp (như ức chế men chuyển, ức chế thụ thể AT1, chẹn kênh canxi, chẹn beta) đều có thể uống khi bụng đói, chỉ cần với nước lọc, không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm máu thông thường.
Việc bỏ thuốc mới là điều nguy hiểm, vì huyết áp có thể tăng vọt trong thời gian chờ xét nghiệm, gây đau đầu, chóng mặt, thậm chí đột quỵ. Ngoại trừ một số loại thuốc đặc biệt mà bác sĩ dặn ngưng tạm thời, bệnh nhân hoàn toàn có thể và nên uống thuốc huyết áp đúng giờ, kể cả khi đang nhịn ăn xét nghiệm.
Xem thêm video đang được quan tâm:
5 biện pháp để ổn định huyết áp và bảo vệ tim mạch.
