Phát hiện ung thư tiền liệt tuyến sau trục trặc khi quan hệ vợ chồng | SKĐS
Ung thư tiền liệt tuyến là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, dù tỷ lệ mắc bệnh chưa cao như ở các nước phát triển, nhưng số ca được phát hiện đang ngày càng tăng, kèm theo đó là tỷ lệ tử vong còn ở mức đáng lo ngại. Một trong những nguyên nhân chính là việc phát hiện muộn, điều trị chưa kịp thời, và thiếu nhận thức về tầm soát định kỳ.
Tỷ lệ mắc và tử vong đáng báo động
Mỗi năm, ước tính có hơn 1.200 nam giới Việt Nam được chẩn đoán mắc ung thư tiền liệt tuyến. Điều đáng chú ý là trong số đó, có đến 70% phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi khối u đã lan rộng hoặc di căn, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và tốn kém. Trong số các loại ung thư ở nam giới, ung thư tiền liệt tuyến hiện nằm trong nhóm năm bệnh phổ biến nhất về số ca mắc mới, và xếp thứ bảy về tỷ lệ tử vong.
Khám tầm soát là giải pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư tiền liệt tuyến. Hình minh họa.
Tỷ lệ sống thêm sau 5 năm đối với những người phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm có thể đạt trên 95%, nhưng nếu phát hiện muộn, tỷ lệ này có thể giảm xuống dưới 40%. Đây là lý do tại sao các bác sĩ khuyến cáo nên khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt với nhóm tuổi từ 50 trở lên.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Hiện nay, nguyên nhân chính gây ung thư tiền liệt tuyến vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều yếu tố đã được xác nhận là làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
- Tuổi tác: Nam giới từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ cao hơn nhiều lần so với người trẻ.
- Di truyền và tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có cha hoặc anh em ruột từng mắc bệnh, nguy cơ tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba.
- Chế độ ăn uống: Ăn nhiều chất béo từ động vật, thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh và trái cây làm tăng nguy cơ phát triển tế bào ung thư.
- Lối sống ít vận động, béo phì, hút thuốc, sử dụng rượu bia thường xuyên cũng là những yếu tố được xác định là rủi ro tiềm ẩn.
Một yếu tố khác không thể bỏ qua là tuổi thọ trung bình của nam giới ngày càng tăng, khiến số người bước vào độ tuổi dễ mắc ung thư tiền liệt tuyến cũng tăng theo.
Dấu hiệu nhận biết sớm ung thư tiền liệt tuyến
Đây là căn bệnh tiến triển âm thầm trong nhiều năm, không gây triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Chính vì vậy, rất nhiều bệnh nhân không nhận ra cho đến khi xuất hiện những biểu hiện bất thường như:
- Tiểu khó, tiểu rắt, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
- Tiểu nhiều lần, đặc biệt về đêm.
- Cảm giác tiểu không hết, đau rát khi đi tiểu.
- Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch.
- Đau vùng hông, lưng dưới hoặc xương chậu (nếu khối u đã lan rộng).
Khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu trên, nam giới không nên chủ quan mà cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và làm các xét nghiệm cần thiết.
Chẩn đoán và phương pháp điều trị
Hiện nay, việc phát hiện ung thư tiền liệt tuyến được thực hiện bằng nhiều phương pháp, trong đó phổ biến nhất là xét nghiệm máu định lượng PSA – một chỉ số đặc hiệu của tuyến tiền liệt. Ngoài ra, khám trực tràng, siêu âm, chụp MRI và sinh thiết cũng là những bước cần thiết để xác định chính xác sự hiện diện và giai đoạn của khối u.
Về điều trị, có nhiều hướng lựa chọn tùy theo giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe người bệnh:
- Theo dõi tích cực (Active Surveillance): Dành cho các trường hợp phát hiện sớm, khối u nhỏ, tiến triển chậm.
- Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt: Áp dụng khi khối u vẫn còn khu trú trong tuyến.
- Xạ trị ngoài hoặc cấy hạt phóng xạ: Được sử dụng trong nhiều trường hợp từ giai đoạn sớm đến trung bình.
- Điều trị nội tiết tố: Giảm nồng độ testosterone nhằm ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.
- Hóa trị: Áp dụng khi bệnh đã tiến xa, di căn đến các cơ quan khác.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phải dựa trên đánh giá chuyên sâu từ bác sĩ chuyên khoa, đảm bảo tối ưu hóa hiệu quả mà vẫn giữ được chất lượng sống cho người bệnh.
Mô phỏng cấu trúc tuyến tiền liệt và vị trí xuất hiện khối u ác tính.
Tầm soát định kỳ ngăn ngừa hậu quả
Tầm soát định kỳ là giải pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư tiền liệt tuyến. Nam giới từ 50 tuổi nên đi kiểm tra mỗi năm một lần, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc bệnh. Khám sớm không chỉ giúp phát hiện ung thư mà còn giúp nhận diện các bệnh lý khác liên quan đến tuyến tiền liệt như phì đại lành tính.
Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh: ăn nhiều rau củ quả, giảm chất béo, tập thể dục thường xuyên, tránh thuốc lá và hạn chế rượu bia có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đáng kể.
Ung thư tiền liệt tuyến không còn là bệnh hiếm gặp tại Việt Nam. Việc phát hiện muộn đang khiến hàng trăm người tử vong mỗi năm dù căn bệnh này hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Thay vì chờ đến khi có triệu chứng, nam giới nên chủ động kiểm tra định kỳ, bảo vệ sức khỏe bản thân và gìn giữ chất lượng sống về lâu dài.
