Cây xạ đen có thể dùng được tất cả các bộ phận gồm: Thân, cành, lá… Xạ đen có thể dùng tươi hay khô đều được. Sau khi thu hoạch, các phần của cây xạ đen được rửa sạch rồi để ráo nước. Có thể cắt thành từng đoạn ngắn, phơi hoặc sấy khô. Sơ chế xong cho vào túi nylon để nơi thoáng mát, khô ráo để sử dụng dần.
Đối với những người trồng được cây xạ đen có thể dùng tươi. Để tiện lợi cho việc sử dụng, lưu trữ lâu dài chúng ta nên lựa chọn xạ đen khô tại cơ sở uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ.
1. Lưu ý khi dùng xạ đen
Xạ đen có thể dùng riêng hoặc kết hợp với các loại thảo mộc khác như cỏ ngọt, tâm sen, giảo cổ lam… được hãm dưới dạng trà, uống hàng ngày.
Tuy nhiên cũng như các loại dược liệu khác, khi dùng xạ đen uống hàng ngày cũng cần lưu ý một số vấn đề dưới đây để việc dùng xạ đen được an toàn và hiệu quả.
TS. Lương Y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, thông thường xạ đen dùng sẽ tương ứng từ 10 – 15g dược liệu khô, tối đa chỉ nên dùng xạ đen khoảng 70g/ngày. Không nên dùng xạ đen vượt quá liều lượng cho phép, vì quá liều có thể làm tụt huyết áp, hoa mắt, chóng mặt.
Thuốc hoặc trà từ xạ đen nên nấu hoặc hãm đúng liều lượng và dùng hết trong ngày, tránh để qua đêm, bởi khi sử dụng qua đêm có thể gây đầy bụng, đau bụng, thậm chí tiêu chảy.
Không được tự ý tăng giảm liều lượng hoặc phối hợp xạ đen với các loại dược liệu khác, để tránh gây ra những tác dụng không mong muốn.
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con cho bú không nên dùng xạ đen. Ngoài ra, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, bệnh nhân suy gan, suy thận là những đối tượng không nên sử dụng. Trường hợp muốn dùng xạ đen để hỗ trợ điều trị các bệnh ung thư cần hỏi ý kiến của bác sĩ.
Xạ đen có tác dụng an thần nên có thể gây buồn ngủ, ngủ gà… cần lưu ý khi lái xe, vận hành máy móc và làm những công việc cần sự tỉnh táo.
Khi uống xạ đen không nên sử dụng thức uống có cồn (rượu, bia), các loại thực phẩm như cà pháo, đậu xanh, măng chua, rau muống... vì có thể làm giảm tác dụng của xạ đen.
Đối với người đang dùng thuốc tây y để điều trị các bệnh khác, nên uống thuốc tây và các bài thuốc từ cây xạ đen cách nhau tối thiểu 30 phút, để đạt hiệu quả và tránh tương tác thuốc bất lợi.
2. Một số bài thuốc từ xạ đen
Nước xạ đen cần dùng hết trong ngày, tránh để qua đêm.
Theo BSCKII Trần Ngọc Quế, Chủ tịch Hội Đông Y Quảng Bình, cây xạ đen có tác dụng phòng và hỗ trợ trị nhiều bệnh. Cụ thể:
- Bài thuốc dành cho người mắc bệnh gan, mật: 50g thân và lá xạ đen kết hợp với 10g mật nhân và 30g cà gai leo, đem nấu với 2 lít nước. Sau khi sôi được 15 phút thì tắt bếp và lọc lấy phần nước để chia thành nhiều lần uống trong ngày.
- Bài thuốc tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh: Lấy 70g lá và thân xạ đen nấu với 1,5 lít nước đến khi sôi thì giảm nhiệt và để trong 20 phút, sau đó lấy phần nước để uống thay nước lọc.
- Hỗ trợ điều trị các loại ung thư: Cây xạ đen 40g, bạch hoa xà 30g, bán chi liên 20g. Tất cả đem sắc với 1,5 lít nước. Đun lửa nhỏ đến khi còn khoảng 600ml. Để nguội rồi chia ra uống trong ngày, nên uống sau khi ăn 15 phút.
Hoặc có thể sử dụng 30g xạ đen, 20g cỏ lưỡi rắn và 6g cam thảo dây. Đem tất cả các nguyên liệu này bỏ vào ấm hãm như hãm chè và uống hết trong ngày.
- Hỗ trợ tăng cường sức đề kháng: 70g lá và thân cây xạ đen đem đun với khoảng 1,5 lít nước. Sau khi sôi thì đun lửa nhỏ khoảng 20 phút. Để nguội, uống thay nước lọc hàng ngày.
- Thông kinh, lợi tiểu, giải nhiệt: 15g xạ đen, 12g kim ngân hoa đem sao vàng rồi hãm nước như nước chè uống trong hết trong ngày. Chỉ sau vài ngày uống bạn sẽ thấy tình trạng bệnh thuyên giảm hẳn.
- Giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm căng thẳng: 15g xạ đen, 15g giảo cổ lam, 15g nấm linh chi. Sắc chung tất cả để lấy nước uống hàng ngày.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan (viêm gan B, C, D): 15g xạ đen, kim ngân hoa 20g, cây nhội 20g, cỏ máu 20g, sắc uống hàng ngày.
- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Xạ đen 30 g, xuyến chi 50 gam, cỏ màn chầu 30g, đun với 2 lít nước uống trong ngày.
- Giúp huyết áp duy trì, ổn định: Xạ đen 30g, cây mật gấu 15g, sắc uống mỗi ngày.
- Điều trị chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh: Xạ đen 30g, đỏ ngọn 20g, trinh nữ 20g, lạc tiên 20g, cỏ máu 15g. Sắc uống hàng ngày đến khi hết mất ngủ.
- Giúp mau lành vết thương, chữa nhiễm trùng vết thương, sát trùng vết thương: Rửa tổn thương sạch sẽ rồi giã nát 3 - 5 lá xạ đen tươi để đắp lên vết thương sau đó băng lại.
Lưu ý, đối với các bệnh mạn tính như ung thư, tăng huyết áp, đái tháo đường… người bệnh cần tuân thủ điều trị của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc. Khi dùng xạ đen nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc để dùng cho đúng, mang lại hiệu quả tối ưu.
Mời độc giả xem thêm video:
Viêm mũi dị ứng khi giao mùa.
