Uống hóa chất tự tử bất thành, thanh niên phải cắt bỏ toàn bộ thực quản

Đường tiêu hóa tổn thương nghiêm trọng

Đến giờ, TS.BS.Trần Mạnh Hùng - Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bạch Mai vẫn nhớ như in ca phẫu thuật cho cậu sinh viên trẻ. Do căng thẳng trước áp lực bị đòi nợ, cậu sinh viên trẻ chọn con đường giải thoát bằng việc uống 300ml hóa chất tẩy rửa bồn cầu.

Kết quả, cuộc tự tử bất thành nhưng chàng sinh viên rơi vào tình trạng nuốt khó khăn bởi tổn thương thực quản do hoá chất gây hẹp thực quản.

Ngày 24/8, bệnh nhân được chuyển đến Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng cơ thể bắt đầu suy kiệt (BMI: 19), đau tức ngực sau xương ức, không nuốt được (kể cả nước bọt), kích thích, buồn nôn, nôn liên tục.

Do không nuốt được nên bệnh nhân được nuôi dưỡng bằng 2 đường: Truyền tĩnh mạch và bơm qua sonde mở thông hỗng tràng trước đó để đảm bảo năng lượng 2.500 kcal/ ngày. Sau 1 tuần nuôi dưỡng, cân nặng bệnh nhân tăng 2,5 kg, BMI: 19,9 (Lúc mới vào viện, bệnh nhân nặng 55 kg; cao 1,7m; BMI: 19).

Song song với quá trình nuôi dưỡng để nâng thể trạng cho người bệnh, các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân làm các xét nghiệm, thăm dò đánh giá tổn thương toàn diện, cẩn thận và chu đáo.

Kết quả cho thấy toàn bộ thực quản và dạ dày tổn thương nghiêm trọng do chất ăn mòn gây co rút, chít hẹp thắt chặt toàn bộ thực quản và dạ dày. Lòng thực quản có nhiều sẹo (do bỏng hoá chất gây nên) gây chít hẹp hoàn toàn thực quản ở đoạn thực quản cổ ngay dưới hầu, máy soi không thể đi sâu xuống được, vị trí hẹp cách cung răng trước 20 cm.

Vì chít hẹp nên không thể soi xuống được dạ dày. Chụp MSCT ngực bụng, dựng hình thực quản cho thấy thực quản bị teo hẹp trên 1 đoạn dài, hẹp ở nhiều vị trí, dạ dày bị teo nhỏ lại, thành dày. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng được làm nội soi đại tràng, đo chức năng hô hấp, siêu âm tim… để đảm bảo an toàn trong cuộc mổ.

Sau khi được hội chẩn, các bác sĩ buộc phải đưa ra một quyết định vô cùng khó khăn, đó là cắt bỏ toàn bộ thực quản và dạ dày, dự kiến tạo hình lại đường tiêu hóa trên bằng hồi đại tràng phải.

Đối diện với chỉ định này đồng nghĩa với việc bệnh nhân sẽ phải mất một thời gian để tập ăn uống trở lại. Bởi lẽ, cắt bỏ toàn bộ dạ dày là điều không tốt cho quá trình tiêu hóa thức ăn về sau. Bệnh nhân sẽ phải kiểm tra sức khỏe định kỳ. Chất lượng cuộc sống ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng do thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt.

7 giờ đồng hồ cắt bỏ và tạo hình đường tiêu hóa cứu sống bệnh nhân

TS.BS.Trần Mạnh Hùng là người trực tiếp cùng với ê-kíp phẫu thuật cho ca bệnh đặc biệt này. Bệnh nhân được mổ qua 3 tăng thì.

Thì 1 - ngực: Phẫu thuật nội soi cắt toàn bộ thực quản ngực, do thực quản tổn thương nặng gây hoại tử, viêm dính nên sau 3,5 giờ mới cắt xong thực quản ngực.

Thì 2 - bụng: Mổ mở kiểm tra thấy dạ dày co rút teo nhỏ, hẹp hoàn toàn từ tâm vị đến môn vị, không còn khoảng trống trong lòng dạ dày. Các bác sĩ tiến hành cắt bỏ toàn bộ dạ dày. Kiểm tra giải phẫu hồi đại tràng phải, tiên lượng có thể đảm bảo tiêu chuẩn để thay thế dạ dày và thực quản, giải phóng hồi đại tràng phải thận trọng, rõ ràng.

Thì 3 - cổ: Mở cổ bên trái, cắt bỏ thực quản cổ trên chỗ hẹp, tương đương bờ trên tuyến giáp, lập lại lưu thông đường tiêu hóa bằng miệng nối thực quản hồi tràng tại đây.

