Đây là thông tin vừa được tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn dài 12 phút với một phi công Ukraine, người không tiết lộ danh tính vì lý do an ninh.
Ba máy bay F-16AM Fighting Falcon của không quân Ukraine đang tuần tra chiến đấu trên không, được trang bị tên lửa AIM-120C AMRAAM và AIM-9L/M Sidewinder. (Nguồn: X/OSINTtechnical)
Theo đó, những chiếc F-16 đang thực hiện các nhiệm vụ trinh sát điện tử nhằm đối phó với Nga, đồng thời hỗ trợ hộ tống các máy bay Ukraine trong các chiến dịch quân sự.
Cuộc phỏng vấn, được chia sẻ trên mạng xã hội X bởi tài khoản Osinttechnical, cung cấp cái nhìn hiếm hoi về cách Ukraine khai thác những chiến đấu cơ tiên tiến này. Ban đầu, F-16 được các nước NATO cung cấp với mục tiêu tăng cường sức mạnh không quân của Kiev, nhưng hiện nay chúng đang đóng vai trò đa nhiệm.
F-16 – Công cụ thu thập tình báo điện tử
Theo phi công, F-16 không chỉ tham gia chiến đấu mà còn thực hiện nhiệm vụ ELINT, thu thập thông tin từ radar, hệ thống liên lạc và các thiết bị điện tử khác của Nga. Hoạt động này giúp Ukraine xác định và định vị các hệ thống phòng không tiên tiến như S-400 của Nga, vốn là mối đe dọa lớn đối với lực lượng không quân Ukraine.
Bằng cách phân tích tần số, vị trí và cách thức hoạt động của các hệ thống này, quân đội Ukraine có thể lập kế hoạch tác chiến tốt hơn, né tránh hoặc vô hiệu hóa các mối đe dọa này. Sự tham gia của F-16 vào ELINT cho thấy máy bay này được trang bị cảm biến hoặc hệ thống đặc biệt nhằm thu thập và xử lý tín hiệu điện tử, giúp cải thiện khả năng nhận thức chiến trường.
Dù F-16 nổi tiếng với sự linh hoạt trong chiến đấu, nó không phải là nền tảng lý tưởng cho nhiệm vụ ELINT, vốn thường được thực hiện bởi các máy bay chuyên dụng như RC-135 của Mỹ hoặc EP-3 của hải quân Mỹ.
Để thực hiện ELINT, những chiếc F-16 của Ukraine có thể được trang bị thêm các thiết bị đặc biệt, chẳng hạn như vỏ AN/ALQ-131, hệ thống đối kháng điện tử có khả năng hỗ trợ thu thập tín hiệu.
Tuy nhiên, việc tích hợp ELINT vào F-16 cũng đi kèm với những đánh đổi. Nếu mang theo thiết bị ELINT, khả năng mang vũ khí hoặc nhiên liệu của máy bay sẽ bị hạn chế, ảnh hưởng đến tầm bay và hiệu suất chiến đấu. Hơn nữa, với thiết kế nhỏ gọn và chỉ có một động cơ, F-16 không phù hợp cho các nhiệm vụ trinh sát kéo dài như các máy bay lớn hơn.
Ngoài ra, F-16 phải đối mặt với thách thức lớn từ hệ thống phòng không hiện đại của Nga. Các tổ hợp S-400 và S-300 có thể phát hiện và tấn công máy bay từ khoảng cách xa, buộc phi công Ukraine phải sử dụng chiến thuật bay tầm thấp, biện pháp đối kháng điện tử và chia sẻ thông tin tình báo theo thời gian thực với các đồng minh phương Tây.
F-16 không chỉ làm nhiệm vụ ELINT mà còn hộ tống các máy bay khác của Ukraine, như Su-27 hoặc MiG-29, nhằm bảo vệ và tăng cường khả năng sống sót của các chiến đấu cơ thời Liên Xô này trước các máy bay đánh chặn của Nga như Su-35. Điều này thể hiện chiến thuật phối hợp mới của Ukraine, trong đó F-16 vừa làm nhiệm vụ trinh sát vừa hỗ trợ tác chiến.
Quá trình chuyển giao F-16 cho Ukraine diễn ra theo từng giai đoạn với sự đóng góp của nhiều nước phương Tây. Hà Lan cam kết cung cấp 24 chiếc, Đan Mạch hứa hẹn 19 chiếc, Na Uy cung cấp 6 chiếc, trong khi Bỉ cam kết một số lượng không xác định. Ngoài F-16, Pháp cũng đã viện trợ máy bay Mirage 2000-5, bổ sung thêm sức mạnh không quân cho Kiev.
Tính đến nay, Ukraine đã nhận hoặc được cam kết khoảng 60 chiếc F-16, mặc dù chưa phải tất cả đều hoạt động. Các đợt bàn giao tiếp theo dự kiến diễn ra trong vài tháng tới.
Bên cạnh việc tiếp nhận máy bay, Ukraine còn đầu tư mạnh vào công tác huấn luyện phi công. Các phi công nước này đã trải qua khóa đào tạo chuyên sâu tại Anh, Pháp và Mỹ, bao gồm kỹ năng bay cơ bản, chiến thuật chiến đấu và sử dụng hệ thống vũ khí tiên tiến.
Theo Newsweek, một số căn cứ NATO, bao gồm căn cứ ở vùng Midlands (Anh), đã đào tạo phi công Ukraine về cách vận hành F-16. Thế nhưng, số lượng chính xác máy bay F-16 hiện có khả năng chiến đấu vẫn chưa rõ ràng, do một số chiếc đã bị tổn thất trong chiến đấu.
