Thời gian gần đây, Bệnh viện Da liễu Trung ương tiếp nhận một số trường hợp bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) tái phát sau phẫu thuật tại các cơ sở y tế không chuyên khoa da liễu. Điều này dẫn đến tình trạng khối u tái phát, lan rộng và xâm lấn sâu hơn. Gần đây nhất là hai trường hợp bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào đáy tái phát.
Bệnh nhân nữ, 34 tuổi, bệnh diễn biến 5 năm nay, khởi phát bệnh nhân xuất hiện sẩn màu da vùng mi dưới trái, không đau, không ngứa. Bệnh nhân đi khám được chẩn đoán là ung thư biểu mô tế bào đáy (khẳng định bằng giải phẫu bệnh) đã phẫu thuật 2 lần tại các bệnh viện ở tỉnh do khối u tái phát.
Khoảng 3 tháng nay, bệnh nhân lại phát hiện tổn thương xuất hiện trở lại tại vết mổ cũ với tính chất tương tự và đến khám Bệnh viện Da liễu Trung ương được sinh thiết và khẳng định chẩn đoán là ung thư biểu mô tế bào đáy tái phát.
Khám lâm sàng thấy có một u, kích thước 14 x 8 mm vùng mi dưới trái trên nền sẹo mổ cũ, màu da, trung tâm teo, thâm nhiễm, tăng sắc tố rải rác bề mặt. Bệnh nhân không đau, không ngứa. Tiền sử nghề nghiệp không tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng hoặc hóa chất, gia đình không có ai mắc bệnh ung thư.
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào đáy mi mắt dưới bên trái tái phát. Bệnh nhân được chỉ định nhập viện, điều trị nội trú bằng phương pháp phẫu thuật Mohs và tạo hình lại tổn khuyết.
Hình ảnh khối u tái phát trên nền sẹo mổ cũ (mũi tên xanh).
Trường hợp khác, bệnh nhân nam, 28 tuổi, bệnh diễn biến 2 năm nay, khởi phát bệnh nhân xuất hiện sẩn đỏ cánh mũi phải, bệnh nhân cậy nặn nhiều lần, tổn thương loét chảy dịch, tăng dần kích thước. Bệnh nhân đi khám được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào đáy (khẳng định bằng giải phẫu bệnh), đã phẫu thuật 2 lần tại cùng một bệnh viện.
Sau mổ, tổn thương thường xuyên, chảy dịch, đóng vảy trong lỗ mũi, bệnh nhân khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương được sinh thiết và được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào đáy tái phát.
Khám lâm sàng thấy bệnh nhân có một u kích thước 11x6 mm, sờ chắc, thâm nhiễm ở vùng cánh mũi phải ranh giới không rõ trên nền sẹo mổ cũ, khối u xâm lấn về phía niêm mạc cánh mũi, co kéo cánh mũi, chảy dịch, đóng vảy ở lỗ mũi bên phải.
Bệnh nhân được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào đáy cánh mũi phải tái phát và được phẫu thuật Mohs, tạo hình bằng vạt tại chỗ.
Hình ảnh khối u tái phát trên nền sẹo mổ cũ (mũi tên xanh), tổn thương xâm lấn vào niêm mạc cánh mũi, gây co kéo cánh mũi
Cả hai trường hợp bệnh nhân trên được chẩn đoán là ung thư biểu mô tế bào đáy nguy cơ cao (khối u tái phát và vị trí nguy cơ cao), được chỉ định nhập viện và xử trí bằng phương pháp phẫu thuật Mohs tại khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và Phục hồi chức năng – Bệnh viện Da liễu Trung ương. Sau phẫu thuật và tạo hình lại, tình trạng bệnh nhân ổn định.
Ung thư biểu mô tế bào đáy chiếm khoảng 75% tỷ lệ các ung thư da
Ung thư biểu mô tế bào đáy là ung thư da thường gặp nhất chiếm khoảng 75% tỷ lệ các ung thư da. Trên lâm sàng, ung thư biểu mô tế bào đáy có những đặc điểm là tổn thương bóng, hồng hoặc có sắc tố, bờ nổi cao hình chuỗi hạt ngọc trai hoặc những tổn thương giống sẹo xơ cứng.
Chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào đáy trên lâm sàng dựa vào những đặc trưng nêu trên, tuy nhiên nhiều tổn thương ở giai đoạn sớm, các thể đặc biệt (thể xơ hóa, thể nông, thể đáy – vảy hay tổn thương có tăng sắc tố) có thể gây khó khăn cho việc chẩn đoán, dễ nhầm lẫn với các tổn thương lành tính. Do đó, những bệnh nhân có những biểu hiện là các tổn thương trên da cần được khám và chẩn đoán bởi các bác sĩ chuyên khoa Da liễu.
Phương pháp đầu tay điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy hiện nay là phương pháp phẫu thuật, với khối u giai đoạn sớm, tỷ lệ điều trị khỏi cao và ít nguy cơ tái phát. Tuy vậy, với bất cứ phương pháp phẫu thuật nào, bác sĩ phẫu thuật ung thư cũng cần được đào tạo rất bài bản, vì mỗi loại ung thư da sẽ có nhiều lựa chọn phương pháp phẫu thuật khác nhau.
Phẫu thuật Mohs là một phương pháp phẫu thuật ung thư da hiện đại, đặc biệt được chỉ định cho những trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy nguy cơ cao. Phương pháp này dựa trên cơ sở phẫu thuật loại bỏ tổ chức ung thư da từng lớp có kiểm soát, các lớp cắt được kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện vùng còn tổ chức ung thư.
Phẫu thuật Mohs cho tỉ lệ khỏi lên tới 99% cho ung thư biểu mô tế bào đáy nguyên phát và 90-95% cho ung thư biểu mô tế bào đáy tái phát. Phương pháp là lựa chọn đầu tay cho ung thư biểu mô tế bào đáy tái phát, thể u nhỏ, thể xơ, thể xâm lấn, riêng đối với ung thư biểu mô tế bào đáy vùng mũi, phẫu thuật là lựa chọn ưu tiên, đạt tỉ lệ khỏi 97-99% và tỉ lệ tái phát thấp nhất so với các phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy khác.
Việc chẩn đoán muộn ung thư, điều trị sai phương pháp hoặc không đúng theo hướng dẫn sẽ dẫn tới tổ chức ung thư không được loại bỏ hoàn toàn, tỷ lệ tái phát cao và tiếp tục ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh.