Có thể nói, đây là ca mổ vô cùng phức tạp, phải được thực hiện bởi phẫu thuật viên có trình độ chuyên môn tốt, kỹ năng và kinh nghiệm lâm sàng thành thạo.

Sau 7 tiếng, ca phẫu thuật phức tạp đã thành công vượt sự mong đợi. Bệnh nhân không phải truyền máu trong và sau mổ, không có tai biến hay biến chứng gì. 

Nhờ "đôi bàn tay" của các phẫu thuật viên dày dặn kinh nghiệm Khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Bạch Mai đã tạo hình đường tiêu hóa để thay thế cho nhiều tạng lớn, có chức năng quan trọng, ở những vị trí khó, với nhiều miệng nối khác nhau sao cho đảm bảo được chức năng vận chuyển, chức năng tiêu hóa thức ăn cũng như chất lượng cuộc sống sau phẫu thuật của bệnh nhân.

Sau mổ bệnh nhân tỉnh táo, ngày thứ 3 sau mổ bệnh nhân được rút dẫn lưu ngực và đã có trung tiện, đến ngày thứ 7 bệnh nhân đã ăn được nước cháo, nuốt không nghẹn, đại tiện phân vàng. Hiện tại bệnh nhân đang phục hồi tốt và sẽ được ra viện trong những ngày sắp tới.

Ca bệnh hiếm gặp trên thế giới

Nhớ lại quá trình thực hiện ca phẫu thuật, TS. Hùng chia sẻ: Thực quản bệnh nhân bị bỏng toàn bộ nên rất dính với các tổ chức xung quanh, không giống với các phẫu thuật cắt thực quản do các bệnh lý khác, ca bệnh này gây khó cho phẫu thuật viên trong việc phẫu tích thực quản ở ngực.

Đặc biệt, giải phẫu của thực quản ngực liên quan đến nhiều mạch máu lớn như động mạch chủ, tĩnh mạch chủ, động mạch phổi, tĩnh mạch phổi và khí phế quản, ống ngực… nên chỉ cần một sơ xuất nhỏ trong việc phẫu tích cũng có thể gây nên hậu quả nghiêm trọng. 

Mặt khác bệnh nhân bị hẹp thực quản rất cao, ngay dưới hầu nên kíp phẫu thuật phải phẫu tích thực quản đoạn cổ lên rất cao để có thể lấy được hết tổn thương, cũng là yếu tố gây khó khăn trong việc làm miệng nối ở đây để phục hồi lưu thông đường tiêu hóa. 

Bên cạnh đó phải lựa chọn bộ phận để thay thế cho cả thực quản và dạ dày sao cho đảm bảo được chức năng vận chuyển, chức năng tiêu hóa thức ăn cũng như chất lượng cuộc sống sau phẫu thuật của bệnh nhân. Phải lập lại lưu thông đường tiêu hóa nên có nhiều miệng nối phải được thực hiện, nguy cơ xì rò, bục miệng nối nhiều hơn…

TS. Hùng cho biết: Đây là loại tổn thương hiếm gặp, cho đến nay trên thế giới chỉ có vài trường hợp được thông báo dưới dạng các ca lâm sàng. Tuy nhiên, đó chỉ là các trường hợp cắt bỏ thực quản bị tổn thương do uống nước tẩy rửa bồn cầu mà chưa có trường hợp nào phải cắt bỏ đồng thời cả thực quản và dạ dày được ghi nhận.

Đây là một phẫu thuật lớn, khó và vô cùng phức tạp. Phẫu thuật tạo hình đường tiêu hóa với nhiều tạng lớn, có chức năng quan trọng, ở những vị trí khó phải cắt bỏ và phải lựa chọn bộ phận để tạo hình đường tiêu hóa với nhiều miệng nối khác nhau. 

Trong 6 tháng qua, đây là ca thứ 3 đã được TS. Hùng cùng với ê kíp phẫu thuật thành công cho bệnh nhân hỏng toàn bộ thực quản và dạ dày do chất ăn mòn. Qua đó cho thấy các phẫu thuật viên Bệnh viện Bạch Mai có thể thực hiện thành công các phẫu thuật lớn, khó, phức tạp ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Các bác sĩ nhắn nhủ tới những người đang quá căng thẳng bởi áp lực cuộc sống, dẫn đến trầm cảm, stress… nên cố gắng có lối sống và tư duy tích cực. Cuộc sống là vô cùng quý giá, nhiều người đang ngày đêm chiến đấu sinh tử để giành lại sự sống. Nếu ai đó cảm thấy quá căng thẳng, muốn giải tỏa cuộc sống thì có thể tìm gặp bác sĩ tâm lý hoặc sức khỏe tâm thần để được tư vấn, giải đáp….