Quan hệ Nga - Ukraine lại tiếp tục khủng hoảng khi Tổng thống Ukraine khẳng định chính thức chấm dứt lệnh ngừng bắn đơn phương với phe ly khai ở miền Đông và tuyên bố quân đội Chính phủ sẽ “tấn công và giải phóng đất nước”. Ông nói cơ hội cho hòa bình đã không còn vì “những hành động tội ác” của quân nổi dậy thân Nga.
Chính phủ Ukraine chuyển sang kế hoạch B
Thỏa thuận ngừng chiến mong manh trong 10 ngày qua giữa chính quyền Ukraine và các nhóm ly khai đã hết hạn vào tối 30/6. Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau đã vi phạm lệnh ngừng bắn. “Quyết định không tiếp tục lệnh ngừng bắn là câu trả lời của chúng ta trước quân khủng bố, phiến quân và kẻ cướp” - Tổng thống Ukraine Poroshenko nói. Quân nổi dậy thân Nga đang kiểm soát nhiều công sở chủ chốt tại các thị trấn và thành phố ở Đông Ukraine.
Quan hệ Nga - Ukraine căng như dây đàn.
Quyết định này của ông Poroshenko có thể gây leo thang một cuộc xung đột hiện đã khiến hơn 400 người tại Ukraine thiệt mạng trong thời gian qua. Hiện chưa có phản ứng từ phía Nga sau tuyên bố của ông Poroshenko. Trước đó, Chính phủ Ukraine cho biết, nếu lực lượng đòi liên bang hóa ở miền Đông không hạ vũ khí như kế hoạch hòa bình của Tổng thống Poroshenko thì quân đội Chính phủ sẽ buộc phải chuyển sang “kế hoạch B”. Theo đó, quân đội Ukraine sẽ tấn công lực lượng này. Trong khi đó, các cuộc đụng độ vẫn tiếp tục nổ ra giữa binh lính Ukraine và những người biểu tình xung quanh thành phố miền Đông Slaviansk 1 ngày trước khi lệnh ngừng bắn kết thúc.
Quốc tế yêu cầu Nga hạ nhiệt
Trong bối cảnh nước sôi lửa bỏng, các nhà lãnh đạo châu Âu và Mỹ đã thúc giục Nga sử dụng ảnh hưởng của họ đối với phe ly khai để chấm dứt bạo lực đồng thời đe dọa sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế mới nhằm vào các lãnh đạo cao cấp và các công ty Nga. Đã có hy vọng rằng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì sau khi Văn phòng Tổng thống Pháp thông báo hôm 30/6 rằng, Tổng thống Nga Vladimir Putin và ông Poroshenko đã đồng ý làm việc về “một thỏa thuận ngừng bắn song phương giữa Chính phủ Ukraine và quân ly khai”. Thông cáo trên được đưa ra sau cuộc điện đàm bốn bên giữa hai vị nguyên thủ với Tổng thống pháp Francois Hollande và Thủ tướng Đức Angela Merkel. Ông Putin trước đó đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gia hạn lệnh ngừng bắn, đồng thời kêu gọi Tổ chức An ninh và Hợp tác tại châu Âu (OSCE) đóng “vai trò tích cực” trong việc giám sát thực thi lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, OSCE cho biết, tổ chức này đang thu hẹp các hoạt động giám sát và tạm ngưng triển khai lực lượng ở Đông Ukraine.
Phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 30/6, Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Ernest cho biết, Mỹ ủng hộ giải pháp hòa bình tại Ukraine và chưa có ý định trừng phạt Nga. Theo ông Ernest, Mỹ ủng hộ các biện pháp ngoại giao và giải pháp hòa bình nhằm chấm dứt xung đột tại miền Đông Ukraine, như kế hoạch hòa bình của Tổng thống Petro Poroshenko, các cuộc hội đàm dưới sự trung gian của OSCE cũng như các cuộc hội đàm cấp cao giữa Đức, Pháp, Ukraine và Nga. Mỹ cũng hoan nghênh những tuyên bố của lãnh đạo Nga về tình hình Ukraine cũng như “các bước đi mang tính biểu tượng” như việc Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện) rút nghị quyết cho phép Tổng thống Vladimir Putin sử dụng quân đội tại nước ngoài.
Tuy nhiên, ông Josh Ernest cũng nhấn mạnh, Mỹ chờ đợi hành động từ Nga chứ không chỉ là lời nói nhằm ổn định tình hình tại miền Đông Ukraine. Nếu Nga sử dụng ảnh hưởng của mình tại miền Đông Ukraine thì Mỹ sẵn sàng cùng với các đồng minh áp dụng các biện pháp tiếp theo nhằm cô lập Nga.
Nga không loại trừ việc khiếu nại lên Tổ chức Cấm vũ khí hóa học quốc tế (OPCW) yêu cầu điều tra khả năng sử dụng vũ khí hóa học ở miền Ðông Ukraine, tuy nhiên chưa có đủ cơ sở để làm như vậy, ông Roman Kolodkin - Ðại sứ Nga ở The Hague nói với hãng tin RIA Novosti. Theo nhà ngoại giao, để đâm đơn khiếu nại cần có những cơ sở xác đáng chứ không chỉ là thông tin từ phương tiện truyền thông, nếu các thông tin tăng gấp bội vấn đề như vậy sẽ được đặt ra. Ông Kolodkin cũng nhắc rằng, ở Ukraine đang xúc tiến cuộc điều tra thảm kịch Odessa và Nga hy vọng Ukraine sẽ tự mình đề nghị các chuyên gia OPCW tham gia vào công việc này. Theo ông Igor Strelkov - Phó Chỉ huy lực lượng dân quân Donetsk, sau vụ pháo kích vùng ngoại ô Slavyansk do lực lượng an ninh Ukraine thực hiện, bệnh viện thành phố bắt đầu tiếp nhận những ca có triệu chứng ngộ độc clo. Theo dân quân Slavyansk vừa cho biết, quân đội đã sử dụng loại vũ khí hóa học lạ trong làng Semyonovka.
(Theo AP, CNN)
Vũ Quỳnh
