Ung thư vòm họng giai đoạn 4: Đừng bỏ cuộc quá sớm

Ở giai đoạn cuối, ung thư vòm họng không còn giới hạn tại vùng vòm mà đã lan rộng, thậm chí di căn đến nhiều cơ quan khác. Tuy nhiên, sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại, đặc biệt là các liệu pháp miễn dịch và xạ trị điều biến, đang mở ra hướng đi mới giúp cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Ung thư vòm họng giai đoạn 4 là gì?

Ung thư vòm họng là loại ung thư phổ biến tại vùng đầu cổ, thường gặp ở nam giới trong độ tuổi 30–60. Giai đoạn 4 (stage IV) là giai đoạn cuối trong tiến trình phát triển của bệnh, được chia thành ba mức nhỏ:

• Giai đoạn IVA: Tế bào ung thư xâm lấn vào các cấu trúc xung quanh như nền sọ, hốc mắt, dây thần kinh sọ. Hạch cổ có thể sưng to trên 6 cm.
• Giai đoạn IVB: Ung thư lan rộng hơn, di căn xa đến phổi, gan, xương hoặc các cơ quan khác.
• Giai đoạn IVC (đôi khi không phân biệt riêng): Di căn xa rõ ràng, tiên lượng xấu.

Việc xác định đúng giai đoạn giúp bác sĩ lên kế hoạch điều trị phù hợp, giảm rủi ro và nâng cao khả năng sống sót cho người bệnh.

Dấu hiệu nhận biết giai đoạn cuối

Ở giai đoạn 4, triệu chứng của ung thư vòm họng trở nên rõ ràng và phức tạp hơn:

• Chảy máu mũi, nghẹt mũi kéo dài, kèm mủ hôi hoặc đau đầu vùng trán – thái dương.
• Ù tai, giảm thính lực, thậm chí điếc một bên tai do khối u chèn ép vòi nhĩ.
• Đau vùng cổ, nổi hạch to và cứng, không đau, thường nằm một bên cổ.
• Biểu hiện thần kinh: nhìn đôi, đau nửa mặt, sụp mi, tê bì do ung thư xâm lấn dây thần kinh sọ.
• Sút cân nhanh, mệt mỏi, khó nuốt, khàn tiếng nếu có di căn vùng họng – thanh quản.
• Đau xương, đau gan, khó thở nếu ung thư đã di căn xa.

Chẩn đoán bằng các kỹ thuật hiện đại

Để xác định chính xác mức độ lan rộng của ung thư, bác sĩ sẽ sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán kết hợp:

• Nội soi mũi – họng để phát hiện khối u và tiến hành sinh thiết mô nghi ngờ.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) và CT-scan đánh giá kích thước, vị trí khối u và xâm lấn.
• PET/CT toàn thân nhằm phát hiện di căn xa đến các cơ quan như phổi, gan, xương.
• Xét nghiệm EBV DNA trong máu giúp theo dõi tình trạng bệnh lý liên quan đến virus Epstein–Barr, vốn là yếu tố nguy cơ cao của ung thư vòm họng.

Những phương pháp điều trị mới và hiệu quả

1. Hóa – xạ trị đồng thời (tiêu chuẩn vàng)

Đây là phương pháp điều trị chính, đặc biệt ở giai đoạn IVA.

Hóa trị (thường dùng cisplatin kết hợp 5-FU hoặc docetaxel) giúp tiêu diệt tế bào ung thư toàn thân.

Xạ trị điều biến cường độ (IMRT) hoặc xạ trị điều biến thể tích (VMAT) giúp nhắm chính xác vào khối u, hạn chế ảnh hưởng mô lành.

Liệu trình thường kéo dài từ 6–8 tuần, phụ thuộc vào đáp ứng điều trị.

2. Hóa trị toàn thân

Áp dụng cho giai đoạn IVB, khi đã có di căn xa.

Các phác đồ phổ biến: cisplatin + gemcitabine, hoặc carboplatin + paclitaxel.

Hóa trị giúp kéo dài thời gian sống và kiểm soát triệu chứng.

3. Liệu pháp miễn dịch – hy vọng mới

Các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (checkpoint inhibitors) như toripalimab, pembrolizumab, nivolumab đang mở ra hướng đi mới cho điều trị giai đoạn muộn.

Toripalimab đã được FDA chấp thuận (2024) trong điều trị ung thư vòm họng tái phát hoặc di căn.

Các thử nghiệm lâm sàng đang ghi nhận hiệu quả khả quan, đặc biệt với bệnh nhân có khối u biểu hiện PD-L1.

4. Phẫu thuật (ít phổ biến)

Ít áp dụng trong giai đoạn này, chỉ dùng sau khi hóa – xạ trị nếu còn hạch di căn hoặc u cục bộ gây chèn ép nặng.

Ngoài ra, phẫu thuật đôi khi cần thiết để xử lý di căn xương, phổi hoặc gan có biến chứng.

Tiên lượng sống còn và chất lượng cuộc sống

Tiên lượng của ung thư vòm họng giai đoạn 4 phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Mức độ lan rộng của bệnh
• Khả năng đáp ứng điều trị
• Tình trạng sức khỏe nền của bệnh nhân

Tỷ lệ sống sau 5 năm đối với giai đoạn IVA/IVB vào khoảng 40–50%, trong khi một số trường hợp di căn xa có thể thấp hơn, dưới 20%. Tuy vậy, với điều trị đúng phác đồ và chăm sóc toàn diện, bệnh nhân vẫn có thể sống lâu hơn và duy trì chất lượng sống ổn định.

Hỗ trợ điều trị và chăm sóc toàn diện

• Dinh dưỡng: Cung cấp đủ năng lượng, vitamin, protein, hỗ trợ qua đường ống nếu nuốt khó.
• Phục hồi chức năng: Tập luyện phát âm, nuốt, trị liệu tâm lý – thần kinh.
• Giảm đau và kiểm soát triệu chứng: thuốc giảm đau, kháng viêm, hỗ trợ hô hấp.
• Tư vấn tinh thần: hỗ trợ tâm lý giúp người bệnh vượt qua khủng hoảng, tuân thủ điều trị tốt hơn.

Việc phát hiện sớm, điều trị tích cực và hỗ trợ đầy đủ chính là "chìa khóa" mang lại hy vọng cho người bệnh ung thư vòm họng giai đoạn muộn.

Biểu hiện cảnh báo ung thư vòm họng giai đoạn đầu

SKĐS - Ung thư vòm họng là bệnh lý ác tính nguy hiểm, thường biểu hiện với các triệu chứng mũi họng và dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý đường hô hấp thông thường khiến người bệnh chủ quan.