Ung thư ở nam giới: Tầm soát ngay khi có thể

Bác sỹ Wong Siew Wei, chuyên gia ung thư nội khoa chuyên về các bệnh ung thư tuyến tiền liệt, thận, bàng quang, đường tiêu hoá trên và phối thuộc Trung tâm ung thư Parkway Singapore chia sẻ về một số bệnh ung thư phổ biến ở nam giới Việt Nam.

Ung thư gan

Ở Việt Nam, tỷ lệ ung thư gan rất cao so với các quốc gia khác. Đây là một trong những bệnh ung thư phổ biến chỉ sau ung thư phổi (tiếp đến là ung thư dạ dày, ung thư đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt). Trong đó, các ca bệnh ung thư gan đang gia tăng rõ rệt ở nam giới Việt Nam, một trong các nguyên nhân có thể là vì mức độ phổ biến của bệnh viêm gan B ở Việt Nam.

Theo BS. Wong Siew Wei, viêm gan B là nguyên nhân chính gây ung thư gan, tiếp đó là tác nhân uống rượu khiến gan bị tổn thương nặng hơn. Quá trình sao chép DNA bị ảnh hưởng bởi stress cũng có liên quan đến nguy cơ ung thư gan tăng cao.

Ung thư gan có rất ít triệu chứng khi u ở kích thước 1-3 cm và khó nhận biết. Nhưng khi phát hiện ra bệnh thì đã quá muộn vì thận và gan đều đã bị hư hại. Vì thế, các chuyên gia thường khuyến cáo sàng lọc ung thư gan ở bệnh nhân viêm gan B, đặc biệt là những người có lượng vi rút viêm gan B cao trong xét nghiệm máu. 

Ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt phổ biến hơn nhiều so với ung thư thận hoặc bàng quang, nguy cơ lớn nhất chính là tuổi tác. Hiếm có bệnh nhân dưới 50 tuổi bị ung thư tuyến tiền liệt. Giai đoạn đầu của ung thư tuyến tiền liệt thường không có triệu chứng. Bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn tiến triển có thể gặp phải vấn đề bí tiểu. Do triệu chứng bệnh làm tắc nghẽn đường tiểu, họ sẽ phải rặn mạnh hơn khi đi vệ sinh. Họ cũng sẽ cảm thấy mắc tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm. Nhiều bệnh nhân nam nhầm lẫn các dấu hiệu này với tuổi già vì khi họ già đi, tuyến tiền liệt của họ phình to hơn và đương nhiên sẽ khiến việc đi tiểu khó khăn hơn.

Các yếu tố như tiền sử ung thư trong gia đình, di truyền đột biến gen đều có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Nếu người nam cũng mang gen đột biến, thì người đó có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt ít nhất là 30%, và bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi U40 hoặc U50. Tuy vậy tỉ lệ mắc bệnh do di truyền là từ 5-10% hoặc thấp hơn. Chế độ ăn uống dẫn đến bệnh ung thư tuyến tiền liệt thường không đặc biệt, nhưng vẫn cần lưu ý như dùng nhiều mỡ động vật có thể làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

Ung thư bàng quang và ung thư thận

Ung thư bàng quang có liên quan mật thiết với thói quen hút thuốc và tiếp xúc với hóa chất. Ung thư bàng quang có xu hướng xuất hiện máu trong nước tiểu. Khi ung thư phát triển trên niêm mạc bàng quang, phát hiện máu trong nước tiểu là triệu chứng đầu tiên. Đôi khi bệnh còn khiến người nam tiểu gắt, sau đó máu sẽ dần xuất hiện trong nước tiểu trước khi bệnh bắt đầu di căn. Ung thư bàng quang có các dạng phổ biến là ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp và dạng ít phổ biến hơn là ung thư bàng quang tế bào vảy.

Ung thư thận là căn bệnh ung thư thầm lặng. U thường lớn lên rất nhanh trước khi bạn nhận thấy bất thường, đặc biệt là ở những bệnh nhân trẻ tuổi dưới 50 hoặc 60, nhiều khối u đã lớn đến kích thước 9-10 cm trước khi bệnh nhân cảm thấy dấu hiệu căng tức vùng phía sau hoặc phía trước bụng.

