Alexander Zakharchenko và Igor Plonitsky đã chính thức trở thành Tổng thống của các nước CHND Donetsk và Lugansk tự xưng sau cuộc bầu cử ngày 3/11. Cả hai tuyên bố nhậm chức vào ngày 4/11. Cuộc bầu cử này đổ thêm dầu vào lửa, tạo thêm vòng xoáy với mối quan hệ Ukraine - phe đối lập cũng như quan hệ Nga - phương Tây.
Tân Tổng thống của hai nước CHND Donetsk và Lugansk.
Matxcơva tuyên bố tôn trọng ý nguyện của các cư dân vùng Đông - Nam Ukraine và sẵn sàng tiếp tục góp phần giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine. Điều này được nêu trong thông báo của Bộ Ngoại giao Nga nói về kết quả cuộc bầu cử tại các nước Cộng hòa tự tuyên bố độc lập CHND Donetsk và CHND Lugansk. “Các đại biểu dân cử đã được trao sứ mệnh giải quyết những nhiệm vụ thực tế nhằm khôi phục cuộc sống bình thường tại khu vực”, - thông báo cho biết. Tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng, ý nghĩa quan trọng của cuộc bầu cử ở các nước Cộng hòa tự tuyên bố độc lập là ở chỗ thiết lập cuộc đối thoại “giữa chính quyền Trung ương Ukraine và đại diện của vùng Donbass trong quỹ đạo những thỏa thuận đã đạt được tại Minsk”. Nga sẵn sàng cùng với các đối tác quốc tế “đóng góp một cách xây dựng để giải quyết khủng hoảng Ukraine”, - Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố. Theo tư liệu sơ bộ của Ban Bầu cử Trung ương CHND Donetsk và CHND Lugansk, chiến thắng bứt phá trong cuộc bầu cử thuộc về các lãnh đạo của nước Cộng hòa tự tuyên bố độc lập. Cụ thể, trong cuộc bỏ phiếu tại CHND Lugansk, tín nhiệm cao nhất được dành cho ứng viên Igor Plotnisky dẫn đầu phong trào xã hội “Hòa bình cho người Lugansk”. Tại CHND Donetsk, dẫn đầu về số phiếu cử tri là quyền Thủ tướng Aleksandr Zaharchenko và phong trào “Nước Cộng hòa Donetsk” do ông này lãnh đạo.
EU và Hoa Kỳ cho rằng, cuộc bầu cử tại CHND Donetsk và CHND Lugansk là bất hợp pháp. Vị đại diện của Tổng Thư ký Liên hợp quốc thì gọi cuộc bỏ phiếu này là vô ích. Tổng thống Ukraine Pyotr Poroshenko tuyên bố rằng, các cuộc bầu cử tại các nước CHND Donetsk và CHND Lugansk (tự tuyên bố độc lập) là vi phạm Thỏa thuận Minsk về giải quyết tình hình vùng Đông - Nam đất nước. Theo lời Tổng thống Ukraine, những gì vừa diễn ra ở Đông - Nam đất nước “chỉ là trò hề”. Ông Poroshenko cũng lưu ý rằng, “tất cả những cuộc bầu cử trên lãnh thổ Ukraine, nơi các công dân Ukraine đi bỏ phiếu phải được thực hiện thuần túy theo pháp luật Ukraine”. Về phần mình, các quan sát viên từ những nước khác nhau hiện diện tại cuộc bầu cử ở CHND Donetsk và CHND Lugansk đều nhận xét rằng cuộc bỏ phiếu đã được tổ chức trong môi trường dân chủ và các cư dân tham gia bỏ phiếu một cách tự nguyện tích cực. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko dự định trình Hội đồng Quốc phòng và An ninh (NSDC) đề xuất bãi bỏ đạo luật cho phép vùng Donbass được hưởng quy chế đặc biệt. Trong tuyên bố được đăng tải trên trang web cá nhân chính thức, ông Poroshenko nói: “Một trong những vấn đề mà tôi sẽ trình ra NSDC chính là việc bãi bỏ luật về quy chế đặc biệt cho Donbass”. Phiên họp này diễn ra trong ngày 4/11.
Khủng hoảng Ukraine leo thang khi chính quyền Kiev quyết định mở chiến dịch quân sự trấn áp dân phòng ở miền Đông Ukraine hồi giữa tháng 4 vừa qua. Đối đầu giữa chính quyền và miền Đông - Nam đưa tới hệ quả, lực lượng ủng hộ liên bang hóa tuyên bố thành lập nước Cộng hòa Donetsk và Cộng hòa Lugansk tự xưng. Ngày 16/9, Quốc hội Ukraine thông qua đạo luật trao quyền tự trị có giới hạn cho một số khu vực thuộc vùng Donetsk và Lugansk, được Tổng thống Poroshenko ký phê chuẩn cùng ngày. Đạo luật này chính thức có hiệu lực từ ngày 1/10, cho Donbass được hưởng quy chế đặc biệt, với việc người dân ở đây được sử dụng tiếng Nga hay bất kỳ ngôn ngữ nào. Luật cũng đề cập đến việc cho phép tiến hành các cuộc bầu cử địa phương vào ngày 7/12. Tuy nhiên, chính quyền cộng hòa Donetsk và Lugansk tự xưng đã bác bỏ điều khoản này, ấn định ngày bầu cử vào hôm 2/11 vừa qua.
Cao ủy về đối ngoại của EU, bà Federica Mogherini, nói các cuộc bầu cử là “chướng ngại mới cho tiến trình hòa bình,” trong lúc Ðức nói quyết định ủng hộ kết quả bầu cử từ phía Nga là “không thể hiểu nổi”.Phát ngôn viên của Thủ tướng Ðức Angela Merkel, Steffen Seibert, cảnh báo Nga có thể sẽ đối mặt với các lệnh trừng phạt mới do lập trường của mình. Hoa Kỳ và EU đã áp đặt lệnh trừng phạt lên nhiều ngành kinh tế chủ chốt của Nga. Nga đã đáp trả bằng các lệnh cấm vận thực phẩm nhập khẩu từ các nước phương Tây.
(Theo RT, AFP)
Quỳnh Anh
