Uống nhiều bia rượu khiến gan kiệt sức

Gần 50% nam giới trưởng thành uống rượu bia ở mức nguy hại

ThS.BS Trần Quốc Bảo, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, tiêu thụ rượu bia ở nước ta hiện ở mức cao và tăng nhanh. Trong giai đoạn 2010-2015, sản lượng bia tăng trung bình 7%/năm; sản lượng rượu tăng 4,4%/năm. Ước tính 200 triệu lít rượu không chính thống/năm. Tiêu thụ rượu bia tính theo lít cồn nguyên chất ở nước ta vào mức rất cao, xếp thứ 2 trong các nước Đông Nam Á – Thái Bình Dương và xếp thứ 10 châu Á (sau Hàn Quốc, Ấn độ, Nepal, Thái lan...) và thứ 29 thế giới.

Theo điều tra STEPS 2015 của Cục Y tế dự phòng, tỉ lệ uống rượu bia ở người trưởng thành rất cao, có tới 77% nam giới và 11% nữ giới hiện tại có uống rượu bia trong 30 ngày qua. Đáng chú ý, tỉ lệ nam giới hiện uống rượu bia của Việt Nam cao hơn mặt bằng chung toàn cầu và của các khu vực, xếp thứ 22 thế giới, cao hơn tất cả các nước châu Á. Tuổi càng cao, tần suất uống rượu bia càng tăng (1,9% ở nam giới 18-29 so với 31,5% người 50-69 uống rượu bia hàng ngày).

“Nhóm tuổi trẻ tần suất uống ít hơn nhưng uống nhiều hơn trong mỗi lần uống so với nhóm tuổi già. Gần một nửa nam giới trưởng thành của VN đã uống rượu bia ở mức nguy hại. Tỉ lệ nam giới uống ở mức nguy hại cao hơn rất nhiều so với mặt bằng chung của thế giới và tỉ lệ này gia tăng qua các năm”- ThS. Bảo bày tỏ lo ngại.

Uống rượu bia nhiều tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan. Ảnh minh hoạ.

Rượu bia tàn phá lá gan

Nhiều nghiên cứu đã chỉ rõ, rượu bia gây rất nhiều tác hại cho cơ thể, đặc biệt trong đó phải kể đến tác hại với gan. Khi con người uống rượu bia trong thời gian dài với lượng lớn sẽ khiến gan phải làm việc liên tục để giải độc, lâu ngày sẽ làm gan bị suy yếu và thoái hoá dần các chức năng. Đồng thời lượng độc tố tồn đọng chưa được xử lý hết sẽ phá hoại gan, ngấm vào máu và tiếp tục tổn hại các bộ phận khác trong cơ thể.

ThS. Bảo cho rằng, tác hại đối với sức khỏe của rượu bia chủ yếu là do chất cồn (ethanol) gây ra, không phụ thuộc là bia hay rượu mà phụ thuộc vào lượng uống (bao nhiêu cồn) và cách thức uống (tần suất sử dụng). Một trong những ảnh hưởng chủ yếu của rươụ bia đối với sức khỏe là gây ảnh hưởng đến gan, đường tiêu hóa, làm nặng thêm các tổn thương… Rượu bia cũng là nguyên nhân gián tiếp của 200 loại bệnh tật, chấn thương và là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh.

Rượu bia và ethanol cũng được Tổ chức Nghiên cứu Ung thư IARC xếp vào nhóm chất gây ung thư, trong đó có ung thư gan. Sử dụng nhiều rượu bia cũng gây tổn thương gan, xơ gan, làm nặng nề các tổn thương do virút viêm gan C, B viêm tụy cấp tính/mạn tính… làm suy giảm hệ miễn dịch dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm cao hơn.

Theo điều tra về tình hình ung thư ở trên thế giới năm 2012, ung thư gan đứng thứ 7 trong 10 bệnh ung thư phổ biến ở cả 2 giới với tỉ lệ mắc là 10,1% và tỉ lệ tử vong là 9,5%. Riêng tại Việt Nam, ung thư gan gặp khá nhiều, đứng hàng thứ 2 trong 10 bệnh ung thư phổ biến ở cả 2 giới chỉ sau ung thư phổi. Tỉ lệ mắc ung thư gan nói chung của cả 2 giới tại nước ta chiếm tới 24,6%, tỉ lệ tử vong chiếm 23,7%. Một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan đó là uống nhiều rượu bia, bên cạnh các yếu tố khác như người có virut viêm gan B, C, tiểu đường, thừa cân, phơi nhiễm với độc tố môi trường…

Bảo vệ gan trước tác hại của rượu bia, cách nào?

Trước những tác hại của rượu bia với sức khỏe, các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân nên hạn chế và tiến tới từ bỏ thói quen uống rượu bia. Đây chính là cách để bảo vệ gan trước tác hại của rượu bia, cũng như để có một sức khỏe tốt. Không có mức độ uống rượu bia nào là an toàn, mức độ uống khác nhau ở từng người. Uống rượu bia ở bất kỳ mức độ nào cũng đều tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư.

Về chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, chuyên gia dinh dưỡng - TS. Từ Ngữ, Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho rằng, các bệnh về gan nói chung đều ảnh hưởng tới chức năng gan. Gan có chức năng giải độc, tạo mật, dự trữ, chuyển hóa. Muốn có gan khỏe mạnh chúng ta không nên đưa chất độc vào cơ thể - một trong những chất rất độc đối với gan là rượu, do đó tuyệt đối không nên uống rượu.

“Người bệnh gan giai đoạn đầu thường có biểu hiện chán ăn, do đó cần kết hợp giữa điều trị và dinh dưỡng. Điều quan trọng nhất là cần bổ sung nước và các loại vitamin, ở giai đoạn này điều trị quan trọng hơn vấn đề dinh dưỡng. Đến giai đoạn mạn tính, quan trọng là làm sao để tế bào gan tái tạo được vì gan là một trong những cơ quan tái tạo tốt nhất. Tức là cần cung cấp lượng protein nhất định, nên chọn các protein tốt, trong đó sữa là một loại thực phẩm có protein dễ tiêu hóa, dễ hấp thu. Giảm lipid từ động vật, có thể ăn cá, vì cá dễ tiêu hóa hơn. Hạn chế những thực phẩm nhiều cholesterol. Vitamin A cũng nên được tăng cường, nó có nhiều trong các loại gan động vật, ngoài ra cần bổ sung  thêm cả vitamin C. Nước hoa quả ép, tốt nhất ăn cả xơ. Cần chia nhỏ bữa ăn để gan không phải tiết mật một lúc quá nhiều, ăn đúng giờ. Người bệnh cần có chế độ nghỉ ngơi và chế độ vận động phù hợp”- TS. Từ Ngữ hướng dẫn.

Bên cạnh các biện pháp từ ăn uống sinh hoạt, các chuyên gia cũng khuyến cáo người dân có thể sử dụng một số loại dược liệu như actiso, rau đắng đất, bìm bìm biếc… Đây là những dược liệu có tính giải độc gan rất tốt cho sức khoẻ.

Lê Nguyên