Tổng thống Petro Poroshenko đã kêu gọi cuộc bầu cử này trong bối cảnh ông đang đặt mục tiêu xây dựng đường hướng mới cho đất nước sau khi vị Tổng thống thân Nga Victor Ianoukovitch bị lật đổ hồi đầu năm.
5 tháng sau khi bầu Tổng thống, ngày 26/10/2014, người dân Ukraine lại được đi bỏ phiếu để lựa chọn ra 450 đại biểu Quốc hội. Các nghị sĩ tại vị hiện nay được bầu ra từ năm 2012, dưới thời Tổng thống thân Nga Victor Ianoukovitch. Trên nguyên tắc, nhiệm kỳ của họ kéo dài đến 2017. Thế nhưng, cuộc “cách mạng Maidan” đã làm thay đổi tất cả. Trước thời điểm đó, đảng Các vùng của Ianoukovitch chiếm đa số tại Quốc hội. Hồi tháng 2/2014, ông Ianoukovitch bị hạ bệ, bỏ chạy sang Nga, một số nghị sĩ của đảng này cũng tháo chạy hoặc chuyển sang phe thân phương Tây. Đảng Các vùng tan rã và phân chia thành hai khối: Ukraine vững mạnh và Khối đối lập. Đa số cử tri ủng hộ đảng Các vùng trước đây là ở phía Đông Ukraine, tập trung tại Crimea (và lãnh thổ này đã bị sáp nhập vào Nga) hoặc tại các vùng Donetsk, Lugansk mà khoảng một nửa cư dân hiện nay nằm dưới sự kiểm soát của phe ly khai thân Nga. Họ sẽ không tham gia cuộc bầu cử ngày 26/10/2014. Thậm chí, có thể cả hai khối, Ukraine vững mạnh và Khối đối lập, tách ra từ đảng Các vùng, khó có thể đạt được ngưỡng 5% số phiếu bầu, cần thiết để có đại diện tại Quốc hội. Di sản mà Ianoukovitch để lại thật là nặng nề đối với các chính trị gia trước đây thuộc đảng Các vùng. Họ gặp nhiều khó khăn khi vận động tranh cử. Một mặt, các chính trị gia này phải phê phán Chính phủ Kiev thân phương Tây, mặt khác, họ phải giữ khoảng cách với phe ly khai thân Nga ở miền Đông.
Thế nhưng, đối với các nhóm dân tộc chủ nghĩa cực đoan thì các chính trị gia vốn ủng hộ Ianoukovitch là đội quân hậu bị ngầm của Nga. Tại Odessa, thành phố nói tiếng Nga ở phía Nam Ukraine, Nghị sĩ Nestor Shufrych (thuộc đảng Các vùng cũ) đã bị các thành viên đảng Dân tộc chủ nghĩa cực đoan Pravyi Sektor đánh đập và ném vào thùng rác. Phe thân phương Tây, ở phía Tây Ukraine, chắc chắn giành thắng lợi trong cuộc bầu cử và sẽ lãnh đạo đất nước, nhưng không biết nói chuyện với ai đủ tư cách đại diện cho các vùng miền Đông. Sự thiếu vắng này lại càng làm gia tăng trọng lượng chính trị của phe ly khai thân Nga mà dù muốn hay không, Kiev phải nói chuyện.
Đắc cử hồi tháng 5/2014, Tổng thống Petro Porochenko đã cam kết mang lại hòa bình cho Ukraine. Ông đã rất vất vả mới đạt được thỏa thuận ngừng bắn, bước đầu tiên trong kế hoạch chính trị dự tính dành quy chế đặc biệt cho các thành phố thuộc các vùng Donetsk và Lugansk, hiện dưới sự kiểm soát của quân ly khai. Thế nhưng, nguyên thủ Ukraine đã thất bại trong việc thuyết phục phiến quân thân Nga chấp nhận tham gia cuộc bầu cử địa phương, dự tính vào ngày 7/12/2014. Phe ly khai quyết định tổ chức một cuộc bầu cử Tổng thống riêng trong các vùng mà họ kiểm soát vào ngày 2/11/2014. Đối với phe phiến quân, Kiev đã nhượng bộ quá ít và họ mơ tưởng đến việc lôi kéo được tất cả các vùng nói tiếng Nga ở phía Đông và phía Nam Ukraine nổi dậy. Phe dân tộc chủ nghĩa cực đoan thì cho rằng phiến quân miền Đông đã có những đòi hỏi quá đáng và họ khai thác tình trạng bất bình trong quân đội, lập các đơn vị tình nguyện chống phe ly khai, qua đó, tạo dựng uy tín trong dân chúng.
Theo các cuộc thăm dò dư luận, đảng của Tổng thống đương nhiệm, Khối Porochenko, có thể về đầu, thu được hơn 30% số phiếu. Đảng Cấp tiến dân túy của ông Oleg Liachko có thể về thứ nhì, ngang bằng với đảng Mặt trận bình dân của Thủ tướng mãn nhiệm Arseni Iatseniouk. Đảng Batkivchitchina của cựu Thủ tướng Ioulia Timochenko mà ông Iatseniouk đã rời bỏ không còn sức thuyết phục đối với cử tri Ukraine.
(Theo RT, AFP)
Quỳnh Diệp
Nền kinh tế Ukraine đang đi xuống với GDP dự đoán sẽ giảm trong khoảng từ 7 - 10% trong năm nay. Chính quyền Ukraine hy vọng cuộc bầu cử này sẽ giúp ổn định đất nước trong khi các phe phái thân Nga đã suy yếu nghiêm trọng sau những sự kiện vừa qua. Một nửa số ghế trong số 450 ghế ở Quốc hội sẽ được phân bổ tương ứng cho các đảng phái theo kết quả bầu cử. Mỗi đảng cần giành hơn 5% số phiếu thì mới có ghế trong Quốc hội. Gần 200 ghế sẽ được bầu từ các đơn vị bầu cử riêng rẽ, trong khi 27 ghế dành cho Crimea và các khu vực do quân ly khai kiểm soát vẫn bỏ trống.