Hiện không có xét nghiệm sàng lọc ung thư bàng quang hoặc thận. Vì vậy, nếu bệnh nhân nam phát hiện có máu trong nước tiểu, phải đi gặp bác sĩ. Bệnh có thể chỉ là viêm nhiễm thông thường hoặc do sỏi tiết niệu gây ra, và may mắn là không phải ung thư. Chụp CT hoặc MRI mỗi năm một lần có thể giúp sàng lọc các loại ung thư này. 

Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là bệnh phổ biến hơn tại các nước như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Bệnh này có liên quan đến một số nguy cơ bao gồm một loại vi khuẩn có tên là Hp. Ung thư dạ dày ở giai đoạn đầu không có triệu chứng. Những bệnh nhân may mắn được chẩn đoán ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm thường phát hiện bệnh qua nội soi.

Khi ung thư ngày càng lớn dần có thể gây ra các triệu chứng như thiếu máu. Bệnh nhân có nồng độ huyết sắc tố thấp khi xét nghiệm máu, và đây cũng là xét nghiệm đầu tiên được sử dụng để phát hiện ung thư.

Cũng có trường hợp ít phổ biến hơn là bệnh nhân bị thiếu máu nhiều đến mức nôn mửa ra máu hoặc đi ngoài ra phân đen. Trong trường hợp nặng, đặc biệt là khi khối ung thư nằm ở phần dưới cùng của dạ dày, u có thể chặn lối ra của dạ dày nếu nó phát triển quá lớn. Bệnh nhân sẽ nôn mửa nhiều do khối ung thư phát triển ở lối ra dạ dày.   

Phương pháp điều trị đối với các bệnh ung thư phổ biến ở nam giới

Hiện nay với sự phát triển của ngành dược, nhiều loại thuốc mới được nghiên cứu để điều trị ung thư tiền liệt tuyến có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ. Có thể kể đến công nghệ mới là dược phẩm phóng xạ. Bệnh nhân được tiêm thuốc vào máu, dược chất có gắn các đồng vị phóng xạ sau đó được điều hướng tới các tế bào ung thư, tại đây chúng phát ra tia bức xạ tiêu diệt khối u. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể áp dụng liệu pháp nhắm đích cho những bệnh nhân có mẫu bệnh phẩm ung thư mang đột biến gen.

Đối với ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn đầu, bác sỹ dùng kỹ thuật tinh vi hơn trong phẫu thuật như công nghệ robot để giảm thiểu biến chứng phẫu thuật. Theo bác sỹ Wong Siew Wei, liệu pháp proton cho bệnh ung thư tuyến tiền liệt sẽ sớm có mặt ở Singapore. Liệu pháp proton an toàn khi điều trị vì máy điều hướng tia xạ liều cao chính xác hơn đến các khu vực cụ thể.

Hiện nay có một nhóm thuốc mới được gọi là thuốc nhắm mục tiêu, tên là "Tổ hợp thuốc – kháng thể" (Antibody-drug conjugates). Đây là một loại hóa trị nhắm trúng đích sử dụng các kháng thể được liên kết với nhiều dạng hóa trị mức độ mạnh. Đó là một trong những phương pháp điều trị ung thư bàng quang mới nhất cho kết quả điều trị khá hiệu quả. Hiện nay, bác sỹ còn sử dụng phương án kết hợp điều trị thông qua thuốc kháng thể. Bệnh nhân sẽ được sử dụng liệu pháp miễn dịch nếu phù hợp.

Đối với ung thư dạ dày, bệnh cần được chẩn đoán trước thông qua nội soi và sinh thiết. Ung thư dạ dày có một số lựa chọn điều trị. Nhiều nước Đông Á ưu tiên điều trị ung thư dạ dày bằng phẫu thuật trước. Tuy nhiên, bác sỹ Wong Siew Wei cho biết ở các nước phương Tây lựa chọn chiến lược điều trị mới. Bác sỹ chọn làm hóa trị kết hợp với thuốc loại mới trong vài đợt đầu, sau đó mới phẫu thuật và điều trị bổ sung. 

Bác sỹ Wong Siew Wei, Trung tâm ung thư Parkway Singapore có lời khuyên cho nam giới rằng, nên khám sức khoẻ định kỳ, gặp tư vấn với bác sỹ ngay khi thấy có triệu chứng bất thường hoặc các triệu chứng có thay đổi so với trước đây, làm các xét nghiệm tầm soát bổ sung để phát hiện sớm bệnh ung thư và có hướng điều trị phù hợp.