Dưới đây là ví dụ về tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc điều trị HIV:
1. Phản ứng quá mẫn (HSR) với thuốc điều trị HIV
Tình trạng này có thể xảy ra ở những người dùng abacavir và những người có gen khiến họ dễ mắc HSR hơn… có thể đe dọa tính mạng.
Có thể ngăn ngừa bằng cách kiểm tra xu hướng này trước khi sử dụng thuốc. Nó có thể xảy ra trong 1-6 tuần sau khi bắt đầu dùng thuốc. HSR cũng đã được báo cáo đối với một số loại thuốc ARV khác.
Các triệu chứng của HSR bao gồm:
2. Nhiễm axit lactic
Tình trạng này có thể dẫn đến nồng độ axit trong máu cao, có thể gây tử vong. Các triệu chứng của nhiễm axit lactic bao gồm:
- Buồn nôn, nôn và đau bụng kéo dài
- Mệt mỏi bất thường
- Khó thở
- Thở nhanh
- Gan to hoặc mềm
- Bàn tay và bàn chân lạnh hoặc xanh
- Tim đập bất thường
- Giảm cân…
3. Tăng đường huyết
Tăng đường huyết là một trong những tác dụng phụ của thuốc điều trị HIV cần lưu ý.
Tăng đường huyết xảy ra khi lượng đường trong máu cao hơn bình thường. Đây là một triệu chứng của bệnh đái tháo đường, nhưng bạn có thể bị tăng đường huyết mà không mắc bệnh này. Thuốc ức chế protease, thuốc hormone tăng trưởng và nhiễm trùng viêm gan C có thể làm tăng nguy cơ mắc tác dụng phụ này.
Các triệu chứng của tăng đường huyết bao gồm:
- Đi tiểu nhiều
- Khát nước hoặc đói quá mức
- Giảm cân không rõ nguyên nhân…
- Điều trị tăng đường huyết bao gồm:
- Ngừng thuốc ức chế protease, nhưng chỉ theo hướng dẫn của bác sĩ
- Thuốc hạ đường huyết (để hạ đường huyết) uống
- Insulin tiêm dưới da…
4. Tăng lipid máu
Đây là tình trạng tăng mỡ trong máu, có thể dẫn đến bệnh tim và đột quỵ… Những chất béo này bao gồm cholesterol và chất béo trung tính. Một số chất ức chế protease có thể làm tăng tác dụng phụ này. Cách duy nhất để biết bạn có mắc bệnh này hay không là làm xét nghiệm ít nhất mỗi năm một lần.
Điều trị tăng lipid máu bao gồm dùng thuốc giảm cholesterol, chẳng hạn như statin hoặc fibrate.
5. Loạn dưỡng mỡ
Loạn dưỡng mỡ hay còn được gọi là tái phân phối mỡ. Nếu bạn mắc chứng này, cơ thể sẽ sản xuất, sử dụng và lưu trữ chất béo không bình thường. Tác dụng phụ này có liên quan đến việc sử dụng cả thuốc NRTI và PI cũng như chính HIV gây ra. Nó ít phổ biến hơn với các loại thuốc mới hơn.
Các triệu chứng của loạn dưỡng mỡ bao gồm:
- Tích tụ mỡ ở cổ hoặc vai trên, bụng hoặc ngực
- Mất mỡ ở mặt, cánh tay, chân hoặc mông..
- Điều trị chứng loạn dưỡng mỡ có thể bao gồm:
- Thay đổi thuốc điều trị HIV theo hướng dẫn của bác sĩ
- Dùng thuốc điều trị
- Tập thể dục và chế độ ăn uống…
6. Nhiễm độc gan
Đó là tình trạng tổn thương gan, có thể là kết quả của một số nhóm thuốc điều trị HIV, bao gồm NRTI, NNRTI và PI. Tổn thương gan có thể bao gồm viêm, chết tế bào gan hoặc có quá nhiều mỡ trong gan.
Các triệu chứng tổn thương gan bao gồm:
- Tăng men gan
- Buồn nôn hoặc nôn
- Đau bụng
- Chán ăn hoặc tiêu chảy
- Mệt mỏi
- Vàng da và mắt
- Gan to…
Điều trị tổn thương gan bao gồm ngừng hoặc thay đổi thuốc điều trị HIV theo hướng dẫn của bác sĩ.
7. Phát ban trên da
Phát ban da có thể từ nhẹ đến nặng, chiếm ít nhất 30% diện tích bề mặt da của cơ thể. Một số tình trạng nguy hiểm đến tính mạng. Tất cả các loại thuốc điều trị HIV đều có thể gây ra tác dụng phụ này.
Các triệu chứng phát ban nghiêm trọng bao gồm:
- Các đốm đỏ phẳng hoặc nổi lên với mụn nước ở trung tâm
- Mụn nước ở miệng, mắt, bộ phận sinh dục hoặc các vùng ẩm ướt khác
- Lột da gây ra vết loét đau đớn
- Sốt
- Đau đầu
Điều trị phát ban da bao gồm:
- Thay đổi thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ
- Thuốc kháng histamine
- Nhập viện và truyền dịch qua đường tĩnh mạch cũng như thuốc điều trị phát ban da nghiêm trọng.
Lưu ý, khi gặp phải bất kỳ tình trạng nào ở trên trong quá trình dùng thuốc điều trị HIV/AIDS, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ điều trị biết để được xử lý kịp thời, thích hợp. Không được tự ý ngừng dùng thuốc điều trị HIV, bởi nếu uống thuốc không đều sẽ dẫn đến thất bại điều trị...
