Ung thư đại trực tràng thường gặp ở những người trên 50 tuổi, tuy nhiên, tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng trong nhiều năm gần đây tăng nhanh ở giới trẻ, tại Bệnh viện K căn bệnh này đã được chẩn đoán ở cả những bệnh nhân 20 tuổi.
Nếu như trước đây, người mắc ung thư đại trực tràng thường gặp ở độ tuổi trên 50 thì giờ đây căn bệnh này có xu hướng trẻ hóa. Tại Bệnh viện K, trung bình mỗi ngày tiếp nhận khoảng 5 trường hợp mắc ung thư đại trực tràng, đặc biệt có những bệnh nhân phẫu thuật ung thư đại trực tràng khi 12, 13 tuổi... Đó là hồi chuông cảnh báo, mọi người cần đi khám sức khỏe định kỳ, tầm soát phát hiện sớm để điều trị kịp thời.
Các khối u đại trực tràng ở bệnh nhân trẻ có tốc độ phát triển nhanh hơn những người lớn tuổi và thường được phát hiện ở giai đoạn muộn. Dấu hiệu ung thư đại trực tràng giai đoạn đầu dễ gây lầm tưởng với các bệnh lý đường tiêu hóa khác, do đó phần lớn bệnh nhân ung thư đại trực tràng ở nước ta được phát hiện bệnh chủ yếu là muộn, đều ở giai đoạn 3-4 nên điều trị gặp nhiều hạn chế. Ung thư đại trực tràng có thể phòng ngừa và phát hiện sớm, ở giai đoạn đầu tỷ lệ sống sau 5 năm lên tới 90%; dưới 10% bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn sống quá 5 năm.
Sở dĩ ung thư đại trực tràng ở nước ta cũng như nhiều nước đang phát triển tăng nhanh do liên quan trực tiếp đến lối sống, chế độ ăn. Người dân dần thích nghi với lối sống của phương Tây, trong đó béo phì, ít vận động, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, ăn ít trái cây và rau xanh, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu, hút thuốc lá... là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỷ lệ mắc bệnh. Ung thư đại trực tràng tăng gấp 3 do người Việt thích ăn những gì mình thích, mà không cần biết có gây hại hay không. Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Bằng chứng là 57% người trưởng thành ở nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO, trong khi lại ăn nhiều thịt; một nửa nam giới uống rượu bia ở mức nguy hại; béo phì tăng nhanh từ 12% năm 2010 lên 17,5% năm 2015; Việt Nam nằm trong top 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới...
Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố tuổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%.
Ung thư đại tràng có xu hướng trẻ hóa.
Dấu hiệu ung thư đại trực tràng
Ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng thường không có biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh chủ quan, lầm tưởng với nhiều bệnh lý đường tiêu hóa khác. Tuy nhiên, khi có những triệu chứng sau, cần đặc biệt lưu ý đến ung thư đại trực tràng:
Rối loạn tiêu hóa: Ban đầu có thể là ợ chua, sau là đau tức vùng bụng, co thắt dạ dày trước hoặc sau khi ăn.
Táo bón: Nếu đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, nên chú ý theo dõi.
Đi ngoài phân nhỏ, phân dẹt: Có nguy cơ ruột gặp phải những vật cản như các khối u, polyp to khiến hình dạng và kích thước phân thay đổi.
Đi ngoài ra máu: Đây là triệu chứng khá phổ biến ở các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Nguyên do khối u trong lòng ruột gây chảy máu.
Giảm cân bất thường, mệt mỏi: Hầu hết các trường hợp mắc ung thư đều có dấu hiệu giảm cân nhanh và nhiều trong thời gian ngắn, dù không ăn kiêng hay tập luyện gì gắng sức.
Ngay khi thấy những dấu hiệu này, nên đến cơ sở chuyên khoa y tế để thăm khám và được tư vấn, điều trị kịp thời. Việc khám sàng lọc và nội soi đại trực tràng giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng, đặc biệt cắt polyp qua nội soi giúp giảm tới 80% tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng.
Người trẻ tuổi cần làm gì để phòng ngừa ung thư đại tràng?
Cần chú ý tới chế độ ăn uống, bổ sung rau xanh để tránh các bệnh về đường ruột dễ gây tổn thương cho đại trực tràng và có thể biến chứng thành ung thư. Ngoài ra, nên tăng cường vận động thường xuyên như: tập thể dục, chạy bộ, tập gym,... và tránh ngồi một chỗ quá lâu.
Người thân trong gia đình của các bệnh nhân ung thư đại trực tràng nên xét nghiệm gene xem có bị các hội chứng di truyền hay không. Đây là những người có nguy cơ cao mắc bệnh này hơn bình thường, chính vì vậy, những người trẻ tuổi khi phát hiện mắc bệnh thì đã ở giai đoạn muộn (giai đoạn III hoặc IV). Nên thực hiện tầm soát ung thư đại trực tràng hàng năm là phương pháp tốt nhất để phòng ngừa bệnh.